TheoQuyết định số 46/QĐ-UBND ngày 31-8-2005 của UBND tỉnh thì những ‘‘chủ rừng’’ làcông ty lâm nghiệp không có khả năng liên doanh, liên kết và quản lý đất rừngkhông hiệu quả thì sẽ bị thu hồi đất để giao cho các doanh nghiệp tư nhân nhằmphát triển các dự án nông-lâm nghiệp. Thực hiện quyết định trên, trong thờigian qua, cơ quan chức năng đã kiểm tra và phát hiện nhiều công ty lâm nghiệpquản lý rừng kém hiệu quả, để rừng bị phá với diện tích lớn, nhưng không có khảnăng đầu tư tái tạo, không có điều kiện để liên doanh, liên kết nhằm phát triểnrừng. Từ thực tế đó, tính đến nay, UBND tỉnh đã thu hồi 31.566 ha đất, rừng bịcác công ty lâm nghiệp buông lỏng quản lý để cho 33 doanh nghiệp tư nhân thuêđầu tư, phát triển các dự án nông-lâm nghiệp, khoanh nuôi, bảo vệ rừng. Cũngtheo kết quả kiểm tra mới đây của tỉnh thì đến nay, các doanh nghiệp tư nhânđược giao đất, rừng chỉ mới trồng được 3.686 ha cao su và rừng (đạt 36,3% sovới kế hoạch đề ra). Trong số diện tích cao su và rừng được trồng nói trên thìCông ty Cổ phần cao su Đồng Phú (Chư Jút) và Công ty Cổ phần cao su Phú Riềng(Đắk R’lấp) đã chiếm đến 60%; còn 31 doanh nghiệp tư nhân khác chỉ chiếm khoảng40%.
Rừng tại tiểu khu 1537 do Công ty TNHH Công Long (Tuy Đức) quản lý bịtàn phá |
Vì vậy, theo đánh giá của các ngành chứcnăng thì việc giao đất, rừng cho các doanh nghiệp tư nhân vẫn chưa mang lạihiệu quả bao nhiêu trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng cũng nhưcác lợi ích kinh tế-xã hội khác. Theo quy định của UBND tỉnh thì những doanhnghiệp được giao đất, rừng chỉ được sử dụng những diện tích rừng nghèo kiệt,trữ lượng gỗ thấp để chuyển đổi sang đất sản xuất nông-lâm nghiệp. Còn nhữngdiện tích rừng chưa bị phá, có trữ lượng gỗ ở mức cao thì doanh nghiệp phải tựbỏ kinh phí để khoanh nuôi, bảo vệ. Thế nhưng, do mục đích chính của doanhnghiệp tư nhân là muốn có đất để sản xuất, làm phát sinh lợi nhuận, nên đã buônglỏng công tác quản lý, bảo vệ rừng. Thậm chí, có những doanh nghiệp còn cố tìnhđể rừng bị phá nhằm có thêm đất sản xuất và đỡ tốn kém chi phí bảo vệ rừng.Theo kết quả kiểm tra mới đây của Sở Nông nghiệp và PTNT tại địa bàn huyện TuyĐức cho thấy, có nhiều doanh nghiệp để mất rừng với diện tích lớn. Cụ thể, Côngty Cổ phần Kiến Trúc Mới có 637 ha rừng bị phá; Công ty TNHH Long Sơn có 380 habị phá; Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại 59 có 325 ha bị phá; Doanhnghiệp tư nhân Phạm Quốc có 202 ha bị phá... Như vậy, chỉ tính riêng trên địabàn huyện Tuy Đức đã có hơn 3.441 ha đất, rừng của 11 doanh nghiệp tư nhân bịngười dân chặt phá, chiếm dụng để sản xuất. Trong khi đó, cũng còn đến 22 doanhnghiệp tư nhân được giao đất, rừng ở các địa phương khác chưa được kiểm tra,nên chưa xác định được diện tích rừng bị tàn phá, nhưng có lẽ cũng không khácgì so với Tuy Đức. Như vậy, rõ ràng chẳng khác gì các công ty lâm nghiệp Nhànước, các doanh nghiệp tư nhân không những vẫn chưa phát huy được vai trò củamình trong việc phát triển các dự án nông-lâm nghiệp trên diện tích đất, rừngđược giao mà còn tiếp tục để mất rừng với diện tích ngày càng lớn hơn trước.
Một nguyên nhân dẫn đến việc giao đất,rừng cho doanh nghiệp tư nhân còn kém hiệu quả là do cơ quan chức năng “mấtdần” khả năng kiểm soát đối với các nhà đầu tư trong lĩnh vực phát triển nông -lâm nghiệp. Thực tế cho thấy, thời gian qua đã có nhiều doanh nghiệp không đủnăng lực, không chú trọng vào việc đầu tư các dự án phát triển nông - lâmnghiệp…nhưng vẫn được cho thuê đất rừng, thậm chí là với diện tích rất lớn.Chẳng hạn như Công ty TNHH Thịnh An Khương, Công ty Cổ phần Mai Hưng-ViệtTrung... đều được tỉnh cho thuê đất, rừng với diện tích rất lớn để đầu tư cácdự án phát triển nông-lâm nghiệp. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này lại sử dụngđất, rừng vào những mục đích khác, không đầu tư trồng và quản lý, bảo vệ rừng.Hậu quả là khi cơ quan chức năng phát hiện được các doanh nghiệp sử dụng saimục đích đất, rừng được giao và tiến hành thu hồi thì diện tích rừng bị mất đãlà rất lớn, gây nhiều bức xúc trong dư luận. Tại kỳ họp thứ 2, HĐND tỉnh khóaII mới đây, nhiều ý kiến của các đại biểu cũng đã cho rằng, việc cho thuê đất,giao rừng đối với các dự án nông-lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh thời gian quahiệu quả còn thấp; chỉ có ít dự án là triển khai thực hiện trồng rừng và quảnlý, bảo vệ rừng hiệu quả, còn phần lớn là không hiệu quả; diện tích rừng trồngđược thì ít hơn diện tích rừng bị chặt phá. Vì vậy, tỉnh nên chỉ đạo cho ràsoát lại các dự án, nếu dự án nào không hiệu quả, để mất rừng thì nên thu hồi.
Có thể nói, việc giao đất, giao rừng chocác doanh nghiệp tư nhân là một chủ trương đúng đắn, góp phần nâng cao hiệu quảcông tác quản lý, bảo vệ rừng cũng như thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Thếnhưng, từ những thực tế nêu trên, các cơ quan chức năng, chính quyền địa phươngcần vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa trong việc rà soát, đánh giá lại công tác giaođất, giao rừng cho các doanh nghiệp tư nhân.
Bài, ảnh:Ngàn Sâu