Cơ chế đã mở, sao đất đắp quảng trường ở Đắk Nông vẫn thiếu?
Quảng trường 23/3 dự kiến hoàn thành cuối năm 2023 nhưng do thiếu vật liệu đất đắp, dự án vẫn chưa thể “về đích”. Mặc dù tỉnh Đắk Nông đã đồng ý bổ sung điểm mỏ vật liệu san lấp, tuy nhiên đến nay việc khai thác đất vẫn chưa được triển khai.
Dự án trọng điểm lỡ hẹn về đích
Quảng trường 23/3 tại thành phố Gia Nghĩa là dự án trọng điểm của tỉnh Đắk Nông. Việc xây dựng quảng trường có ý nghĩa quan trọng, với mục đích sẽ là nơi diễn ra các hoạt động kỷ niệm 20 năm Ngày tái lập tỉnh (1/1/2004 - 1/1/2024).
Dự án khởi công cuối năm 2022, do Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng (QLDA) tỉnh Đắk Nông làm chủ đầu tư. Tổng Công ty xây dựng số 1- CTCP (CC1) là đơn vị thi công.
Khu vực xây dựng quảng trường nằm ở vị trí có địa hình thấp. Chính vì thế, khối lượng vật liệu cần để đào đắp là rất lớn và đã được đưa vào hồ sơ thiết kế.
Cụ thể, quảng trường cần khoảng hơn 300.000m³ vật liệu để san lấp mặt bằng. Từ khi khởi công tới cuối tháng 3/2023, chủ đầu tư đã đưa khoảng 70.000m³ đất từ các dự án khác về san lấp, phục vụ thi công. Sau đó, việc san lấp buộc phải dừng lại do vướng mắc về quy định hiện hành.
Theo tính toán, nhu cầu đất đắp vùng lõi quảng trường còn khoảng 130.000m³ nhưng trên địa bàn TP. Gia Nghĩa không dự án nào có đất dôi dư hoặc nếu có cũng bị vướng quy hoạch bô xít nên chưa xác định nguồn đất đắp. Điều này đã ảnh hưởng tới tiến độ thi công của dự án.
Chứng kiến cảnh Quảng trường 23/3 lỡ hẹn về đích, nhiều hạng mục nằm “án binh bất động”, nhiều người dân không khỏi tâm tư. Ông Lê Xuân Tỵ, tổ dân phố 1, phường Nghĩa Đức, TP. Gia Nghĩa cho biết, gia đình ông đã tự nguyện bàn giao mặt bằng để dự án sớm được triển khai. Ông Ty và hàng chục hộ dân khác mong sẽ có một quảng trường rộng rãi để người dân sinh hoạt, trẻ em vui chơi.
“Khi có chủ trương của tỉnh, thành phố, nhiều hộ dân đã đồng thuận ngay. Chúng tôi nghĩ, mỗi người đều cần hy sinh một phần lợi ích cá nhân vì lợi ích cộng đồng, con cháu sau này. Tuy nhiên, đến nay, dự án vẫn chưa thể hoàn thành như kế hoạch ban đầu, người dân chúng tôi cũng rất buồn”, ông Tỵ cho hay.
Vì sao vẫn thiếu đất đắp quảng trường?
Vấn đề thiếu đất đắp được tỉnh Đắk Nông tập trung tìm giải pháp và nhiều lần kiến nghị với Trung ương để tháo gỡ.
Tháng 10/2023, HĐND tỉnh đã thông qua Nghị quyết số 10 về kéo dài thời kỳ quy hoạch và bổ sung một số điểm mỏ đất làm vật liệu san lấp vào quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản trên địa bàn tỉnh Đắk Nông.
Theo nội dung nghị quyết, tỉnh Đắk Nông bổ sung 43 điểm mỏ đất làm vật liệu san lấp với tổng diện tích là 409ha, tổng tài nguyên dự báo là hơn 24 triệu m³ đất. Riêng điểm mỏ số 8, thuộc mỏ đất san lấp Đắk Nur B (phục vụ thi công quảng trường) có trữ lượng khoảng 600.000m³ đất.
Tiếp đó, ngày 31/12/2023, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là điều kiện thuận lợi để sớm đẩy nhanh tiến độ thi công dự án quảng trường, mấu chốt là giải quyết tình trạng thiếu đất đắp.
Tuy nhiên, sau gần nửa năm, việc thi công quảng trường vẫn cầm chừng, tình trạng vừa làm vừa chờ đất đã khiến dự án chưa đạt được tiến độ như kỳ vọng.
Theo Ban QLDA tỉnh Đắk Nông, ngày 2/2/2024, đơn vị này đã làm việc với CC1 về việc thống nhất phương án lập thủ tục khai thác đất đắp cho dự án quảng trường.
Tại cuộc họp, CC1 đã thống nhất là đơn vị chủ trì triển khai lập thủ tục hồ sơ, xin cấp phép khai thác khoáng sản tại mỏ Đắk Nur B (phường Nghĩa Đức) làm vật liệu đắp cho dự án. Tuy nhiên, đến cuối tháng 2/2024, đơn vị này vẫn chưa triển khai thực hiện.
Tháng 3/2024, chủ đầu tư tiếp tục tổ chức làm việc với nhà thầu thi công, thống nhất về phương án, kế hoạch thực hiện.
Tháng 4/2024, CC1 có văn bản trả lời, cho rằng việc này sẽ làm phát sinh chi phí của doanh nghiệp. Chi phí này không có trong điều khoản của hợp đồng nên đơn vị chưa thống nhất thực hiện.
Nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, ngày 7/5, Ban QLDA tỉnh Đắk Nông đã tổ chức cuộc họp với sự tham gia của Sở Xây dựng, Sở TN-MT và CC1.
Các bên đã thống nhất CC1 xây dựng hoàn thiện đơn giá vật liệu san lấp trên cơ sở tổng hợp các chi phí cần thiết để lập thủ tục cấp phép khai thác mỏ gửi về chủ đầu tư báo cáo UBND tỉnh xem xét quyết định, theo hướng cho phép cập nhật chi phí đất san lấp vào cơ cấu tổng mức đầu tư dự án.
Ban QLDA tỉnh Đắk Nông cho biết, khó khăn hiện nay là phương pháp xác định giá đất làm vật liệu đất đắp và san lấp công trình. Các thủ tục trình thẩm định, phê duyệt hiện nay chưa được các cấp có thẩm quyền hướng dẫn, vì vậy chưa có cơ sở để thực hiện xác định đơn giá đất.
Ban QLDA tỉnh Đắk Nông đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo TP. Gia Nghĩa hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất làm cơ sở để cấp phép khai thác mỏ đất theo đúng quy định; đồng thời chỉ đạo cơ quan chuyên môn hướng dẫn trình tự, thủ tục phê duyệt giá đất làm cơ sở để cập nhật vào dự toán xây dựng công trình dự án.
Liên quan đến tiến độ cấp phép khai thác đất tại mỏ đất Đắk Nur B, lãnh đạo Sở TN-MT tỉnh Đắk Nông cho biết, thời gian qua đơn vị này đã chủ động hướng dẫn chủ đầu tư và đơn vị thi công hoàn thiện hồ sơ để tham mưu UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác khoáng sản. Thế nhưng, đến nay (ngày 12/6), Trung tâm Hành chính công tỉnh vẫn chưa tiếp nhận được hồ sơ của bên liên quan.
Vị lãnh đạo này cho biết thêm, quy trình thủ tục cấp phép đã được quy định rõ ràng và việc cấp phép khai thác đất cũng nằm trong thẩm quyền của tỉnh Đắk Nông.
“Đối với dự án trọng điểm Quảng trường 23/3, ngay khi tiếp nhận hồ sơ, Sở TN-MT tỉnh sẽ tập trung nhân lực để đẩy nhanh tiến độ xử lý, tham mưu UBND tỉnh cấp phép khai thác khoáng sản”, lãnh đạo Sở TN-MT khẳng định.
Trong thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Đắk Nông đã nhiều lần kiểm tra thực tế, nắm bắt thực trạng thiếu hụt nguồn đất đắp, ảnh hưởng tiến độ các dự án và giải ngân vốn đầu tư công. Trước tình trạng giải ngân thấp, lãnh đạo tỉnh Đắk Nông chỉ đạo các sở, ngành, địa phương liên quan khẩn trương thực hiện thủ tục đấu thầu, cấp phép mỏ đất trong quy hoạch để giải quyết tình trạng thiếu đất san lấp.