Những người "nặng lòng" với nghề truyền thống

Ông K’Đu, năm nay 72 tuổi, người dân tộc Mạ, ở bon B’Srê A, xã Đắk Som (Đắk Glong) hằng ngày vẫn đều đặn đan những chiếc gùi truyền thống của người Mạ bán theo “đơn đặt hàng” của những người trong bon làng, trong tỉnh và các điểm du lịch. Ngôi nhà của ông từ lâu đã trở thành điểm đặt hàng của khách thập phương.

Ông K'Đu chuẩn bị nan để đan gùi

Theo kinh nghiệm của ông K’Đu, gùi bền đẹp hay không phụ thuộc rất nhiều vào nguyên vật liệu đan. Để có được nguyên vật liệu làm gùi ưng ý, ông K’Đu phải lặn lội vào rừng sâu tuyển lựa nhưng cây tre, cây mây đủ ngày, đủ tháng mang về chẻ làm nan. Từ những nan tre, mây chất lượng, ông đã tạo ra những chiếc gùi lớn, nhỏ hội tụ đầy đủ các yêu cầu bền, đẹp, đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Hiện nay, khá khó khăn để có được nguyên liệu đan gùi, vì phải vào rừng sâu mới có tre, mây nên công việc này còn có sự góp sức của những đứa con của ông. Những ngày lên nương, lên rẫy, những người con của ông sẽ thay ông đi chọn tre, mây chặt về được ông bảo quản và chẻ nan đan gùi. Trung bình mỗi chiếc gùi, ông làm trong khoảng từ 1 - 2 tuần lễ. Mỗi chiếc gùi thành phẩm tùy lớn, nhỏ, ông bán với giá từ 400 - 900 nghìn đồng.

Ông K'Đu chia sẻ: "Thu nhập không cao nhưng đủ cho 2 vợ chồng trang trải sinh hoạt hằng ngày. Ngồi tỉ mẩn cả ngày với mây, tre cũng đau lưng, ê ẩm khắp người nhưng đổi lại tôi được làm cái nghề mình thích, cái nghề đã gắn bó với gia đình và truyền qua nhiều thế hệ".

Bà H'Nên đan mên theo đơn đặt hàng của khách hàng

Cũng như ông K'Đu, khi về bon Sar Pa (xã Thuận An, Đắk Mil) tìm hỏi người dệt thổ cẩm đẹp, nhiều người giới thiệu chúng tôi đến nhà bà H’Nên, một người gắn bó nhiều năm với nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Bà H'Nên sinh năm 1959, người dân tộc M’nông ở bon Sapar. Bà không nhớ mình biết dệt thổ cẩm từ năm bao nhiêu tuổi mà chỉ nhớ được bà ngoại chỉ dạy và hướng dẫn từ ngày còn bé.

Từ khi biết dệt, ngày lên nương lên rẫy, tối về bà lại ngồi bên khung cửi dệt những gì mình thích. Khoảng 5 năm trở lại đây, bà không còn lên rẫy nữa, giành trọn thời gian cả ngày để dệt các sản phẩm thổ cẩm truyền thống. Sản phẩm dệt của bà khá đa dạng với: Yên, mên, túi xách, áo… Có sản phẩm chỉ dệt 3 ngày xong nhưng cũng có sản phẩm phải dệt cả tháng mới xong.

Thực tiễn hiện nay, thu nhập từ nghề truyền thống như đan gùi, dệt thổ cẩm không cao bởi thời gian tạo ra một sản phẩm dài, khó cạnh tranh với các sản phẩm khác trên thị trường nhưng bằng sự đam mê, những người như ông K'Đu, bà H'Nên và nhiều người khác vẫn ngày đêm "nặng lòng" với nghề truyền thống của chính dân tộc mình.

Bài, ảnh: Đức Hùng