Bất cập tại dự án hồ chứa bùn rửa bô xít ở Đắk Nông

Gia đình ông Hoàng Việt có hơn 2ha đất nông nghiệp ở thôn Quảng Sơn, xã Nghĩa Thắng, huyện Đắk R'lấp. Toàn bộ diện tích này nằm trong khu vực thực hiện Dự án đầu tư đập hồ chứa bùn sau tuyển rửa số 2 của Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV.

Hiện gia đình ông Việt chưa đồng ý bàn giao mặt bằng cho dự án vì cho rằng giá đền bù quá thấp. Ông Việt nhẩm tính mỗi ha đất nông nghiệp có cây trồng phía trên được đền bù khoảng 1,1 tỷ đồng.

Với tổng số tiền được đền bù hơn 2 tỷ đồng, ông Việt khẳng định không thể mua được diện tích đất canh tác tương ứng ở nơi khác.

Chưa bàn giao mặt bằng nhưng gia đình ông Việt cũng gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình sử dụng đất. Bởi khu đất nông nghiệp của gia đình ông nằm gọn trong dự án đang triển khai thi công. Đường sá chia cắt, bụi bẩn bao vây khu đất khiến việc canh tác khó khăn, cây trồng còi cọc, chết dần.

“Thi công tác động rất tiêu cực tới người sử dụng đất, khiến chúng tôi lâm vào cảnh đi cũng dở, ở không xong. Chúng tôi đã làm đơn gửi chính quyền nhưng không được giải quyết. Người dân chúng tôi không phản đối việc làm dự án mà chỉ có nguyện vọng được hỗ trợ thêm”, ông Việt cho hay.

Ngoài ông Việt còn có một số hộ dân khác chưa nhận tiền đền bù, chưa bàn giao mặt bằng cho dự án. Một số người dân vẫn kiên trì canh tác để có thêm nguồn thu từ khu đất rẫy. Nhưng quá trình canh tác gặp bất lợi vì máy móc thi công nhộn nhịp xung quanh.

Vào ngày 18/2/2025, nhiều người dân tại địa phương phản ánh việc nước bùn từ khu vực công trường dự án tràn ra đất canh tác của họ.

Nước bùn còn chảy tràn ra khu vực hồ Cầu Tư, nơi cung cấp nước sản xuất cho hàng trăm ha cây trồng. Người dân lo ngại vấn đề ô nhiễm từ nước bùn phát sinh trong khu vực công trường.

Theo ông Bùi Ngọc Ninh, chỉ huy trưởng công trình hồ chứa bùn sau tuyển rửa số 2, nước bùn phát sinh theo phản ánh của người dân là có thật. Lượng nước bùn này có màu đỏ, phát sinh trong quá trình thi công các hạng mục công trình.

Riêng ngày 18/2/2025, nước bùn phát sinh một lượng khá lớn, chảy mạnh từ đập đất phía thượng nguồn xuống, tràn ra hồ Cầu Tư. Không lâu sau đó, đơn vị thi công đã khắc phục, đắp lại đập đất và không còn nước bùn chảy xuống hồ.

Ông Ninh cho rằng, việc thi công cũng đang gặp khó khăn do vướng mặt bằng. Trong số này, có hơn 3ha của 3 hộ dân sát thân đập. Trong quá trình thi công, người dân địa phương ngăn cản nên nhà thầu không thể triển khai ở một số vị trí.

Ban Quản lý Dự án Nhà máy Alumin Nhân Cơ - Vinacomin (chủ đầu tư) cho biết: Thời gian qua, đơn vị đã đôn đốc nhà thầu tăng tốc, hoàn thành dự án sớm hơn kế hoạch (tháng 12/2025). Tuy nhiên, việc thi công gặp khó khăn về mặt bằng, nhiều trường hợp trong dự án chưa bàn giao mặt bằng.

Theo Ban Quản lý dự án và phát triển quỹ đất huyện Đắk R'lấp, dự án này cần thu hồi hơn 65ha của 64 hộ dân. Hiện có 57 hộ dân đã nhận tiền bồi thường và bàn giao 55,5ha.

Nguyên nhân còn vướng gần 10ha chủ yếu là do các hộ dân kiến nghị về đơn giá bồi thường, hỗ trợ đất đai, nhà cửa, công trình, vật kiến trúc, hoa màu chưa phù hợp với giá thị trường.

Trước đó, dự án này do một đơn vị khác xác định giá đất cụ thể nhưng việc xác định không đúng quy định nên không đủ cơ sở để cưỡng chế, thu hồi đất.

Chính quyền địa phương đã nhiều lần tổ chức họp dân, tuyên truyền, vận động người dân bàn giao mặt bằng nhưng chưa đạt được kết quả như kỳ vọng. Huyện Đắk R'lấp đang triển khai xác định giá đất cụ thể, làm căn cứ bồi thường cho dân để có mặt bằng thực hiện dự án.