Tảo hôn và hôn nhân cận huyết không chỉ vi phạm pháp luật mà còn để lại nhiều hệ lụy đối với cá nhân, gia đình và xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực, dân số, việc chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em.
Tại Tây Nguyên, tình trạng lấy chồng lấy vợ sớm vẫn xảy ra ở nhiều cộng đồng, ở cả các dân tộc tại chỗ lẫn các tộc người từ phía bắc mới di cư vào. Tình trạng hôn nhân cận huyết của người dân tộc thiểu số tuy đã giảm nhưng vẫn xảy ra ở một số dân tộc, nhất là ở các vùng sâu vùng xa, nơi dân trí thấp và có không gian cư trú khép kín.
Nhiều năm qua, các ngành, các cấp đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đồng bào về nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Đặc biệt, các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ đã phối hợp các ban, ngành, đoàn thể liên quan truyền thông bằng nhiều hình thức: sinh hoạt chi hội, tuyên truyền miệng, hội thi, nói chuyện chuyên đề, phát tài liệu, tờ rơi, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và trang thông tin điện tử của hội... Nhận thức của hội viên, phụ nữ về tảo hôn, hôn nhân cận huyết có nhiều chuyển biến tích cực.
Gần đây, Dự án 8 về thực hiện bình đẳng giới và giải quyết các vấn đề cấp thiết liên quan phụ nữ và trẻ em thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 cũng đã triển khai nhiều hoạt động, trong đó có hoạt động truyền thông trực tiếp. Tại các buổi truyền thông, cán bộ, hội viên phụ nữ và người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số được theo dõi những tiểu phẩm truyền thông về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết; xem các bộ phim tài liệu nói về ảnh hưởng tiêu cực của tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết; tham gia giao lưu, trao đổi các nội dung liên quan tảo hôn, hôn nhân cận huyết. Đồng thời, thông qua hoạt động truyền thông trực tiếp, đại diện lãnh đạo Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp cũng bổ sung kiến thức về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; một số giải pháp về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; quy định của pháp luật về hôn nhân gia đình...
Sự chuyển biến về nhận thức sẽ từng bước thay đổi hành vi cho phụ nữ và cộng đồng trong việc chung tay đẩy lùi, xóa bỏ nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.