Với hơn 1.000 ha mặt nước, cùng với cảnh quan thiên nhiên hữu tình nằmgiữa lòng thị xã Gia Nghĩa, hồ Thủy điện Đắk R’tíh không chỉ mang lại nguồn lợivề điện năng, thủy sản, mà trong một tương lai gần còn là địa điểm du lịch lýtưởng. Tuy nhiên, để khai thác hài hòa tiềm năng, lợi thế của hồ theo hướng bềnvững thì đang đòi hỏi công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch từ phía các cơ quanchức năng phải đi trước một bước.
Tự phát khai thác nguồnlợi trên mặt hồ
Trước hết phải kể đến mô hình nuôi cádiêu hồng bằng lồng của anh Phạm Văn Diện, ở tổ dân phố 6, phường Nghĩa Phú với20 lồng cá, mỗi lồng có diện tích khoảng 30m2. Đến nay, lứa cá đầu tiên của anh đãđược hơn 3 tháng tuổi và chuẩn bị cho thu hoạch. Anh Diện cho biết: “Thấy mặtnước rộng rãi, rất thích hợp để nuôi cá lồng nên đầu năm 2011, tôi xin Công tyCổ phần Thủy điện Đắk R’tíh tổ chức nuôi thí điểm. Với tôi, đây là một nghề khámới nên lúc đầu cũng lo lắng vì sợ rủi ro mất vốn, công sức bỏ ra. Tuy nhiên,qua quá trình nuôi thấy khá thuận lợi nên tôi đang tính chuyện mở rộng quy môtại một số điểm khác trên hồ nếu cơ quan chức năng cho phép”. Kế đến là mô hìnhnuôi cá tầm và cá hồi của anh Ngô Kim Luận, phường Nghĩa Tân. Theo anh Luận thìhiện anh đang nuôi thử nghiệm 200 con cá tầm, qua hơn 2 tháng đầu cho thấy cáđang phát triển khá tốt. Sau cá tầm, anh Luận đang chuẩn bị nuôi thử nghiệm cáhồi trên hồ này.
Ngoài những điểm nuôi cá lồng cố định,trên mặt hồ cũng đã có những chiếc ghe, thuyềncủa người dân đánh bắt thủy sản bằng phương pháp thủ công. Nhờ có nguồnlợi tại hồ nước mà nhiều người dân trên địa bàn phường Nghĩa Phú, xã ĐắkR’moan… có thêm một nghề phụ trong những thời điểm nông nhàn để kiếm thêm thunhập.
Mô hình nuôicá diêu hồng trên hồ Đắk R’tíh của anh Phạm Văn Diện |
Tuy nhiên, một điểm chung là hiện nay,các mô hình nuôi trồng cũng như khai thác thủy sản trên hồ đều phát triển theodạng tự phát, thiếu định hướng và các biện pháp quản lý về mặt Nhà nước. Vìdiện tích mặt nước của hồ do Công ty Cổ phần Thủy điện Đắk R’tíh quản lý, nêncác địa phương liên quan đến hồ không nắm rõ hiện có bao nhiêu hộ dân đang nuôitrồng, đánh bắt thủy sản thường xuyên nơi đây. Nếu cứ phát triển theo dạng tựphát, mạnh ai nấy làm như hiện nay chắc chắn sẽ tiềm ẩn nhiều yếu tố tiêu cựcvề an ninh trật tự, an toàn lao động, môi trường mặt nước và khu vực phụ cận.Do đó, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng cần phải có sự quản lý về mặtnhân khẩu, độ an toàn phương tiện hành nghề… của các điểm nuôi cá lồng cũng nhưhoạt động đánh bắt thủy sản trên hồ.
Rất cần có sự quản lý,quy hoạch
Theo ôngNgô Văn Linh, Chủ tịch UBND thị xã Gia Nghĩa thì về phía thị xã cũng đã đề xuấttỉnh cần sớm quản lý chặt chẽ hoạt động nuôi trồng, khai thác thủy sản trên hồThủy điện Đắk R’tíh. Chỉ riêng vấn đề nuôi cá lồng trên hồ thôi cũng đã cónhiều ý kiến trái ngược từ các cấp. Thế nhưng, không thể cấm người dân nuôi,khai thác thủy sản mà chỉ giới hạn ở mức độ, quy mô nào đó và phải có các địnhhướng, điều kiện rõ ràng cho những hộ nuôi cá… Theo quy hoạch chiến lược củatỉnh, ngoài diện tích mặt nước do Công ty Cổ phần Thủy điện Đắk R’tíh quản lý,khai thác thì xung quanh hồ, tỉnh sẽ quy hoạch, kêu gọi đầu tư phát triển dulịch sinh thái. Mặt khác, hồ còn có chức năng cung cấp một phần nước sinh hoạtcho địa bàn thị xã cũng như góp phần điều hòa không khí, gia tăng sự phong phúcủa hệ sinh thái… Thực tế, một số doanh nghiệp đã có hướng đầu tư phát triểncác dịch vụ du lịch ở khu vực này. Về phía tỉnh, mới đây, UBND tỉnh đã có Công vănsố2693/UBND-VX về việc giao cho Sở Tàinguyên và Môi trường, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch kiểm tra toàn bộ diệntích, ranh giới đất, mặt nước tại Thủy điện Đắk R’tíh nhằm đánh giá hiện trạng,tiềm năng. Trên cơ sở đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ chủ trì, phối hợpvới các đơn vị có liên quan nghiên cứu, xây dựng kế hoạch, đề án phát triển dulịch bền vững theo tinh thần chỉ đạo của Tỉnh ủy.
Mấu chốt của vấn đề là làm sao vừa khaithác được tiềm năng, lợi thế của mặt hồ trong nuôi trồng, đánh bắt thủy sản lạivừa đảm bảo vệ sinh môi trường nguồn nước phục vụ cho hoạt động du lịch. Do đó,ngay từ bây giờ công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch hồ Thủy điện Đắk R’tíhcần phải đi trước một bước để làm cơ sở, định hướng trong phát triển về lâu dài,góp phần giữ mãi màu xanh trong lành, tươi mát cho nguồn nước hồ giữa lòng đôthị Gia Nghĩa.
Bài, ảnh:Hà An