Đắk Nông và kỳ vọng trung tâm công nghiệp nhôm quốc gia

Đắk Nông là địa phương có trữ lượng bô xít lớn, ước đạt khoảng 5,4 tỷ tấn, được đánh giá lớn nhất cả nước. Đây là nền tảng để tỉnh phát triển ngành công nghiệp khai thác bô xít, chế biến albumin luyện nhôm và các sản phẩm sau nhôm.

Theo Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bô xít giai đoạn 2007 - 2015, có xét đến năm 2025, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 167 ngày 1/11/2007 (gọi tắt là Quy hoạch 167), thì diện tích quy hoạch bô xít chiếm 1/3 diện tích tự nhiên của Đắk Nông. Trong đó, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã tiến hành thăm dò tại 9 khu vực mỏ.

Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản Quốc gia đã thẩm định, phê duyệt diện tích thăm dò bô xít ở Đắk Nông là 158.540 ha, trữ lượng và tài nguyên tinh quặng là 992,971 triệu tấn.

Sau hơn 15 năm từ khi có Quy hoạch 167, có 1/9 mỏ bô xít đã được thăm dò, phê duyệt trữ lượng được cấp phép khai thác. Diện tích hàng năm khai thác bô xít tại Đắk Nông khoảng 100 ha để cung cấp cho Nhà máy Alumin Nhân Cơ (công suất 650.000 tấn/năm).

Tại Nghị quyết Đảng bộ tỉnh Đắk Nông nhiệm kỳ 2020-2025 xác định, phát triển công nghiệp alumin, luyện nhôm là một trong 3 trụ cột của nền kinh tế địa phương. Đắk Nông phấn đấu đến năm 2030, trở thành trung tâm luyện kim lớn nhất cả nước.

Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Đắk Nông đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành địa phương có nền kinh tế năng động và bền vững vùng Tây Nguyên. Công nghiệp là động lực cho tăng trưởng, đưa Đắk Nông thành trung tâm công nghiệp bôxít - nhôm và sau nhôm của quốc gia; trung tâm năng lượng tái tạo của vùng; trở thành trung tâm du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái.

Nhà máy Alumin Nhân Cơ thuộc Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV là một trong hai dự án thí điểm trong ngành công nghiệp sản xuất alumin tiến tới sản xuất nhôm do Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) làm chủ đầu tư. Sau 7 năm đi vào hoạt động, Dự án Nhà máy Alumin Nhân Cơ đã góp phần rất lớn vào việc thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế cho tỉnh Đắk Nông.

Từ ngày 1/7/2017-31/7/2023, sản lượng alumin quy đổi do Công ty Nhôm Đắk Nông-TKV sản xuất đạt 4,46 triệu tấn; doanh thu 35.502 tỷ đồng; khấu hao tài sản cố định 9.770 tỷ đồng; nộp ngân sách Nhà nước 3.754 tỷ đồng. Dự án đang tạo việc làm cho khoảng 1.033 lao động; trong đó, lao động địa phương là 599 người, với thu nhập bình quân trên 14 triệu đồng/người/tháng.

Những kết quả khả quan của nhà máy Nhân Cơ giúp Đắk Nông có cơ sở để hướng đến chế biến sâu ngành công nghiệp bô xít - alumin - nhôm. Tại buổi làm việc giữa Thường trực Tỉnh ủy Đắk Nông với Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), Bí thư Tỉnh ủy Đắk Nông Ngô Thanh Danh nhấn mạnh: "Tỉnh muốn đột phá phát triển chỉ có bô xít. Do đó, địa phương sẽ nghiên cứu, xây dựng cơ chế đặc biệt cho việc phát triển ngành công nghiệp bô xít - alumin - nhôm tại Đắk Nông. Đắk Nông sẵn sàng đồng hành cùng TKV tháo gỡ các vướng mắc liên quan tới Công ty Nhôm Đắk Nông".

Hiện, nhiều tập đoàn lớn đã đến Đắk Nông để khảo sát, nghiên cứu đầu tư khai thác các mỏ bô xít, xây dựng tổ hợp nhà máy chế biến alumin, điện phân nhôm, công nghiệp sau nhôm tại các khu vực mỏ bô xít.

Riêng TKV đã đề xuất với tỉnh Đắk Nông 6 nội dung về: Xem xét hỗ trợ trong việc triển khai đầu tư nâng công suất nhà máy alumin Nhân Cơ lên 2 triệu tấn/năm và xây dựng Đề án phát triển tổng thể lĩnh vực bô xít - alumin - nhôm; lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đối với công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tại Dự án khai thác mỏ và dự án nhà máy sản xuất alumin Nhân Cơ; khoanh định các khu vực đã và sẽ kết thúc khai thác, hoàn thổ để làm quỹ đất phục vụ công tác tái định cư và quỹ đất nông nghiệp; sử dụng đất sau khai thác và cơ chế tài chính thực hiện dự án tái định cư; hoàn trả TKV kinh phí đã đầu tư 2 khu tái định cư Hồ cầu tư và Rừng sao…