Đắk Nông và thách thức an ninh nguồn nước

Năm 2010, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông được UBND tỉnh giao quản lý, khai thác hệ thống các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh.

Trong đó, nhiệm vụ quan trọng nhất của Công ty là khai thác tốt hệ thống thủy lợi để phục vụ đời sống, sản xuất, phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.

Công ty còn có nhiệm vụ quản lý các công trình hiệu quả, hạn chế để xuống cấp và tiết kiệm chi phí sửa chữa, bảo đảm an toàn trong quá trình vận hành.

Đến nay, Công ty đang quản lý, vận hành, khai thác tổng cộng 252 công trình thủy lợi. Trong đó, có 209 công trình là hồ chứa, 25 đập dâng, 9 hệ thống trạm bơm, 7 hệ thống kênh tiêu và 2 công trình khác.

Theo ông Nguyễn Thừa Anh, Giám đốc Công ty, so với trước đây, hạ tầng thủy lợi do Công ty quản lý đang ngày càng hoàn thiện, hoạt động có hiệu quả hơn nhiều.

Cụ thể, trong vòng 10 năm qua, Công ty đã đầu tư trên 477 tỷ đồng để xây dựng, sửa chữa đối với hơn 400 lượt hạng mục, công trình thủy lợi.

Cũng theo ông Nguyễn Thừa Anh, dù đang vận hành tốt, nhưng trong điều kiện biến đổi khí hậu, sự phát triển của ngành Thủy lợi trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đang phải đối diện với không ít khó khăn, thách thức. 

Trong đó, thách thức lớn nhất là về bảo vệ, phát triển và khai thác các nguồn nước. Bởi vì hiện nay, nguồn nước tại nhiều vùng, nhiều địa bàn ngày càng trở nên suy giảm.

Điển hình như các trạm bơm dọc sông Krông Nô đang đối diện với nguy cơ thiếu nước trầm trọng. Nguyên nhân chính là do mực nước tại các trạm bơm này phụ thuộc vào chế độ xả của Nhà máy thủy điện Buôn Tua Srah.

Đồng thời, việc khai thác cát trên sông Krông Nô diễn ra nhiều, dẫn đến không bảo đảm tính ổn định của dòng chảy, dẫn đến mực nước lệch. Điều này khiến mực nước tại các khu vực có trạm bơm thường xuyên ở mức thấp.

Vì thế, các trạm bơm phải hoạt động cầm chừng. Thậm chí, có những thời điểm trạm bơm phải ngừng hoạt động vì mực nước trên sông không tới cửa bơm.

Cụ thể, các trạm bơm thuộc địa bàn xã Nâm N’đir (Krông Nô), nhiều năm nay đã xảy ra tình trạng hụt nước. Công ty đã phải thường xuyên gia cố, nâng cấp hệ thống điều tiết nước vào cửa bơm.

Hằng năm, vào mùa khô, Công ty đều phải tăng cường nạo vét bể hút, nối dài ống hút mới có thể cung ứng nước vào các cánh đồng trên địa bàn.

Đối với các hồ chứa, nhiều hồ có năng lực chứa nhỏ, khả năng thoát lũ hạn chế, không còn phù hợp với tình hình biến đổi khí hậu phức tạp hiện nay.

Nhiều công trình hồ chứa đã hư hỏng, xuống cấp nhiều hạng mục như đập, tràn xả lũ, cống lấy nước đầu mối... Hồ chứa còn bị mảng cỏ lớn xâm lấn, làm giảm dung tích chứa.

Nhiều tuyến sông, suối ở Đắk Nông cũng cạn dần nguồn nước do biến đổi khí hậu, suy giảm diện tích rừng. Điều này dẫn tới nguồn nước cung cấp cho các công trình thủy lợi ngày càng ít dần.

Biến đổi khí hậu cũng khiến cho lượng mưa ở Đắk Nông thay đổi thất thường, không theo mùa. Nhiều năm vào mùa khô lượng mưa rất ít. Các công trình thủy lợi vì thế tích trữ ít nước hơn...

Ông Lê Trung Kiên, Chi cục Trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh cho biết, biến đổi khí hậu đang đặt ra nhiều thách thức cho ngành Thủy lợi ở Đắk Nông.  

Trong đó, vấn đề an ninh nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất cần sớm được tính toán, nhất là các địa bàn thường xảy ra hạn hán, thiếu nước trong mùa khô.