Giữ mãi tiếng chiêng ngân vang

Câu lạc bộ cồng chiêng buôn Ama Djơng được thành lập tháng 4/2023 với 15 thành viên. Đến nay, câu lạc bộ này đã thu hút 50 thành viên tham gia với tuổi đời các thành viên từ 6-75 tuổi, gần một nửa thành viên của câu lạc bộ là nữ.

Tuy nhiên, trong thời gian qua, câu lạc bộ duy trì tập luyện với một bộ chiêng đã cũ, nhiều phần đã hư hỏng khó khắc phục, sửa chữa. Do đó, Sở VH-TT&DL tỉnh Gia Lai đã tiến hành khảo sát, hỗ trợ cho câu lạc bộ một bộ chiêng mới gồm 6 chiêng núm, 9 chiêng bằng cùng 40 bộ đồng phục truyền thống của người Jrai và một số nhạc cụ dân tộc truyền thống khác. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ Dự án 6: “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2030.

Mừng bộ chiêng vừa được Nhà nước trao tặng, mới đây, bà con trong Câu lạc bộ cồng chiêng buôn Ama Djơng đã tổ chức lễ cúng, đón nhận bộ chiêng mới với mong ước và kì vọng tiếng chiêng của bộ chiêng mới này mãi ngân vang xa. Từ sáng sớm, già làng Kpă Hoăt cùng người dân, các thành viên câu lạc bộ đã chuẩn bị đầy đủ các lễ vật để cúng mừng chiêng mới. Lễ vật cúng gồm phần đầu, đuôi, đùi, lòng và gan của một con heo, 3 ghè rượu xếp thẳng hàng. Để không gian lễ cúng được trang trọng, ngay từ chiều hôm trước, cây nêu cao hơn 3m đã được dựng lên ở vị trí ngay giữa sân nhà rông của buôn và được phủ sơn với các màu sắc sặc sỡ, bắt mắt.

Sau khi bày biện lễ vật xong, già Kpă Hoăt - chủ tế lễ cúng tiến hành đọc lời khấn và tiến hành các nghi thức cúng. Lời khấn có nội dung cơ bản gồm: Hỡi Yang, hôm nay Câu lạc bộ cồng chiêng buôn Ama Djơng tổ chức lễ cúng chiêng mới. Mời Yang xuống chung vui và ban cho bộ chiêng mới âm thanh vang mãi, vang xa đến khắp làng, khắp xã. Mong cho bộ chiêng được bền lâu, không lạc tông, lạc nhịp. Xin Yang xóa đi sự ô uế nếu có hiện diện trong bộ chiêng. Xin Yang ban cho đời con cháu chúng con biết gìn giữ văn hóa bản sắc này.

Sau mỗi lời khấn, chủ tế sẽ lấy các lễ vật như thịt, gan heo… bỏ vào từng chiếc chiêng và rót rượu mời Yang chứng giám, dân làng làm chứng. Đồng thời, các thành viên câu lạc bộ sẽ đánh chiêng quanh một vòng để thần linh nghe được tiếng chiêng có vang xa hay không, người dân trong buôn thưởng thức tiếng chiêng xem có hay, hấp dẫn không.

Ngoài ra, chủ tế lễ cúng cũng khấn xin Yang ban cho mưa thuận gió hòa, mong Yang ban sức khỏe cho dân làng và người dân mỗi khi sử dụng bộ chiêng mới này đều vui vẻ, đoàn kết, yêu thương nhau. Sau khi bài khấn kết thúc, chủ tế lễ cúng sẽ mời những người tham gia cùng ăn thịt, uống rượu ghè, quây quần bên nhau; các thành viên câu lạc bộ lại tiếp tục trình diễn những giai điệu hay nhất, sâu lắng nhất từ bộ chiêng mới cho đến khi ai cũng say chiêng, tiếng chiêng hòa lẫn cùng với đất trời.

Già làng Kpă Hoăt (trú buôn Ama Djơng, phường Đoàn Kết) cho biết: Chúng tôi được Nhà nước tặng bộ chiêng mới nên rất mừng, người dân ai cũng phấn khởi. Sắp tới, chúng tôi sẽ tập hợp trai trẻ, thanh niên trong buôn để duy trì tập luyện cồng chiêng thường xuyên hơn nữa để lưu giữ phong tục, tập quán của người Jrai. Từ đó, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc sẽ được bảo tồn, tiếp tục duy trì và truyền lại cho các thế hệ mai sau.

Anh Rcom Dam Mơ Ai, người đứng ra vận động thành lập câu lạc bộ và hiện đang là Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ cồng chiêng buôn Ama Djơng chia sẻ: Theo phong tục xưa, cồng chiêng là nhạc cụ vốn chỉ dành cho nam giới nhưng khi thành lập câu lạc bộ, chúng tôi nhận thấy nữ giới cũng có khả năng giữ nhịp và cảm âm rất tốt. Ngoài ra, các chị em cũng rất đam mê với cồng chiêng, nhạc cụ truyền thống của dân tộc nên chúng tôi luôn khuyến khích mọi người cùng tham gia. Trao đổi với chúng tôi, ông Siu Lịch - Phó Chủ tịch UBND phường Đoàn Kết, kiêm Chủ nhiệm CLB cồng chiêng buôn Ama Djơng bày tỏ: Câu lạc bộ chúng tôi thường xuyên tổ chức tập luyện, duy trì đều đặn hằng tuần để nâng cao trình độ cho các thành viên, ai tham gia câu lạc bộ cũng đều rất tâm huyết, thích thú.

“Chúng tôi mong muốn cơ quan cấp trên tổ chức nhiều hơn những chương trình, ngày hội cồng chiêng để các địa phương, các đội cồng chiêng giao lưu, học hỏi, nâng cao trình độ. Đồng thời, tiếp tục tạo điều kiện để câu lạc bộ được trình diễn ở những chương trình lớn như cồng chiêng cuối tuần, nhất là Festival cồng chiêng Tây Nguyên trong thời gian đến”, ông Lịch tâm sự.