Tập trung rà soát danh sách cử tri, bảo đảm quyền bầu cử của công dân

Những tồn tại, phát sinh trong thực tế

Theo quy định của pháp luật, mọi công dân đủ 18 tuổi trở lên đều được ghi tên vào danh sách cử tri và được phát Thẻ cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XV và đại biểu HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2021-2026 (trừ những người đang bị tước quyền bầu cử theo quy định của pháp luật). Cụ thể, danh sách cử tri do UBND cấp xã, phường, thị trấn lập theo khu vực bỏ phiếu. Đối với cử tri trong các đơn vị vũ trang do chỉ huy đơn vị lập để đưa vào danh sách cử tri của khu vực bỏ phiếu nơi đơn vị đóng quân.

Kiểm tra việc niêm yết danh sách cử tri tại xã Đức Minh (Đắk Mil)

Qua kiểm tra của UBBC tỉnh cho thấy, việc lập và niêm yết danh sách cử tri trên địa bàn tỉnh được triển khai thực hiện theo quy định của pháp luật cũng như kế hoạch của UBBC các cấp trong tỉnh. Tuy nhiên, công tác lập và niêm yết danh sách cử tri tại một số địa phương đang gặp nhiều khó khăn do sự biến động về dân cư; việc đăng ký hộ khẩu thường trú và tạm trú của những bộ phận dân cư đi làm ăn xa nhiều năm; tình hình công nhân trong các khu, cụm công nghiệp; học sinh, sinh viên của các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, dạy nghề.

Đơn cử, việc lập danh sách cử tri là công nhân, sinh viên mất rất nhiều thời gian bởi phải phụ thuộc giờ làm việc, học tập. Mặt khác, tính chính xác không cao do lúc lập danh sách cử tri, họ thường đồng ý tham gia bầu cử tại địa bàn nhưng đến khi bầu cử thì lại di chuyển về nhà, đi chơi hoặc vì lý do nào đó mà không tham gia bỏ phiếu.

Bên cạnh đó, việc lập danh sách cử tri cho người mất năng lực hành vi dân sự cũng gặp khó khăn, bởi theo quy định của pháp luật những người này phải có giấy xác nhận của cơ quan y tế có thẩm quyền và không đưa vào danh sách cử tri. Tuy nhiên, những trường hợp này gia đình thường giấu thông tin về thực trạng người bệnh, không có đầy đủ giấy xác nhận bệnh tật dẫn đến lập danh sách cử tri không chính xác.

Ngoài ra, quá trình lập danh sách cử tri cũng hay mắc phải các lỗi nhỏ mang tính kỹ thuật như: thiếu ngày tháng sinh, nhầm lẫn, lỗi chính tả tên cử tri, nhất là cử tri đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ…

Rà soát, khắc phục để bảo đảm quyền lợi của cử tri

Trước những khó khăn trong việc rà soát, lập và niêm yết danh sách cử tri, tại phiên họp thứ 3 mới đây, UBBC tỉnh đã yêu cầu UBBC các cấp trong tỉnh cần khắc phục những hạn chế, thiếu sót để bổ sung, bảo đảm quyền bầu cử của công dân.

Theo đó, các huyện, thành phố tiếp tục chỉ đạo các xã, phường, thị trấn tiến hành rà soát, lập và niêm yết danh sách cử tri theo tình hình thực tế tại địa phương. Các xã, phường, thị trấn nêu cao tính chủ động của đội ngũ trưởng thôn, tổ dân phố trong việc rà soát, lập và niêm yết danh sách cử tri, bởi đây là đội ngũ cán bộ gần gũi với người dân nhất.

Bên cạnh đó, các xã, phường, thị trấn trong quá trình bổ sung danh sách cử tri cần phân biệt rõ từng trường hợp cử tri được bầu cử ở những cấp nào. Trên thực tế, nhiều cử tri chỉ được bầu 3 cấp vì theo luật, cử tri tạm trú tại địa phương dưới 12 tháng không được bầu đại biểu HĐND cấp xã. Đơn cử, như tại huyện Đắk Glong, nhiều hộ dân mặc dù cư trú lâu năm tại địa bàn nhưng chưa đủ điều kiện để được cấp sổ hộ khẩu nên địa phương còn lúng túng…

Trên cơ sở hướng dẫn của UBBC tỉnh, các xã, phường, thị trấn hiện nay đã thực hiện phương án phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng để rà soát số nhân khẩu, hộ khẩu, qua đó, từng bước xác định rõ đối tượng thường trú, tạm trú để lập danh sách cử tri nhằm bảo đảm quyền lợi và trách nhiệm của công dân tham gia bầu cử.

Đến thời điểm này, việc rà soát lập danh sách cử tri đã và đang được các địa phương trong tỉnh gấp rút hoàn thành. Kết quả thống kê sơ bộ, toàn tỉnh có khoảng 410.659 cử tri. Từ nay đến ngày bầu cử, các thôn, bon, tổ dân phố tiếp tục phối hợp với các hộ gia đình nắm bắt những biến động về dân cư để kịp thời bổ sung vào danh sách cử tri tại cơ sở.

Hoàng Thanh