Đến ngày 28/8, tỉnh Đắk Nông đã ban hành Quyết định số 3012/QĐ-UBND về việc công bố Danh mục thủ tục hành chính mới ban hành, thủ tục hành chính bị bãi bỏ trong lĩnh vực đất đai thuộc phạm vi chức năng quản lý Nhà nước của Sở Tài nguyên và Môi trường để thay thế các Danh mục thủ tục hành chính được ban hành theo Luật Đất đai năm 2013; Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố, Văn phòng Đăng ký đất đai và Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai các huyện, thành phố Gia Nghĩa kịp thời tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân.
Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông đã chủ động tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết Luật Đất đai năm 2024 để lấy ý kiến các sở, ban, ngành trước khi trình Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành để thay thế các quy định cũ đã hết hiệu lực.
Cụ thể, xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật Quy định về hạn mức giao đất; hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân; điều kiện, diện tích tối thiểu của việc tách thửa đất, hợp thửa đất đối với từng loại đất trên địa bàn tỉnh Đắk Nông; xây dựng Quyết định quy định các giấy tờ khác về quyền sử dụng đất có trước ngày 15/10/1993; xây dựng Quyết định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Đắk Nông; xây dựng quy định chính sách về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn tỉnh Đắk Nông; xây dựng Quyết định quy định về diện tích đất nông nghiệp được chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để sử dụng đất kết hợp đa mục đích, để xây dựng công trình phục vụ trực tiếp, sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Nông.
Đến nay, cơ bản các quy định được Sở Tài nguyên và Môi trường dự thảo đã hoàn thành và đang tổ chức lấy ý kiến các sở, ban, ngành, địa phương và các đơn vị liên quan. Hiện đã có 3 văn bản đã hoàn thiện và đang trình thẩm định trước khi trình Ủy ban nhân dân tỉnh, Hội đồng nhân dân tỉnh ký ban hành. Các quy định do Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu sẽ là cơ sở để cho các địa phương triển khai giải quyết các thủ tục hành chính về đất đai, cơ sở để bồi thường, hỗ trợ tái định cư và các chính sách đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số, cho tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh.
Luật Đất đai năm 2024 có nhiều điểm mới và quy định mới so với Luật Đất đai năm 2013. Do đó, Sở Tài nguyên và Môi trường khuyến nghị các tổ chức, cá nhân cần lưu ý để tránh thiệt thòi do không tiếp cận đầy đủ và hiểu biết về các quy định của pháp luật.
Luật Đất đai năm 2024 có nhiều điểm mới và quy định mới so với Luật Đất đai năm 2013. Do đó, Sở Tài nguyên và Môi trường khuyến nghị các tổ chức, cá nhân cần lưu ý để tránh thiệt thòi do không tiếp cận đầy đủ và hiểu biết về các quy định của pháp luật, cụ thể: Đối với đất nông nghiệp của cá nhân được Nhà nước cho thuê; đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện các dự án đầu tư có sử dụng đất; đất được Nhà nước cho thuê đất xây dựng trụ sở làm việc của tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao mà đã hết thời hạn sử dụng đất, nhưng đến ngày 1/8/2024 cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa thu hồi đất thì người sử dụng đất được thực hiện thủ tục gia hạn sử dụng đất trong thời gian 6 tháng kể từ ngày 1/8/2024, hết thời hạn này mà người sử dụng đất không làm thủ tục gia hạn thì Nhà nước thu hồi đất, trừ trường hợp bất khả kháng.
Theo đó, Luật Đất đai năm 2024 đã mở rộng cho những trường hợp trên về thời hạn được phép gia hạn sử dụng đất nên tổ chức, cá nhân khẩn trương nộp hồ sơ thực hiện gia hạn để không bị Nhà nước thu hồi đất.
Đối với cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp sử dụng đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối, đất trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất là rừng trồng được Nhà nước giao đất, công nhận quyền sử dụng đất trong hạn mức giao đất, công nhận quyền sử dụng đất khi hết thời hạn sử dụng đất thì được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 172 của Luật Đất đai mà không phải làm thủ tục gia hạn.
Đối với người nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp trong hạn mức giao đất của cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp thông qua nhận chuyển quyền sử dụng đất hoặc nhận quyền sử dụng đất trong hợp đồng thế chấp để xử lý nợ, bản án, quyết định của Tòa án, quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án đã được thi hành mà hết thời hạn sử dụng đất thì được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định tại Điều 172 của Luật này mà không phải làm thủ tục gia hạn.
Sự khác biệt của Luật Đất đai năm 2024 so với Luật Đất đai năm 2013 đó là cá nhân đã được Nhà nước giao đất, công nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp trong hạn mức thì khi hết hạn sẽ được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn của loại đất được giao, công nhận, không yêu cầu cá nhân đó phải là người đang trực tiếp sử dụng đất nông nghiệp so với quy định trước đây kể cả đối với người nhận chuyển quyền sử dụng đất.
Theo quy định tại khoản 3, Điều 172 của Luật Đất đai, người sử dụng đất có nhu cầu gia hạn sử dụng đất phải nộp hồ sơ đề nghị gia hạn chậm nhất là 6 tháng trước khi hết thời hạn sử dụng đất. Quá thời hạn phải nộp hồ sơ đề nghị gia hạn mà người sử dụng đất không nộp hồ sơ đề nghị gia hạn thì không được gia hạn sử dụng đất, trừ trường hợp bất khả kháng. Trường hợp không được gia hạn sử dụng đất, cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai số 31/2024/QH15.
Do đó, các tổ chức, cá nhân đang sử dụng đất do được Nhà nước cho thuê; đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện các dự án đầu tư có sử dụng đất; đất được Nhà nước cho thuê đất xây dựng trụ sở làm việc của tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao cần phải đặc biệt lưu ý về thời hạn sử dụng đất ghi trong các giấy tờ về quyền sử dụng đất hoặc các quyết định để không bị quá thời hạn được phép gia hạn dẫn đến không được gia hạn sử dụng đất.
Ngành Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông đã chủ động tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông xây dựng 15 văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết Luật Đất đai năm 2024 để lấy ý kiến các sở, ban, ngành trước khi trình Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành để thay thế các quy định cũ đã hết hiệu lực.
Từ 1/8/2024, hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong khu dân cư, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất ở sang đất ở hoặc chuyển mục đích sử dụng các loại đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở chỉ cần phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định tại khoản 5, Điều 116 của Luật Đất đai mà không cần phải căn cứ vào kế hoạch sử dụng đất hằng năm của cấp huyện so với quy định của Luật Đất đai năm 2013.
Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện được ban hành theo thời kỳ 10 năm còn kế hoạch sử dụng đất được ban hành theo từng năm nên cơ hội chuyển mục đích sử dụng đất theo Luật mới cũng dễ dàng hơn so với quy định cũ; người dân không phải đăng ký nhu cầu sử dụng đất như trước đây để được đưa vào kế hoạch sử dụng đất.
Luật Đất đai 2013 cấm hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa, tuy nhiên Luật Đất đai 2024 đã bỏ quy định này. Theo đó, từ ngày 1/8/2024, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp sẽ được phép nhận chuyển nhượng, tặng cho đất trồng lúa trong hạn mức đất nông nghiệp theo quy định tại khoản 7, Điều 45 và khoản 1, Điều 176 của Luật Đất đai năm 2024.
Tại khoản 1, Điều 177 Luật Đất đai 2024 quy định hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân là không quá 15 lần hạn mức giao đất nông nghiệp của cá nhân đối với mỗi loại đất, tăng 5 lần so với trước đây. Điều này đã cho phép cá nhân tích tụ đất nông nghiệp, tạo điều kiện để phát triển nông nghiệp quy mô lớn, ứng dụng đầy đủ công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, tiến tới sản xuất nông nghiệp hiện đại, tăng thu nhập cho người dân.
Bên cạnh những quy định có lợi cho người sử dụng đất được quy định trong Luật Đất đai năm 2024, còn nhiều quy định khác có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ mà người sử dụng đất nên biết. Vì vậy, Sở Tài nguyên và Môi trường khuyến cáo tổ chức, cá nhân nên nghiên cứu kỹ các quy định để việc sử dụng đất, thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai không bị vi phạm pháp luật về đất đai…