Dự án treo - "Gốc rễ" của nhiều khiếu kiện tại Đắk Nông

Kiến nghị kéo dài trong vùng dự án treo

Dự án Khu đô thị mới số 3, phường Nghĩa Trung nằm trong danh mục thu hồi đất được UBND tỉnh Đắk Nông trình và được HĐND tỉnh thông qua vào cuối năm 2018. Dự án có tổng diện tích sử dụng 56,33ha với tổng kinh phí hơn 536 tỷ đồng, dự kiến xây dựng, hoàn thành trong 36 tháng.

Nhưng tới nay, dự án này vẫn chưa thực hiện được công tác giải phóng mặt bằng. Nguyên nhân chủ yếu là do nhiều người dân vùng quy hoạch dự án này chưa đồng thuận.

Người dân có nhiều đơn kiến nghị, phản ánh lên các cấp chính quyền đề nghị làm rõ nhiều vấn đề liên quan đến quy hoạch, pháp lý của dự án, giá bồi thường, tái định cư…

Theo trả lời đơn của UBND TP. Gia Nghĩa, đồ án điều chỉnh quy hoạch chi tiết Khu đô thị số 3 được phê duyệt từ năm 2019 và có lấy ý kiến của cộng đồng dân cư.

Sau khi phê duyệt, UBND TP. Gia Nghĩa đã tổ chức công bố, công khai quy hoạch và tổ chức họp dân, giải đáp các kiến nghị có liên quan.

Về giá cả, UBND TP. Gia Nghĩa khẳng định, giá đất được lập trên cơ sở khảo sát giao dịch thực tế trên thị trường. Theo kết quả phê duyệt tháng 12/2021 của thành phố, giá đất cụ thể tại dự án này cao hơn so với đơn giá UBND tỉnh Đắk Nông ban hành tại Quyết định số 08, ngày 8/5/2020.

Trong đó, giá đất ở và đất kinh doanh cao hơn từ 2,02 - 4,56 lần, giá đất nông nghiệp cao hơn từ 1,5 - 12,43 lần.

Nhưng theo ông B.Đ.T, một người dân trong vùng dự án, những trả lời của UBND TP. Gia Nghĩa là chưa thỏa đáng. Bởi ông T cho rằng, dự án này được phê duyệt từ năm 2013 và sử dụng ngân sách Nhà nước.

Nhưng sau đó, dự án chuyển sang vốn ngoài ngân sách đã làm thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân vì dự án treo cả chục năm qua.

Hơn nữa, để thu hồi đất thì Nhà nước phải lập khu tái định cư cho người bị thu hồi. Trong khi đó, UBND TP. Gia Nghĩa ban hành thông báo thu hồi đất nhưng chưa lập khu tái định cư sẽ khiến người dân không có nơi ở sau khi đất bị thu hồi. Với giá đền bù thấp, nhiều người dân sau khi bị thu hồi đất sẽ không đủ tiền mua đất, xây dựng nơi ở mới.

Ông T nêu trong đơn rằng, dự án này được triển khai với mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích công cộng. Nhưng đa số người dân trong vùng dự án (khoảng 300 hộ dân) không đồng ý và có kiến nghị, phản ánh. Thành phố đã tổ chức họp nhiều lần nhưng đều không trả lời được câu hỏi của người dân.

Cách đó không xa, người dân trong vùng Dự án khu đô thị mới tổ 4, phường Nghĩa Đức cũng lâm vào cảnh “đi không nỡ, ở không xong” mấy năm nay.

Theo ông Nguyễn Huy Hảo, ở TP. Gia Nghĩa, vào năm 2022, UBND thành phố phê duyệt kế hoạch thu hồi đất của dự án, trong đó có khoảng 1,7ha đất của gia đình ông. Chính quyền đã họp dân, thông báo việc thu hồi đất và vận động người dân dừng canh tác để bàn giao đất cho dự án.

Một số người dân đã chấp hành và dừng chăm sóc cây cối. Nhưng sau đó, việc thu hồi đất “rơi vào im lặng”. Hàng chục hộ dân đồng ký đơn kiến nghị gửi lên các cấp chính quyền thành phố, của tỉnh.

"Chúng tôi mong muốn chính quyền trả lời rõ những câu hỏi như: Có thu hồi đất hay không? Bao giờ thu hồi? Những thiệt hại do việc chậm thu hồi thì ai chịu trách nhiệm? Nhưng tới nay, không có cơ quan nào trả lời", ông Hảo bức xúc.

Âm ỉ những vấn đề phức tạp

Theo giám sát mới nhất của HĐND tỉnh Đắk Nông, trên địa bàn TP. Gia Nghĩa có 8 dự án thu hút đầu tư đã quá 3 năm. Trong số này, có 2 dự án (Khu đô thị mới số 6 khu vực Sùng Đức và Khu đô thị mới số 2, phường Nghĩa Trung) chưa triển khai thực hiện.

6 dự án đã ban hành thu hồi đất (Khu đô thị mới số 1 dọc đường Bắc Nam giai đoạn 2; Khu đô thị mới tổ 4 phường Nghĩa Đức; Khu đô thị mới số 3 phường Nghĩa Trung; Khu đô thị mới tổ 3 phường Nghĩa Phú; Chợ và khu đô thị mới Sùng Đức; Khu đô thị mới tổ 5 phường Nghĩa Phú) nhưng tiến độ thực hiện chậm. Nguyên nhân là do chưa nhận được sự đồng thuận của người dân, khó khăn trong công tác thu hồi đất.

Ngoài ra, trên địa bàn TP. Gia Nghĩa còn có 2 dự án (Khu tái định cư 24ha phường Nghĩa Trung và Khu thương mại dịch vụ thuộc sân bay Gia Nghĩa) đã ban hành quyết định thu hồi đất hơn 10 năm qua nhưng chưa chi trả kinh phí cho người dân. Các dự án treo đã ảnh hưởng lớn đến quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất.

Các hộ dân trong vùng dự án đã nhiều lần có đơn kiến nghị hủy bỏ các quyết định, thông báo thu hồi đất để họ ổn định cuộc sống và được thực hiện các quyền, nghĩa vụ đất đai theo quy định. Nhưng theo báo cáo của UBND TP. Gia Nghĩa, việc xử lý còn nhiều khó khăn, vướng mắc.

Trong giai đoạn 2015 - 2023, HĐND tỉnh Đắk Nông đã ban hành các nghị quyết thông qua danh mục thu hồi đất đối với 910 dự án vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Theo UBND các huyện, thành phố, khi tiến hành thu hồi đất có nhiều đơn thư phản ánh, kiến nghị, khiếu nại của người dân liên quan đến bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Các kiến nghị chủ yếu liên quan đến phương án bồi thường, hỗ trợ đối với đơn giá cây trồng và công trình, tài sản trên đất. Ngoài ra, người dân phản ánh việc giá đất để tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất thấp hơn giá thị trường.

Khi HĐND tỉnh Đắk Nông giám sát việc thu hồi đất giai đoạn 2015 - 2023, chỉ có huyện Tuy Đức, Cư Jút và Đắk Song báo cáo nhận được 121 đơn thư liên quan đến thu hồi đất. Gia Nghĩa - địa phương có số lượng dự án treo nhiều nhất cùng với 4 huyện còn lại không báo cáo số liệu cụ thể cho HĐND tỉnh.

Đối với các kiến nghị, Sở TN-MT cùng các đơn vị liên quan đã chỉ đạo xử lý, giải quyết. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều trường hợp chưa đồng tình với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, ảnh hưởng đến tiến độ thu hồi đất của nhiều dự án.

Qua rà soát, HĐND tỉnh Đắk Nông đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành, địa phương rà soát các dự án vi phạm thời gian để đưa ra khỏi danh mục thu hồi đất. Mục tiêu là bảo đảm quyền lợi của người dân, giảm những vấn đề phát sinh, khiếu nại tại các dự án treo trên địa bàn.