 |
Tái hiện nghi lễ Sum họp cộng đồng của người Mạ hai bon N’Jriêng và Ting Wel Đơm, tại xã Đắk Nia (Gia Nghĩa). Ảnh: Bình Nhi |
Xác định công tác bảo tồn văn hóa, di sản là một trong những yêu cầu quan trọng, có tác động sâu sắc đến đời sống kinh tế-xã hội của địa phương nên tỉnh đã có những chủ trương, chính sách, biện pháp chỉ đạo cụ thể và tích cực trong việc bảo tồn các di sản văn hóa trên địa bàn.
Cụ thể, Tỉnh ủy đã ban hành Chương trình số 09 về việc “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; Nghị quyết số 22 về “Nhiệm vụ và giải pháp để bảo tồn văn hóa các dân tộc trên địa bàn tỉnh”; HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 329 về thực hiện Đề án “Bảo tồn, phát huy lễ hội truyền thống, hoa văn, cồng chiêng và nhạc cụ các dân tộc tại chỗ”.
Bên cạnh đó, được sự hỗ trợ của UNESCO, các sở, ngành liên quan đã chủ động xây dựng các chương trình, kế hoạch để triển khai thực hiện công tác bảo tồn di sản văn hóa dân tộc. Đội ngũ cán bộ văn hóa và lực lượng nghệ nhân trên địa bàn tỉnh phấn khởi đón nhận và thực hiện một cách tích cực. Nhờ đó, ý thức của cộng đồng dân cư được nâng lên rõ rệt, nhiều giá trị văn hóa truyền thống đã được phát huy và có sức lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống cộng đồng dân cư.
 |
Đồng bào các dân tộc luôn có trách nhiệm trong việc giữ gìn văn hóa dân tộc, lễ hội truyền thống |
Việc bảo tồn di sản văn hóa bao hàm cả di sản vật thể và di sản phi vật thể được tỉnh ta triển khai khá đồng bộ. Hầu hết các lễ hội được tổ chức theo đúng quy định, các nghi thức diễn ra trang trọng, tiết kiệm, phù hợp với thuần phong mỹ tục của địa phương. Phần hội bao gồm các hoạt động phong phú, hấp dẫn, tạo được sự lan tỏa, thu hút đông đảo du khách và nhân dân tham gia.
Cùng với việc tìm hiểu, phục dựng các lễ hội truyền thống, làn điệu dân ca dân vũ, diễn tấu cồng chiêng… của các dân tộc M’nông, Mạ, Ê đê thì chủ trương xã hội hóa công tác tu bổ di tích được triển khai sâu rộng, thu hút được nhiều nguồn lực xã hội tham gia.
Nhiều dự án, đề tài khoa học về di sản văn hóa phi vật thể đã được triển khai thực hiện. Các tư liệu quý như những điệu múa, bài hát, lễ hội, bí quyết nghề thủ công truyền thống… đã và đang được tiến hành điều tra, nghiên cứu, sưu tầm, phục dựng.
Công tác nghiên cứu, điều tra, thống kê, đánh giá nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của di tích văn hóa, lịch sử được quan tâm và thực hiện có hiệu quả. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 10 di tích lịch sử, văn hóa, thắng cảnh được xếp hạng; trong đó, có 9 di tích cấp quốc gia, 1 di tích cấp tỉnh. Một số di tích như Căn cứ kháng chiến B4-Liên tỉnh IV, Nhà ngục Đắk Mil, Đồi 722 – Đắk Sắk đã được quy hoạch, đầu tư phục dựng, tôn tạo và đưa vào phục vụ tham quan, tìm hiểu của người dân.
 |
Đội chiêng của 2 thế hệ bon Bu Bir, xã Quảng Tín (Đắk R'lấp) cùng nhau tấu chiêng. Ảnh: Hồ Mai |
Để việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa đạt nhiều kết quả, bên cạnh sự quan tâm của các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể thì vai trò, trách nhiệm của cộng đồng dân cư được phát huy. Việc đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị các di sản văn hóa, trách nhiệm xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh được thực hiện dưới nhiều hình thức.
Ngành Văn hóa phối hợp với các cơ quan xuất bản, quảng bá, tuyên truyền qua các kỷ yếu, cẩm nang du lịch, trưng bày hình ảnh văn hóa, sản phẩm văn hóa ở các điểm du lịch. Đặc biệt, mỗi khi tổ chức, phục dựng lễ hội, cán bộ phụ trách đều tìm gặp những người già am hiểu văn hóa truyền thống của dân tộc để tham khảo ý kiến về tổ chức lễ hội cũng như các bài văn tế lễ cúng. Việc tôn trọng ý kiến cộng đồng đã xây dựng trong đồng bào niềm tin, nâng cao trách nhiệm, quyết tâm hành động để gìn giữ kho tàng di sản văn hóa mãi trường tồn và ngày một thăng hoa.