Du lịch cộng đồng Yôk Nâm Nung - khát vọng của người M’nông

Lợi thế từ cội nguồn lịch sử và văn hóa M'nông

Nâm Nung (Krông Nô) là một trong những địa phương có nhiều lợi thế để phát triển DLCĐ. Địa bàn xã có Căn cứ kháng chiến B4 – Liên tỉnh IV xếp hạng Di tích lịch sử cách mạng cấp Quốc gia. Trên tuyến du lịch “Trường ca của nước và lửa” thuộc Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông, căn cứ địa Nâm Nung là "địa chỉ đỏ" giáo dục truyền thống cách mạng, điểm di sản phục vụ du khách trên hành trình về nguồn.

“

Tháng 8/2022, “Nhóm Du lịch cộng đồng Yôk Nâm Nung” được thành lập dựa trên sự kết hợp hộ gia đình ở 2 bon Yốk Ju và bon Ja Ráh mở ra hướng đi mới, nâng cao thu nhập cho người dân xã Nâm Nung (Krông Nô).

Nơi đây có lợi thế về điều kiện tự nhiên với nhiều danh lam thắng cảnh như thác voi, thác đá, thác Đắk N’tao, nhiều hồ nước tự nhiên đẹp, những con suối chảy ra từ rừng già… Điểm nhấn với những cánh đồng lúa dưới chân núi lửa, vườn cây trái trên đồi đá bọt. Đặc biệt, Nâm Nung là địa bàn sinh sống của đồng bào các dân tộc bản địa M’nông, Ê đê cùng nhiều dân tộc anh em khác. Ngoài chăm lo phát triển kinh tế, đồng bào còn ra sức gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc. Bon Ja Ráh và Yôk Ju của xã Nâm Nung là cái nôi giữ gìn văn hóa truyền thống M'nông từ dệt thổ cẩm, đan lát, ẩm thực, lễ hội truyền thống đến các loại hình văn hóa dân gian, âm nhạc...

Năm 2018, bon Ja Ráh là 1 trong 9 thôn, buôn, bon được UBND tỉnh chọn thí điểm làm mô hình DLCĐ. Đây là loại hình du lịch được phát triển trên cơ sở các giá trị văn hóa của cộng đồng, do cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức khai thác và hưởng lợi. Tháng 8/2022, địa phương phối hợp các ngành hỗ trợ người dân thành lập Nhóm DLCĐ với 40 thành viên hộ gia đình của 2 bon Yôk Ju và Ja Ráh.

“Theo lời của già làng và những người am hiểu về vùng đất Nâm Nung (Krông Nô) như Y Thi, Y Xuyên, Y Tí… thì Yôk Nâm Nung là núi Nâm Nung. Đây là nơi sinh sống và ẩn nấp của người M’nông Preh và lão thành cách mạng trong thời kỳ chiến tranh. Nung có nghĩa là sừng trâu. Ở đây có hai ngọn núi nhìn giống như sừng trâu. Người M’nông cho rằng, sức mạnh bảo vệ và che chở của núi Nâm Nung cứng chắc như sừng trâu, mang lại an toàn cho con người sinh sống nơi đây. Chính vì vậy, cộng đồng người M’nông xã Nâm Nung đặt tên cho mô hình của mình là DLCĐ Yôk Nâm Nung”, bà H’Thương, Phó Chủ tịch UBND xã Nâm Nung, Trưởng Ban Quản lý Mô hình DLCĐ Yôk Nâm Nung chia sẻ.

Khát vọng phát triển du lịch trên quê hương

“Hãy đến với chúng tôi để nghe tiếng thác…”;

“Khám phá quần thể hang động núi lửa dài nhất Đông Nam Á, trải nghiệm văn hóa tộc người M'nông ở xã Nâm Nung, huyện Krông Nô…”;

“Liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại: Y Gió: 0914.643.811 hay H'Thương: 0944.107.667 – 0366.524.672”.

Đó là những lời giới thiệu mà những người con M’nông trên vùng đất Nâm Nung viết lên trên các trang mạng xã hội. Qua đó, nhiều du khách ở trong và ngoài tỉnh đam mê phượt, trải nghiệm đã liên hệ để có thể hòa mình, khám phá vùng đất, con người nơi đây.

Sau khi thành lập, Nhóm DLCĐ Yôk Nâm Nung vẫn luôn nỗ lực phát huy lợi thế mở hướng phát triển. Các thành viên được chia thành 4 nhóm phụ trách từng lĩnh vực gồm: Nhóm nhà ở, Nhóm ẩm thực, Nhóm trải nghiệm và Nhóm văn hóa. Mỗi nhóm có hơn 10 gia đình tham gia. Trong các nhóm tiếp tục phân thành các tổ nhỏ phụ trách công việc chi tiết. Đơn cử như Nhóm văn hóa sẽ có tổ về cồng chiêng, múa, trò chơi dân gian, thể dục thể thao, đan lát, thổ cẩm. Khi có du khách liên hệ, mỗi nhóm sẽ căn cứ vào nhiệm vụ được phân công phụ trách rồi phối hợp tạo liên kết theo chuỗi để phục vụ.

Trong dịp lễ, tết, nhóm DLCĐ đã đón tiếp, dẫn nhiều đoàn khách đến tham quan, trải nghiệm. Đơn cử, dịp Tết Nguyên đán 2023 đón hơn 500 lượt khách tham quan thác voi. Đôi vợ chồng H’Thinh và Y Thanh bon R’Cập cùng nhau phụ trách nhóm ẩm thực và khám phá tài nguyên thiên nhiên luôn bận rộn để du khách có trải nghiệm tốt nhất. Ngoài những thực đơn khách đặt theo yêu cầu, nhóm ẩm thực còn giới thiệu đến khách những món ăn truyền thống của người M’nông như cơm lam, gà nướng, gỏi cà đắng, đọt mây lá bếp, rượu cần... Du khách còn trải nghiệm cảm giác mới lạ khi lưu trú trong chính nhà văn hóa cộng đồng các bon, gắn với không gian văn hóa của đồng bào bản địa.

Ông Y Krêu, Phó Trưởng bon Yôk Ju, Trưởng nhóm nhà ở chia sẻ: "Nhận thấy những tiềm năng về du lịch của vùng đất Nâm Nung, được sự động viên của chính quyền địa phương, gia đình tôi đã tham gia nhóm DLCĐ. Tôi mong muốn giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình; tiếp nối nghề truyền thống như đan lát, dệt thổ cẩm, làm rượu cần; quảng bá sản phẩm nông sản bà con nơi đây như cà phê, trái cây, rau củ… Qua đó, vừa để phục vụ khách du lịch, vừa mang lại thu nhập cho bà con”.

Tâm huyết với truyền thống văn hóa của dân tộc M’nông, khi tham gia nhóm làm DLCĐ, nữ nghệ nhân H’Brơi ở bon Ja Ráh không khỏi vui mừng. Bởi tài nghệ tấu chiêng và hát dân ca có nhiều cơ hội biểu diễn. Những làn điệu dân ca được H’Brơi bồi tụ theo thời gian về cuộc sống hằng ngày, tình yêu đôi lứa, ca ngợi buôn làng, những chàng trai anh dũng bảo vệ buôn làng, thiên nhiên tươi đẹp… trở thành điểm nhấn với du khách trong những đêm giao lưu văn hóa văn nghệ. Tương tự, H’Như ở bon Ja Ráh là một trong những thành viên trẻ của nhóm. Cô gái trẻ luôn say mê và có ý thức giữ gìn nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. H’Như trở thành cánh chim đầu đàn cho đội dân vũ của nhóm. Việc tham gia một cách tự nguyện của H’Như đã truyền cảm hứng cho lớp trẻ trong bon làng phát huy những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Những người con M’nông như H’Thương, Y Gió, H’Như, H’Thinh, Y Thanh… vẫn không ngừng cố gắng để hiện thực hóa những dự định của mình. Họ chính là “cây cầu” góp phần đưa văn hóa dân tộc M’nông lan tỏa và được mọi người biết đến nhiều hơn.

Mặc dù có những tín hiệu khả quan, nhưng để phát triển DLCĐ Yôk Nâm Nung vẫn còn lắm trăn trở. Bởi, nơi lưu trú cho du khách vẫn còn mang tính tạm bợ, thiếu thốn các vật dụng. Nhiều dự định, ý tưởng nhen nhóm nhưng kinh phí hạn chế, hầu như do các thành viên tự đóng góp nên chưa thể thực hiện được. Các thành viên thiếu kiến thức, kinh nghiệm làm du lịch, giao tiếp, trao đổi với khách. Công trình vệ sinh trong bon còn thiếu, chưa đồng bộ để phục vụ tốt cho du khách. Đường giao thông đến các điểm tham quan mà du khách yêu thích chưa được cứng hóa…

Vùng đất Nâm Nung và Nhóm DLCĐ Yôk Nâm Nung đang rất cần sự quan tâm, đầu tư tương xứng để phát huy những tiềm năng sẵn có, thực sự là một điểm đến trên hành trình du lịch Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông.