Mặc dù là nước đứng thứ 2 trên thế giới về xuất khẩu gạonhưng Việt Nam vẫn gặp nhiều áp lực về vấn đề an ninh lương thực do biến đổikhí hậu, dân số ngày càng tăng nhanh.
 |
Mùavàng ở Hà Giang. Ảnh tư liệu |
Thực trạng an ninh lương thực tại Việt Nam
Hiện tại, nguồn cunglương thực Việt Namđang có nhiều vấn đề. Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Phương Thảo, Trưởng Khoa Côngnghệ Sinh học – Ðại học Nông nghiệp Hà Nội, diện tích đất trồng lúa giảm 27.000ha trong 1 thập kỷ. Cùng đó, năng suất cây trồng chưa cao và chưa đạt mục tiêuđề ra do biến đổi khí hậu và sâu hại.
Cụ thể, năm 2010, BộNông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đặt mục tiêu sản xuất là 5,28 triệu tấnngô nhưng đến cuối năm chỉ đạt được 4,6 triệu tấn. Còn thiệt hại do sâu bệnhgây ra cho các loại cây lương thực ước tính hàng năm từ 10 – 30%.
Ðặc biệt, Việt Nam được coi làmột trong những quốc gia trên thế giới bị ảnh hưởng nhiều nhất vì hiện tượngbiến đổi khí hậu, do có đường bờ biển dài và có hướng hứng chịu bão, lốc, lượngmưa to và thường xuyên biến đổi. Nhiệt độ trung bình đã tăng 0,5 độ C và mựcnước biển dâng cao 20 cm so với 50 năm trước. Những hiện tượng khí hậu tiêu cựcnhư mưa lớn, hạn hán và bão lụt ngày càng xuất hiện với cường độ lớn hơn ở ViệtNam.
Nguồn cung lương thựcthì như vậy, nhưng nhu cầu lương thực lại tăng nhanh so với sản xuất. Dân sốViệt Nam hiện đang tăng mạnh, dự kiến đạt 100 triệu người vào năm 2020 dẫn đếnnhu cầu về thực phẩm tăng cao, ước tính sẽ cần thêm 200.000 tấn gạo để đáp ứngnhu cầu lương thực của dân số tăng. Hiện nguyên liệu sản xuất thức ăn rấtthiếu. Ðược biết thức ăn phục vụ ngành chăn nuôi nhằm đáp ứng nhu cầu về đạmđược nhập khẩu 70%. Việt Nam mỗi năm nhập khoảng 1 triệu tấn ngô, giá trị nhậpkhẩu ngô vào Việt Nam bằng giá trị xuất khẩu gạo của Việt Nam ra toàn thế giớinăm 2011, ước khoảng 3,7 triệu USD.
Bài toán an ninh lương thực
Vấn đề đặt ra cho ViệtNam và các nước trên thế giới chính là đảm bảo an ninh lương thực song hànhcùng phát triển bền vững, trong đó hội tụ 3 mục tiêu: nâng cao chất lượng cuộcsống người dân; Sản xuất nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu của 100 triệu dân trongbối cảnh diện tích đất nông nghiệp suy giảm; Bảo vệ môi trường.
Kết luận 53/KL-TW củaBộ Chính trị về Ðề án an ninh lương thực quốc gia đến năm 2020 và Nghị quyết63/NQ-CP của Chính phủ về bảo đảm an ninh lương thực quốc gia đến năm 2020, tầmnhìn 2030 đều xác định, trong sản xuất nông nghiệp phát huy lợi thế của cây lúalà chính và kiên quyết mục tiêu giữ 3,8 triệu ha đất lúa cho đến năm 2020 để cósản lượng 41-43 triệu tấn lúa, tăng sản lượng ngô lên 7,5 triệu tấn; diện tíchtrồng cây ăn quả 1,2 triệu ha, sản lượng 12 triệu tấn; rau các loại 1,2 triệuha…
Ðến năm 2020, cảithiện tình trạng dinh dưỡng tới cân đối dinh dưỡng và nâng cao mức tiêu thụcalo bình quân hàng ngày lên 2.600-2.700 Kcalo/người và giảm tỉ lệ suy dinhdưỡng trẻ em dưới 5 tuổi còn dưới 5%.
Cải thiện cơ cấu vàchất lượng tiêu dùng lương thực, đạt mức tiêu thụ bình quân/người vào năm 2020:gạo giảm xuống còn 100kg, thịt các loại 45 kg, cá các loại 30kg, quả các loại50 kg, rau các loại 120 kg, tăng mức tiêu dùng trứng, sữa gấp 2 lần so với hiệnnay. Toàn bộ nông sản, lương thực tiêu thụ trên thị trường đạt chỉ tiêu an toànvệ sinh thực phẩm.
Ðảm bảo khả năng tiếpcận lương thực của người dân. Chấm dứt tình trạng thiếu đói lương thực vào năm2012. Sau năm 2012 đảm bảo 100% người dân ở mọi nơi, mọi lúc có đủ lương thực.Ðảm bảo thu nhập cho người sản xuất lương thực đến năm 2020 cao hơn 2,5 lần sovới hiện nay.
 |
Nôngdân Thuận Hạnh (Ðắk Song) sơ chế ngô. Ảnh: Ngọc Tâm |
Giải pháp: công nghệ sinh học trong nông nghiệp
Việt Nam là một nướcnông nghiệp và cũng là một quốc gia xuất khẩu nông sản lớn trên thế giới. Tuynhiên, so với các nước tiên tiến, Việt Nam là quốc gia đi sau trong việcnghiên cứu và ứng dụng công nghệ sinh học.
Theo các chuyên gia,tuy đi sau nhưng công nghệ sinh học nông nghiệp Việt Nam đạt được nhiều thành tựu. Việt Nam đã biết tậndụng lợi thế cạnh tranh của mình để tiến hành một nền sản xuất nông nghiệp hiệnđại. Vấn đề là Nhà nước cần có những chính sách phù hợp để định hướng các ngànhnông nghiệp tiếp tục phát huy những lợi thế tự nhiên và tăng cường sản xuấtnông nghiệp hướng tới hiệu quả và bền vững. Việc áp dụng công nghệ sinh học,nông nghiệp là tối quan trọng để đưa Việt Nam trở thành một quốc gia cung cấplương thực quan trọng trong lĩnh vực an ninh lương thực toàn cầu.
Việt Nam đã chứng minhkhả năng của mình với các nghiên cứu, ứng dụng thành công công nghệ gene trongchọn tạo giống các loại cây trồng, vật nuôi có năng suất, chất lượng cao vàkháng bệnh, nghiên cứu ứng dụng công nghệ tế bào trong nhân nhanh các loạigiống cây trồng, các giống gia súc tốt, giống thủy sản sạch bệnh. Các nghiêncứu ứng dụng công nghệ vi sinh để tạo ra các chế phẩm sinh học phục vụ sản xuấtphân bón, chế phẩm bảo vệ thực vật, xử lí môi trường nuôi trồng thủy sản và ứngdụng công nghệ enzym, protein trong sản xuất thức ăn chăn nuôi, vaccine thú y…
Theo các chuyên giaViệt Nam, để đẩy mạnh công nghệ sinh học nông nghiệp, Nhà nước cần tăng cườngđầu tư hạ tầng, trang thiết bị, gấp rút có chính sách thu hút nhân lực chuyênngành giỏi, đồng thời có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp tích cực tham giaphát triển công nghệ sinh học… đưa công nghệ sinh học thành công cụ hữu hiệutrong việc ứng phó với biến đổi khí hậu, giải quyết vấn đề an ninh lương thựcvà phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.
T.B (t.h)