Cần sửa đổi Luật để tạo đà cho HTX phát triển

Toàn tỉnh Ðắk Nông hiện có 239 HTX, trong đó có 180 HTX nông nghiệp. Các HTX hoạt động theo hướng kinh doanh tổng hợp, kết hợp giữa dịch vụ với sản xuất.

Trong số các HTX nông nghiệp, có 28 HTX thực hiện liên kết sản xuất, kinh doanh theo chuỗi giá trị, sinh thái, hữu cơ, đẩy mạnh xuất khẩu. Nhiều HTX chú trọng phát triển sản xuất, kinh doanh gắn với du lịch nông nghiệp.

Theo ông Trần Văn Phú, Giám đốc HTX Nông nghiệp thương mại Công Bằng Đắk Ka, xã Đắk Ru (Đắk R’lấp), Luật HTX 2012 ra đời đã giúp hình thành nhiều HTX kiểu mới, hoạt động hiệu quả.

Tuy nhiên, Luật HTX 2012 cũng có những điểm bất cập, kìm hãm sự phát triển của kinh tế HTX. Chẳng hạn, về tỷ lệ góp vốn điều lệ tối đa 20%. Quy định này gây ảnh hưởng nhiều đến việc góp vốn của các thành viên. Quy định về giao đất và vay vốn còn nhiều rào cản, khiến HTX khó tiếp cận.

"Chúng tôi kiến nghị Luật HTX năm 2012 cần được điều chỉnh, sửa đổi các quy định một cách linh hoạt để tạo điều kiện cho các HTX phát huy tốt hơn, năng động, sáng tạo hơn để phát triển", ông Phú cho biết.

Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông khảo sát thực tế tại vườn cà phê của HTX Nông nghiệp Công Bằng Đắk Ka (Đắk R'lấp)

HTX Nông nghiệp Công Bằng Thuận An (Đắk Mil) hiện có 114 hộ thành viên, liên kết trồng hơn 400 ha cà phê. HTX thành lập cùng thời điểm Luật HTX năm 2012 được ban hành.

Theo ông Nguyễn Hữu Hạ, Giám đốc HTX, một số điểm chưa phù hợp trong Luật HTX 2012 đã gây khó khăn cho HTX về đất, tài sản góp vốn. HTX không có đất, tài sản thì người dân không thể tin tưởng để góp vốn mạnh vào sản xuất.

Ở lĩnh vực phi nông nghiệp, ông Nguyễn Thế Dũng, Giám đốc HTX Vệ sinh môi trường Quyết Thắng (Cư Jút) nêu thực tế: Gần đây, Nhà nước ban hành Nghị định 130 về việc đấu thầu các dịch vụ công ích, bao gồm lĩnh vực thu gom rác thải, chăm sóc cây xanh.

Vấn đề đặt ra là, khi có Nghị định 130, các thành phần kinh tế bắt buộc phải tham gia đấu thầu, kể cả HTX. Trong cuộc cạnh tranh này, các công ty, tập đoàn lớn, tiềm lực tài chính mạnh thường thắng thầu.

Các HTX tại các địa phương với đặc điểm nhỏ lẻ, tập hợp những người nghèo, yếu thế, nên tiềm lực yếu. Do đó, hầu hết các HTX hầu như không có "cửa" thắng thầu, đồng nghĩa với việc mất việc làm.

“Chúng tôi kiến nghị có cơ chế đặc thù, ưu tiên cho các HTX phục vụ lao động công ích thu gom rác thải. Vì bản chất của các HTX dịch vụ môi trường chủ yếu phục vụ Nhân dân, bảo vệ môi trường, không theo cơ chế thị trường”, ông Dũng cho biết.

Theo ông Dương Khắc Mai, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông, thời gian qua, các HTX đã đóng góp nhiều ý kiến xây dựng, sửa đổi Luật HTX năm 2012.

Trong đó, các HTX đều phản ánh về những khó khăn trong tiếp cận vốn, mở rộng thị trường, ứng dụng khoa học công nghệ còn hạn chế, trình độ quản lý chưa cao... Từ thực tế này, cần nghiên cứu kỹ để sửa đổi Luật HTX sao cho phù hợp, từ đó góp phần thúc đẩy HTX phát triển bền vững.

Theo kế hoạch, Dự án Luật HTX năm 2012 (sửa đổi) sẽ trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022), trình thông qua tại Kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023).

Phan Đinh