Án đất đai ở Đắk Nông tăng cả số vụ và tính chất phức tạp

Tháng 10/2020, TAND TP. Gia Nghĩa thụ lý vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất giữa 2 hộ dân ở phường Nghĩa Thành, TP. Gia Nghĩa. Nhưng tới nay, vụ án này vẫn chưa được đưa ra xét xử.

Theo hồ sơ vụ án, ngày 13/9/2022, TAND TP. Gia Nghĩa ban hành quyết định về việc cung cấp tài liệu, chứng cứ gửi Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP. Gia Nghĩa. Đến ngày 16/9/2022, TAND TP. Gia Nghĩa đã ban hành quyết định tạm đình chỉ vụ án vì cần đợi cung cấp tài liệu, chứng cứ của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố.

Đến tháng 7/2023, TAND TP. Gia Nghĩa tiếp tục ban hành quyết định tạm đình chỉ vụ án để đợi kết quả cung cấp tài liệu. Mãi đến tháng 11/2023, TAND TP. Gia Nghĩa mới ban hành quyết định tiếp tục giải quyết vụ án dân sự.

Vụ án kéo dài đã gây ra tâm lý mệt mỏi cho cả 2 phía nguyên đơn và bị đơn. Chưa biết kết quả ra sao nhưng sau gần 4 năm chờ đợi, vụ việc vẫn chưa đi đến hồi kết. Những người liên quan đến vụ việc không chỉ bị ảnh hưởng quyền lợi mà còn tốn kém thời gian, công sức theo kiện.

Đây không phải là vụ án kéo dài cá biệt liên quan đến đất đai tại Đắk Nông. Do nhiều nguyên nhân khác nhau, một số vụ việc tranh chấp dân sự liên quan đến đất đai tại Đắk Nông bị kéo dài nhiều năm, thậm chí cả chục năm.

Qua thống kê của TAND tỉnh Đắk Nông, số vụ án, vụ việc thụ lý của TAND 2 cấp trên địa bàn tỉnh thời gian qua có xu hướng tăng. Năm 2023, TAND 2 cấp của Đắk Nông đã thụ lý 5.482 vụ, việc, tăng 481 vụ so với cùng kỳ năm 2022. Chỉ tính riêng từ 1/10/2023 đến 31/3/2024, TAND 2 cấp của Đắk Nông đã thụ lý 3.356 vụ, việc (bằng 61% tổng số án của 1 năm trước đó).

Trong số các vụ, việc TAND 2 cấp ở Đắk Nông thụ lý, có trên 80% số vụ, việc liên quan đến dân sự. Các vụ, việc chủ yếu liên quan đến tranh chấp đất đai, tranh chấp hợp đồng vay tài sản, hợp đồng tín dụng…

Các tòa án đã làm tốt việc hướng dẫn các đương sự thực hiện nghĩa vụ cung cấp chứng cứ, tài liệu vụ án. TAND 2 cấp đã chủ động xác minh, thu thập chứng cứ trong những trường hợp pháp luật quy định và phối hợp với các cơ quan liên quan giải quyết tốt vụ án. Trong các vụ, việc dân sự, TAND 2 cấp ở Đắk Nông đã hòa giải thành công gần 47% số vụ, việc.

Theo lãnh đạo TAND tỉnh Đắk Nông, nhiều vụ việc dân sự, hành chính ở TAND 2 cấp có nội dung chủ yếu liên quan đến lĩnh vực đất đai. Đây là lĩnh vực phức tạp, một số quy định pháp luật còn mâu thuẫn hoặc chưa được hướng dẫn nên có quan điểm, nhận thức và áp dụng khác nhau giữa các thẩm phán, giữa các tòa án.

Hơn nữa, việc đánh giá chứng cứ, áp dụng pháp luật trong các vụ án liên quan đến đất đai còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Việc thu thập, xác minh, bổ sung tài liệu chứng cứ phải chờ kết quả của các cơ quan chuyên môn. Nhiều vụ án đương sự ở xa, không hợp tác… dẫn đến việc vụ án chậm tiến độ và tỷ lệ án hành chính bị hủy, sửa cao.

Lãnh đạo TAND tỉnh Đắk Nông cũng cho rằng, công tác quản lý đất đai tại các địa phương trong tỉnh còn chưa chặt chẽ, bất cập, cấp chồng chéo. Nhiều vụ việc tòa án phải chờ kết quả đo đạc, lồng ghép mới giải quyết được.