Về vấn đề này, Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng luật sư Khánh Hưng, Đoàn luật sư Hà Nội trả lời như sau:
Khoản 29 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 (tình trạng còn hiệu lực) quy định, hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất.
Điểm d Khoản 1 Điều 179 Luật Đất đai năm 2013 quy định: Cá nhân sử dụng đất có quyền để thừa kế quyền sử dụng đất của mình theo di chúc hoặc theo pháp luật. Hộ gia đình được Nhà nước giao đất, nếu trong hộ có thành viên chết thì quyền sử dụng đất của thành viên đó được để thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Theo hướng dẫn tại Điểm a, Điểm b Khoản 2 và Điểm a, Điểm b Khoản 3 Điều 3 Thông tư số 33/2017/TT-BTNMTngày 29/9/2017 của Bộ Tài nguyên Môi trường thì:
- Căn cứ để xác định cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp là: Cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp do được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất; do nhận chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất; đang sử dụng đất nông nghiệp mà chưa được Nhà nước công nhận và cá nhân đó không thuộc đối tượng được hưởng lương thường xuyên; đối tượng đã nghỉ hưu, nghỉ mất sức lao động, thôi việc được hưởng trợ cấp xã hội.
- Căn cứ xác định hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp là: Hộ gia đình đang sử dụng đất nông nghiệp do được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất; do nhận chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất; đang sử dụng đất nông nghiệp mà chưa được Nhà nước công nhận và hộ gia đình đó có ít nhất một thành viên của hộ gia đình không thuộc đối tượng được hưởng lương thường xuyên; đối tượng đã nghỉ hưu, nghỉ mất sức lao động, thôi việc được hưởng trợ cấp xã hội.
Trường hợp ông Phạm Văn Lưu là chủ hộ gia đình hiện nay đang hưởng chế độ hưu trí, hai thành viên còn lại là vợ và con trai ông Lưu đang là người trực tiếp sản xuất nông nghiệp trên diện tích đất nông nghiệp do người trong hộ gia đình để thừa kế. Căn cứ hướng dẫn tại Điểm a, Điểm b Điều 3 Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT nêu trên, thì hộ gia đình ông Phan Văn Lưu được nhận thừa kế quyền sử dụng đất nông nghiệp. Pháp luật không có quy định nào cấm người đang hưởng lương hưu là thành viên trong Hộ gia đình sử dụng đất nông nghiệp không được đứng tên với tư cách Chủ hộ sử dụng đất nông nghiệp.
Việc đứng tên với tư cách cá nhân: Theo hướng dẫn tại Điểm a, Điểm b Điều 2 Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT thì ông Lưu không được đứng tên với tư cách cá nhân sử dụng đất nông nghiệp.
Luật sư Trần Văn Toàn
VPLS Khánh Hưng, Đoàn luật sư Hà Nội
* Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật.