Nông dân không buồn thu hoạch
Những ngày qua, giá chanh dây trên địa bàn tỉnh Gia Lai liên tiếp giảm sâu khiến nhiều hộ dân đứng ngồi không yên. Ghi nhận ở các địa phương có diện tích trồng chanh dây lớn như huyện Chư Păh, Ia Grai, Đăk Đoa…, thương lái đến thu mua quả chanh dây chỉ với giá khoảng 2.500 - 3.000 đồng/kg đối với chanh múc (chanh chiết dịch), còn chanh bán ngoài chợ được thu mua với giá khoảng 5.000 đồng/kg. Trong khi chỉ khoảng vài tháng trước, giá chanh múc vẫn giao động trên 10.000 đồng/kg.
Chanh dây rớt giá khiến nhiều hộ dân ở Gia Lai không buồn thu hoạch. Ảnh: Tuấn Anh
Giá chanh dây rớt thảm khiến nhiều hộ dân không khỏi lo lắng về một mùa vụ thua lỗ. Thậm chí, nhiều hộ còn bi quan tính chuyện phá bỏ vườn chanh dây để chuyển sang các loại cây trồng khác.
Ghi nhận tại huyện Chư Păh, mưa lớn kéo dài trong những ngày qua càng khiến không khí ảm đạm bao trùm lên những hộ gia đình trồng chanh dây. Anh Trần Văn Thành (thôn 3, xã Ia Nhin) đang cặm cụi nhặt từng quả chanh rụng cho vào bao tải để sẵn. Chanh dây rớt giá khiến khuôn mặt của anh Thành thêm nhiều suy tư.
Anh cho biết năm trước, khi thấy giá chanh dây tăng cao, người dân trên địa bàn huyện Chư Păh đã ồ ạt gom các diện tích đất thuộc các diện tích cà phê chờ tái canh để trồng chanh dây. Thấy vậy, anh cũng quyết định xuống giống chanh dây trên diện tích 1,5ha của gia đình. Tổng số tiền đầu tư vườn chanh dây hết hơn 200 triệu đồng, gia đình dự kiến sau 5 tháng sẽ cho thu hoạch, lợi nhuận thu về sẽ gấp 3 lần so với khoản tiền đầu tư.
Giá chanh dây xuống thấp, nhiều người dân chịu cảnh thua lỗ. Ảnh: Tuấn Anh
Tính là vậy, nhưng khi bước vào thu hoạch, giá chanh dây giảm xuống chỉ còn 8.000 đồng/kg, rồi tiếp tục xuống 5.000 đồng/kg. Thời điểm hiện tại, thương lái đến thu mua chỉ 3.000 đồng/kg.
“Chanh dây đến thời điểm chín buộc phải bán, nếu không quả cũng rụng đầy vườn. Chưa kể mưa kéo dài trong những ngày qua khiến quả chanh càng kém chất lượng nên giá thấp cũng phải bán. Với giá này, vụ thu hoạch chanh dây năm nay của gia đình xem như thua lỗ”, anh Thành buồn bã cho biết.
Tại huyện Đăk Đoa, chanh dây được người dân trồng trải rộng trên diện tích hơn 600ha. Thời điểm này, dọc các con đường từ xã Hà Bầu đến xã Nam Yang, Đăk Krong… (huyện Đăk Đoa), rất nhiều vườn chanh dây của người dân đang cho thu hoạch. Tuy nhiên, do giá chanh dây xuống quá thấp nên nhiều hộ gia đình vẫn cố gắng neo quả, kéo dài thời gian thu hoạch mặc cho trái rụng với mong muốn có được “phép màu” giúp giá chanh nhích lên. Những hộ gia đình không đủ kiên nhẫn đành chấp nhận bán tháo để tính phương án chuyển đổi sang trồng cây khác.
Đang loay hoay phá bỏ vườn chanh dây 6 sào của gia đình, anh Trần Văn Hải (thôn 76, xã Hà Bầu) cho biết, vườn chanh dây của gia đình trồng được hơn 1 năm, trước đó thu hoạch cũng được vài lần với giá trên 10.000 đồng/kg. Nhưng sau đó, giá ngày càng đi xuống, mới nhất thương lái đến thu mua chỉ có 2.5000 đồng/kg.
Nhiều hộ dân đã quyết định phá bỏ vườn chanh dây để chuyển sang trồng hoa màu. Ảnh: Tuấn Anh.
“Vườn chanh dây cũng đã già cỗi, chất lượng quả không được tốt, trong khi giá lại quá thấp nên gia đình quyết định phá bỏ để chuyển sang trồng hoa màu. Trước đó gia đình đã mua giống chanh dây để trồng cho vụ sau, nhưng do giá xuống quá thấp, sợ thua lỗ nên đã hủy bỏ kế hoạch”, anh Hải chia sẻ.
Tỉnh Gia Lai hiện có hơn 5.000ha chanh dây với khoảng 20 cơ sở đóng gói và 19 vùng trồng đã được cấp mã số. Điều đáng nói, trên địa bàn tỉnh có nhiều nhà máy chế biến chanh dây lớn đang hoạt động và diện tích loại cây này chưa vượt quá khuyến cáo của ngành nông nghiệp nhưng giá vẫn “lao dốc”.
Khuyến cáo không ồ ạt mở rộng diện tích
Ông Lê Văn Thanh, Giám đốc HTX Sản xuất, Thương mại Dịch vụ Du lịch nông nghiệp Ia Mơ Nông (huyện Chư Păh) cho biết, khi thấy giá chanh dây tăng cao, người dân đã ồ ạt mở rộng diện tích dẫn đến cung vượt quá cầu.
“Hiện diện tích chanh dây mới chỉ vài ngàn ha mà giá đã xuống thấp như vậy, thử hỏi nếu tăng diện tích lên 25.000ha như trong đề án của tỉnh thì số phận người trồng chanh sẽ đi về đâu”, ông Thanh nói và khuyến cáo người dân không nên ồ ạt mở rộng diện tích trồng chanh dây.
Người dân thu hoạch chanh dây nhưng kém vui. Ảnh: Tuấn Anh.
Tương tự, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Hòa (huyện Chư Păh) cho biết, hiện HTX vẫn đang hỗ trợ thu mua chanh dây cho người dân với giá tốt nhất. Tuy nhiên thời gian vừa qua, giá chanh dây xuống thấp khiến nhiều người dân không mặn mà chăm sóc vườn cây dẫn đến chất lượng kém. Còn nếu chanh đạt chất lượng, HTX vẫn thu mua cho người dân giá 5.000 - 6.000 đồng/kg.
Về nguyên nhân khiến chanh dây rớt giá thê thảm, ông Minh cho biết, khi thấy giá chanh dây tăng cao, người dân đã trồng ồ ạt. Trong khi kế hoạch phát triển vùng chanh dây của các nhà máy thu mua và người dân chưa thực sự phù hợp. Chẳng hạn, nhà máy có công suất 500.000 tấn thì cần bao nhiêu người trồng, diện tích bao nhiêu là đủ, khi đó giá mới ổn định được. Còn hiện tại, người dân trồng ồ ạt khiến sản lượng chanh dây bị dư thừa, nằm ngoài kế hoạch sản xuất của các nhà máy, dẫn đến giá xuống thấp là không tránh khỏi.
Hiện tỉnh Gia lai có khoảng hơn 5.000ha chanh dây. Ảnh: Tuấn Anh.
Cũng theo ông Minh, nhằm ổn định thị trường chanh dây, cần có sự giúp sức từ phía chính quyền để có những hoạch định chiến lược cụ thể, nếu không người dân ồ ạt trồng rồi lại ồ ạt phá bỏ.
Ông Nguyễn Kim Anh, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đăk Đoa cho biết, giá chanh dây xuống thấp ở mức 3.000 đồng/kg, xem như người dân không có lời.
“Với giá thấp như hiện nay, chúng tôi tuyên truyền bà con, đối với những vườn chanh dây đảm bảo phù hợp khí hậu thổ nhưỡng, người dân vẫn tiến hành chăm sóc bình thường, không nên phá bỏ vườn cây. Còn với những vườn chanh dây già cỗi cho năng suất kém hay bị bệnh thì nên chuyển sang trồng các loại cây thời vụ để cải tạo đất tốt hơn”, ông Kim Anh chia sẻ.
Ông Kim Anh cho biết thêm, địa phương không quyết định được thị trường chanh dây nên người dân nên hạn chế mở rộng đầu tư, đồng thời canh tác theo hướng hữu cơ để đảm bảo vườn cây phát triển ổn định, giảm chi phí, nâng cao năng suất...