Đắk Nông – một vùng thương nhớ

Là người quê xa, mang theo hành trang là đôi ba bộ quần áo, vài cuốn sách cũ và những nỗi lo chưa gọi thành tên, tôi đặt chân đến Đắk Glong, huyện nghèo nhất tỉnh như một khởi đầu mới mẻ, vừa hồi hộp, vừa mong chờ.

Đắk Glong ngày ấy hoang vu lắm. Đường vào xã như con rắn đất uốn lượn giữa rừng, mùa mưa thì trơn trượt bùn lầy, mùa khô lại ngập bụi đỏ phủ kín tóc, kín mặt. Điện lúc có lúc không, nước sinh hoạt phụ thuộc vào giếng đào, rẫy thì trơ trụi, lác đác mấy ngôi nhà tạm của đồng bào Mạ, M’nông, Mông... Mỗi buổi chiều đứng ở triền đồi nhìn mặt trời khuất dần lòng tôi quặn lại, nhớ nhà, nhớ phố thị tấp nập nơi tôi đã từng sống.

Thế nhưng, cũng chính nơi nghèo khó này lại cho tôi cảm nhận đầu tiên về sự sẻ chia. Người dân Đắk Glong sống chân tình, mộc mạc. Họ ít nói, nhưng ánh mắt thì luôn ấm áp. Ngày tôi ốm, chị hàng xóm mang cho tôi bát cháo nóng và bó lá thuốc rừng. Anh thanh niên M’nông, cán bộ đoàn xã chở tôi bằng chiếc xe máy cà tàng vượt cả chục cây số để tác nghiệp. Sự tử tế âm thầm ấy khiến tôi cảm thấy mình không còn lạc lõng và dần dần, tôi gọi nơi này là “quê hương thứ hai”.

Năm tháng qua đi, tôi chứng kiến sự chuyển mình thầm lặng của Đắk Glong. Những con đường đất dần được bê tông hóa. Những bon làng heo hút giờ đã có sóng điện thoại, mạng internet về tận từng nhà. Trẻ em không còn phải đi bộ cả tiếng đồng hồ để đến trường. Những ngôi trường khang trang mọc lên, những mái nhà mới ngói đỏ tươi dần thay thế nhà dột nát. Điện sáng len lỏi vào từng bon nhỏ, xua tan đêm tối của núi rừng.

Tôi nhớ có lần, đứng giữa buổi chợ ở xã Quảng Khê, tôi lặng nhìn một cụ già người Mạ mặc áo thổ cẩm cười hiền hậu bên sạp hàng nhỏ. Bà bảo: “Mấy năm trước, khổ lắm. Giờ Nhà nước giúp dân làm đường, làm nhà, cho con cháu học cái chữ, có trạm y tế chữa bệnh... vui lắm!”. Trong nụ cười ấy, tôi cảm nhận được sự sống đang rộn ràng hơn trong từng nhịp sống bình dị.

Không chỉ Đắk Glong, thành phố Gia Nghĩa – thủ phủ của Đắk Nông – nơi tôi công tác sau này cũng thay đổi từng ngày. Tôi nhớ lần đầu về Gia Nghĩa, đó là một thị xã nhỏ, quán xá thưa thớt. Nhưng bây giờ, thành phố đã khoác lên mình tấm áo mới. Những tuyến đường rộng mở, khu đô thị mới mọc lên bên hồ trung tâm. Ban đêm, phố lên đèn, lấp lánh ánh sáng như thành phố miền xuôi. Chợ trung tâm, công viên, siêu thị, nhà sách… mọi thứ như đang hoàn thiện để đón một tương lai tươi sáng hơn.

Gia Nghĩa giờ đây không chỉ là trung tâm hành chính, mà còn là trái tim năng động của cả tỉnh. Tôi đã gặp những người trẻ từ các nơi đổ về đây khởi nghiệp, làm kinh tế, làm giáo dục, văn hóa. Tôi thấy bóng dáng của chính mình những năm trước – từng e dè, hoài nghi – và rồi dần dần bén rễ, lớn lên như chính vùng đất này.

Đắk Nông giờ đây không còn là một vùng đất xa xôi nằm khuất sau đại ngàn. Người ta bắt đầu nhắc đến Đắk Nông như vùng đất của tiềm năng công nghiệp nhôm, của du lịch núi lửa, của đất lành đón chân người trẻ về khởi nghiệp.

Tôi tự hào khi chứng kiến vùng đất mình chọn làm nơi an cư dần thay da đổi thịt. Tôi tự hào khi thấy nụ cười rạng rỡ của bà con đồng bào, khi thấy ánh mắt trẻ thơ sáng lên trong lớp học mới, khi nghe tiếng máy rộn ràng trên triền đồi thay cho tiếng thở dài của những mùa thất bát năm nào. Tất cả như một khúc nhạc đồng dao – mộc mạc mà lạc quan, tha thiết mà đầy sức sống.

Có người hỏi tôi, tại sao lại chọn lập nghiệp ở nơi xa xôi này? Tôi chỉ mỉm cười. Làm sao có thể giải thích hết bằng lời về một mối duyên ngỡ tình cờ nhưng lại gắn bó suốt cả chặng đường dài? Làm sao nói hết được vì sao tôi đã đi qua bao miền đất nhưng lại chọn dừng chân ở một nơi tưởng như chẳng có gì ngoài nắng gió, rừng xanh và đất đỏ?

Mảnh đất tôi gắn bó suốt bao năm giờ đây đã trở thành một phần của tỉnh Lâm Đồng mới. Với tầm vóc và quy mô rộng lớn, Lâm Đồng mới mở ra những cánh cửa phát triển chưa từng có. Tôi thấy trong đó ánh lên hi vọng: những con đường kết nối nhanh hơn giữa phố núi và biển xanh, những dòng sông chảy chung một mạch nguồn thịnh vượng, những cánh rừng không còn là ranh giới hành chính mà trở thành tài sản chung để giữ gìn, phát triển…

Tôi tin rằng Đắk Nông – dù chỉ là một phần trên bản đồ mới – nhưng sẽ không bao giờ bị hòa tan. Ngược lại, mảnh đất này sẽ tỏa sáng theo cách riêng của mình – như cô gái ngủ trong rừng sâu giờ được đánh thức bởi vùng đất thống nhất, hài hòa và lớn mạnh.

Với tôi, điều quý giá nhất không phải là tên gọi, mà là hồn đất, là tình người, là những tháng năm đã gắn bó, đắp xây và chứng kiến từng đổi thay nhỏ nhất. Dù Đắk Nông giờ đây không còn là một tỉnh độc lập trên bản đồ, nhưng trong trái tim tôi, nó mãi là một tỉnh trọn vẹn – một miền ký ức, một vùng thương nhớ.