Chồng lấn quy hoạch năng lượng và khoáng sản, điện gió ở Đắk Nông "đắp chiếu" hơn ngàn ngày

Đắk Nông là một trong những tỉnh có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió. Trong những năm gần đây, Đắk Nông đã thu hút nhiều dự án điện gió quy mô lớn, nhằm khai thác lợi thế tự nhiên và góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Theo Sở Tài chính Đắk Nông, có 6 dự án nhà máy điện gió (NMĐG) đã được phê duyệt và triển khai, với tổng công suất 430MW và vốn đầu tư hơn 14.800 tỷ đồng.

Trong đó, chỉ có một dự án là NMĐG Đắk Hòa (công suất 50MW) hoàn thành và đi vào vận hành thương mại, đóng góp khoảng 162,3 triệu kWh điện mỗi năm.

Nếu cả 6 dự án điện gió đi vào vận hành thì chúng sẽ đóng góp khoảng 1,29 tỷ kWh điện và nguồn thu ngân sách khoảng 200 tỷ đồng mỗi năm. Như vậy, sản lượng điện và nguồn thu ngân sách từ điện gió tại Đắk Nông hiện chỉ đạt khoảng 13% so với thiết kế.

Ngoài NMĐG Đắk Hòa đã được vận hành, các dự án khác vẫn đang gặp khó khăn về kỹ thuật, thủ tục nghiệm thu và chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng. Một trong những dự án điển hình gặp khó khăn là NMĐG Nam Bình 1.

Mặc dù hoàn thành sớm nhưng dự án chưa thể phát điện thương mại do chưa được nghiệm thu trước thời điểm 31/10/2021. Dự án đã “đắp chiếu” hơn 3 năm, gây ra sự lãng phí lớn về nguồn lực đầu tư cũng như sản lượng điện đáng lẽ đã có thể bổ sung vào hệ thống quốc gia.

Ngoài ra, 3 dự án NMĐG Đắk N’Drung 1, Đắk N’Drung 2 và Đắk N’Drung 3 với tổng công suất 300MW vẫn đang trong quá trình xây dựng, chưa thể vận hành phát điện. Trong khi đó, dự án NMĐG Asia Đắk Song 1 (công suất 50MW) chưa động thổ.

Một trong những trở ngại lớn đối với các dự án điện gió tại Đắk Nông là sự chồng lấn quy hoạch giữa các dự án năng lượng và vùng quy hoạch khoáng sản. Các dự án điện gió nằm trong quy hoạch điện lực được Chính phủ phê duyệt vào tháng 6/2020.

Tuy nhiên, các dự án này cũng nằm trong khu vực quy hoạch bô xít giai đoạn 2021 - 2025 được Chính phủ phê duyệt tháng 7/2023.

Thống kê của tỉnh Đắk Nông cho thấy, các dự án điện gió chiếm dụng khoảng 66,2ha đất. Diện tích này chiếm khoảng 0,13% so với diện tích quy hoạch mỏ bô xít Tuy Đức và Đắk Song (47.200ha). Việc thi công các trụ điện gió chỉ chiếm một phần nhỏ diện tích và không ảnh hưởng đáng kể đến trữ lượng bô xít.

UBND tỉnh Đắk Nông cho rằng, trong quá trình thi công các công trình điện gió không gây thất thoát tài nguyên khoáng sản. Do địa bàn tỉnh không có hoạt động mua bán, kinh doanh bô xít nên không phát sinh các hoạt động trái phép.

Theo UBND tỉnh Đắk Nông, các dự án điện gió tại địa phương có tiềm năng lớn trong việc đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và nguồn cung năng lượng sạch của Việt Nam.

Do các dự án điện gió bị chồng lấn với quy hoạch khoáng sản nên thẩm quyền tháo gỡ là của Thủ tướng Chính phủ. Thời gian qua, tỉnh Đắk Nông đã có nhiều kiến nghị để Chính phủ tháo gỡ, tránh gây tình trạng lãng phí.

Đắk Nông kiến nghị Trung ương cho phép tỉnh hoàn thiện các thủ tục về đầu tư, xây dựng, đất đai để 3 NMĐG Đắk N’Drung 1, Đắk N’Drung 2 và Đắk N’Drung 3 hoàn thiện các hạng mục còn lại, sớm phát điện thương mại.

Đối với dự án NMĐG Nam Bình 1, Đắk Nông kiến nghị cho phép giãn thời gian dự án đi vào hoạt động để tạo điều kiện cho nhà đầu tư hoàn thiện thủ tục phát điện thương mại.

Đắk Nông cũng kiến nghị Trung ương cho phép dự án NMĐG Asia Đắk Song 1 hoàn thiện thủ tục đất đai và các thủ tục liên quan để triển khai đầu tư.