Cây lưỡi rắn là cây gì? Tác dụng của cây lưỡi rắn đối với sức khỏe

Trong y học cổ truyền, cây lưỡi rắn thường được sử dụng để thanh nhiệt, giải độc, điều trị vết thương và cải thiện tình trạng sức khỏe. Cùng tìm hiểu về loài cây này trong bài viết dưới đây nhé!

Cây lưỡi rắn là một loài cây cỏ mọc hoang, bạn có thể nhìn thấy loài cây này khắp nơi ở nước ta, đặc biệt là những nơi có độ ẩm và mát mẻ. Cây lưỡi rắn cũng mang lại nhiều lợi ích sức khỏe và được ứng dụng trong nhiều bài thuốc của nền y học Việt Nam.

1 Cây lưỡi rắn là gì?

Nguồn gốc, ý nghĩa cây lưỡi rắn

Cây lưỡi rắn có tên khoa học là Hedyotis corymbosa (L.) Lam. Họ: Rubiaceae (Cà phê). Loài cây này còn được gọi bằng nhiều cái tên khác như là đơn dòng, vương thái tô, nọc sởi, (bạch hoa) xà thiệt thảo, cóc mẳn, xà thiệt có cuống,...

Loài cây này thường được phân bố chủ yếu ở các nước có khí hậu nhiệt đới như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam, Indonesia, Lào,...

Toàn cây lưỡi rắn đều có thể dùng trong y học, thường được thu hái vào mùa hè, khi cây đã ra hoa và sau đó để tươi hoặc phơi khô để dùng dần.

Cây lưỡi rắn

Đặc điểm, phân loại cây lưỡi rắn

Cây lưỡi rắn là loài cây cỏ, thân nhỏ, mềm, yếu, nhẵn, phân thành nhiều nhánh, thường cao khoảng 10 - 25 cm và thường mọc hoang ở các bờ ruộng, hai bên đường đi hay sườn núi.

Thân cây có tiết diện vuông, màu nâu nhạt hoặc xanh tím, tròn ở gốc, phần rễ cây lưỡi rắn thường có ít rễ và có củ.

Hoa mọc thành cụm xim mang 2 - 4 hoa ở nách lá, đôi khi mọc ở ngọn cành thuộc loài hoa lưỡng tính thường có màu trắng hoặc tím nhạt.

Đặc điểm, phân loại cây lưỡi rắn

2 Tác dụng của cây lưỡi rắn

Tác dụng dược lý của cây lưỡi rắn

Trong y học cổ truyền, loài cây này có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi niệu và hoạt huyết, ức chế sự phát triển của các khối u, hỗ trợ trù u bướu,...
Trong nền y học hiện đại, cây lưỡi rắn có thể khống chế sự phát triển của ung thư đại tràng.
Ở Trung Quốc, cây lưỡi rắn thường được sử dụng để điều trị viêm phổi ở trẻ em, người đang sốt cao, trẻ bị kinh phong hay người đang đau dạ dày. Hơn nữa, loài cây này có thể dùng kết hợp uống trong thoa ngoài để điều trị các vết rắn độc cắn, mề đay, sưng vú, mụn nhọt, gãy xương, té ngã do tổn thương hay lở loét dạ dày,...

Tác dụng bảo vệ gan

Trong một nghiên cứu của các chuyên gia Ấn độ, thành phần methanolic có trong cây lưỡi rắn có tác dụng bảo vệ gan và lợi mật. Thêm một nghiên cứu tại Trung Quốc, loài cây này có khả năng khống chế sự phát triển của ung thư đại tràng, ung thư gan thời kỳ đầu, ức chế sự phát triển của các khối u, bệnh lý gan mật.

Gợi ý bài thuốc sử dụng cây lưỡi rắn

Cây lưỡi rắn trắng thường được ứng dụng trong nhiều bài thuốc dưới dạng uống trong và đắp ngoài da. Khi uống, liều lượng có thể lên đến 160g mỗi ngày và khi đắp lên da thì không kể đến liều lượng sử dụng hằng ngày. Dưới đây là sự kết hợp của cây lưỡi rắn và một số vị thuốc khác để điều trị bệnh trong nhiều trường hợp như:

Chữa độc do rắn cắn: Dùng 60g cây lưỡi rắn sắc với 20ml rượu, sau đó rạn thành nước chia 3 lần uống. Phần bã của thuốc có thể tận dụng để đắp lên vết thương bị cắn.
Chữa bệnh viêm gan, vàng da: Rửa sạch và sắc lấy nước uống trong ngày hỗn hợp gồm 40g cây lưỡi rắn + 40g hạ khô thảo + 16g cam thảo
Chữa tiểu rắt, tiểu buốt, bệnh viêm đường tiết niệu: 40g cây lưỡi rắn + 40g dã hoa cúc + 40g kim ngân hoa + 20g thạch vi sắt uống mỗi ngày thay cho trà.
Chữa viêm amidan cấp: Sắc lấy nước dùng hỗn hợp 12g cây lưỡi rắn và 12g xa tiền thảo
Chữa chứng ho do viêm phổi: Sắc lấy nước dùng hỗn hợp 40g bạch hoa xà thiệt thảo + 8g trần bì.
Chữa viêm nhiễm cổ tử cung: Lắc lấy nước dùng hỗn hợp 30g bạch hoa xà thiệt thảo + 30g bạch anh + 30g nhất chi hoàng hoa + 15g quán chúng

Gợi ý bài thuốc sử dụng cây lưỡi rắn

3 Cách trồng và chăm sóc cây lưỡi rắn

Cây lưỡi rắn là loài cây ưa sáng và nơi ẩm, thường mọc thành cụm trên các bãi đất hoang, ruộng cao, vườn ẩm. Loài cây sống được trên nhiều loại đất, phát triển nhanh vào mùa hè và sẽ tàn lụi vào những ngày đông. Cây lưỡi rắn sau khi thu hái có thể đem rửa sạch, có thể dùng ngay, phơi khô hay sao vàng.

Cách trồng cây lưỡi rắn tại nhà

Chọn giống cây: Để chọn giống cây lưỡi rắn có khả năng sinh trưởng tốt nhất, bạn cần chọn giống to, bụ bẫm, đều và không bị sâu bệnh
Cách trồng cây: Để trồng cây lưỡi rắn, bạn có thể giâm cành hoặc gieo hạt, và phương pháp gieo hạt nên được ưu tiên hơn. Trước khi gieo trồng, bạn nên ngâm hạt giống với nước ấm khoảng 20 đến 30 phút, sau đó vớt ra, trộn hạt giống với cát và tiến hành gieo giống.

Vì đây là loài cây có thể phát triển trên nhiều nền đất khác nhau, cho nên bạn chỉ cần xử lý đất để tránh sâu bệnh, sau đó lên luống, tạo lỗ và gieo hạt là cây sẽ được phát triển nhanh chóng.

Cách trồng cây lưỡi rắn tại nhà

Cách chăm sóc cây lưỡi rắn

Sau khi trồng, bạn nên thường xuyên tưới nước để đất luôn trong trạng thái đủ ẩm, không quá nhiều để tránh gây ngập úng cho cây.

Ngoài ra, bạn có thể bón phân cho cây thường xuyên để cây sinh trưởng và phát triển tốt. Mỗi ha trồng cây cần phải được bón lót từ 10 – 15 tấn phân chuồng, 400-500kg phân NPK trộn lẫn với đất.

Sau khi thu hoạch, cây lưỡi rắn cần được rửa sạch để dùng tươi hoặc phơi khô và bảo quản trong túi zip để đảm bảo được chất lượng của thuốc trong thời gian dài.

Cách chăm sóc cây lưỡi rắn