Mới đây, tôi vào khámbệnh tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Tại hàng ghế chờ trước phòng khám, có không ítngười vô tư phì phèo điếu thuốc trên môi và “hồn nhiên” thổi làn khói thuốc vàokhông gian khiến nhiều người xung quanh khó chịu.
Khi hỏi họ có biếthành vi trên là vi phạm quy định về Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL)hay không thì đa số tỏ vẻ khó chịu và đáp theo kiểu: “Tôi cũng có nghe mangmáng, nhưng thèm quá nên tranh thủ hút một điếu. Mà tôi cũng có thấy ai xử phạtđâu?”.
Hiện nay, những hìnhảnh như trên chúng ta dễ dàng bắt gặp tại các nơi công cộng mặc dù từ ngày 1/5,Luật PCTHTL có hiệu lực. Luật đưa ra các biện pháp nhằm hạn chế sử dụng thuốclá, kiểm soát nguồn cung cấp thuốc lá và các điều kiện để phòng chống tác hạithuốc lá. Thế nhưng, để luật đi vào cuộc sống thì vẫn còn lắm gian nan.
Luật nghiêm cấm hútthuốc lá tại các nơi công cộng, nơi làm việc; cấm hoàn toàn việc hút thuốc látại các cơ sở y tế, trường học, cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, nơi vui chơi giảitrí của trẻ em, trên các phương tiện giao thông công cộng và khu vực có nguy cơcháy nổ cao; nghiêm cấm người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua bán thuốc lá; nghiêmcấm quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá trực tiếp đến người tiêu dùng dướimọi hình thức...
Tuy nhiên, hiện nayrất nhiều người vẫn “mù mờ” về những điều quy định trong luật. Tại các nơi côngcộng như các cơ sở khám chữa bệnh, bến xe, điểm chờ xe buýt, ngay cả các trườnghọc…, mặc dù băng rôn, biển báo nghiêm cấm hút thuốc lá đã được treo, nhưngtình trạng hút thuốc lá vẫn diễn ra như chưa hề có luật.
Để xử phạt người viphạm về hút thuốc lá, nhiều chuyên gia y tế và luật sư cho rằng sẽ gặp khó khănvì việc vi phạm hút thuốc lá nơi công cộng ở nước ta rất phổ biến. Người cóthẩm quyền xử phạt ít trong khi người vi phạm lại nhiều, diễn ra trên địa bànrộng.
Các ý kiến cho rằng,việc xử phạt chỉ mang tính chất răn đe, sẽ hiệu quả hơn khi ý thức tự giác,nhận thức của người dân, đặc biệt là những người đang hút thuốc lá thay đổi.Một trong những nguyên nhân làm cho việc chấp hành Luật PCTHTL của người dâncòn kém là do nhận thức về tác hại của thuốc lá đối với họ còn thấp.
Do đó, để luật thực sựđi vào cuộc sống, bên cạnh việc xử phạt nghiêm thì công tác tuyên truyền vềnhững tác hại của việc hút thuốc lá được đẩy mạnh hơn và xem đây là biện pháphiệu quả. Rõ ràng, để có một môi trường hoàn toàn không khói thuốc tại nơi côngcộng, nhất là tại các bệnh viện thì cần có một lộ trình và có sự tham gia củatoàn xã hội. Trước mắt, cần tiếp tục tuyên truyền sâu rộng về tác hại của việchút thuốc chủ động và thụ động, vận động không hút thuốc lá, hỗ trợ ngườinghiện thuốc lá cai nghiện...”.
Nhận định về việctriển khai xử phạt hút thuốc lá không đúng nơi quy định, theo ngành Y tế tỉnhthì hiện nay, một khó khăn rất lớn là lực lượng thanh tra rất thiếu. Vì vậy,ngành Y tế xác định, trong giai đoạn đầu ban hành luật tập trung vào công táctruyền thông để giáo dục, thuyết phục và trông chờ vào sự tự giác của mỗi ngườidân, để góp phần xây dựng một xã hội không khói thuốc. Bên cạnh đó, mọi ngườicũng nên thay đổi nhận thức, hành vi và tiến tới từ bỏ thói quen hút thuốc lánơi công cộng.
Quốc Cường