Giá bơ Đắk Nông lên đỉnh nhưng lại mất mùa

Những ngày đầu tháng 5/2025, trên nhiều vườn bơ tại tỉnh Đắk Nông, thay vì nhộn nhịp vào vụ như mọi năm thì nay lại khá trầm lắng. Người nông dân chưa kịp vui mừng vì giá bơ tăng cao trở lại thì lại xót xa vì sản lượng giảm mạnh, nhiều vườn gần như mất trắng.

Ông Nguyễn Thanh Tuấn, thôn 8, xã Quảng Khê, huyện Đắk Glong là một trong những hộ tiên phong trồng bơ 034 từ năm 2011.

Với hơn 300 cây bơ, những năm trước ông thu hơn 20 tấn quả mỗi vụ, nhưng năm nay dự kiến chỉ đạt khoảng gần 10 tấn, giảm một nửa so với trung bình mọi năm.

“Thời tiết năm nay không thuận lợi, lúc bơ ra hoa thì gió lớn và có mưa trái mùa. Thêm vào đó, nhiều năm liền giá bơ thấp quá, có lúc chỉ còn 2.000 đồng/kg khiến tôi không dám đầu tư chăm sóc như trước. Cây bơ phát triển bằng việc ăn ké phân thuốc của cà phê, hồ tiêu trong vườn. Năm nay giá cao thì lại mất mùa”, ông Tuấn chia sẻ.

Gia đình bà Lê Thị Kim Liên, ở thôn 17, xã Nhân Cơ, huyện Đắk R’lấp có hơn 200 cây bơ 034 trồng hơn chục năm nay. Năm ngoái, vườn bợ cho sản lượng khoảng 20 tấn, nhưng năm nay ước tính chỉ đạt dưới 2 tấn.

Bà Liên cho biết, thời điểm cây bơ ra hoa, nhiều trận mưa bất chợt kèm gió lớn đã ảnh hưởng đến khả năng đậu trái. Một số cây trong vườn thậm chí không đậu được trái nào. “Thời điểm này năm ngoái, tôi đã bán được vài tạ rồi, năm nay chưa có trái nào đem đi chợ cả. Đúng là năm được giá thì lại mất mùa. Giá cao nhưng không có hàng mà bán”, bà Liên ngậm ngùi.

Theo Sở NN-MT tỉnh Đắk Nông, Đắk Nông hiện có khoảng 13.000ha bơ, trong đó phần lớn được trồng xen trong vườn cà phê và hồ tiêu. Sản lượng bơ bình quân những năm gần đây ở Đắk Nông đạt khoảng 60.000 tấn/năm. Tuy nhiên, năm nay do thời tiết bất lợi, nhiều vùng sản xuất ghi nhận sản lượng giảm sâu, thậm chí có nơi gần như mất trắng.

Hiện tại, giá bơ 034 đầu mùa dao động từ 18.000 - 36.000 đồng/kg, tùy chất lượng và nơi thu mua. Mức giá này được đánh giá là tốt nhất trong vài năm gần đây.

Nhưng nghịch lý là do mất mùa nên nhiều nhà vườn không còn hàng để bán. Việc tiêu thụ bước đầu cũng không mấy thuận lợi do đầu ra chủ yếu vẫn phụ thuộc vào thương lái và thị trường tự phát.

Cây bơ từng được xem là cây trồng chủ lực trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại Đắk Nông. Nhờ khí hậu phù hợp, thổ nhưỡng tốt, quả bơ Đắk Nông có chất lượng cao, từng được thị trường ưa chuộng, đặc biệt là các loại bơ 034, bơ Booth. Thế nhưng, nhiều năm gần đây, cây bơ dần đánh mất vị thế vì giá cả bấp bênh, đầu ra không ổn định, thiếu các kênh chế biến và bảo quản sau thu hoạch.

Trước thực trạng mất mùa năm nay, nhiều nông dân mong muốn ngành chức năng có giải pháp dài hạn cho cây bơ, từ kỹ thuật chăm sóc đến hỗ trợ tiêu thụ, chế biến sâu và tìm đầu ra ổn định. Việc xây dựng chuỗi liên kết, ứng dụng khoa học kỹ thuật, dự báo thị trường cũng là những yếu tố then chốt để giúp cây bơ phát triển bền vững.

Thực tế cho thấy, nếu có sự vào cuộc quyết liệt từ các cấp, ngành cùng sự liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và người trồng thì cây bơ vẫn là cây trồng tiềm năng, có thể mang lại giá trị kinh tế cao cho nông dân Đắk Nông trong thời gian tới.