Đắk Nông cần nguồn cây giống chất lượng

Tại Đắk Nông, thị trường cung ứng nguồn giống cây trồng có chất lượng hiện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất, trong khi đó việc quản lý nguồn giống trôi nổi, kém chất lượng vẫn chưa được kiểm soát.

CHƯA ĐÁP ỨNG NGUỒN CUNG

Những năm gần đây, việc trồng xen các loại cây ăn quả như sầu riêng, mắc-ca, mít, măng cụt... trên diện tích các loại cây công nghiệp dài ngày tại tỉnh Đắk Nông đạt hiệu quả kinh tế khá cao. Do đó, nhu cầu về cây giống của người dân tăng cao. Nhu cầu sử dụng giống cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm để trồng mới, tái canh hoặc trồng xen trên địa bàn tỉnh khoảng 6,99 triệu cây giống; trong đó, năng lực cung ứng giống cây trồng nông nghiệp của các cơ sở sản xuất trong tỉnh khoảng 4,83 triệu cây, đáp ứng khoảng 69,2% nhu cầu cây giống của tỉnh; 30,8% còn lại phải nhập từ các tỉnh khác.

Kinh doanh giống cây trồng gần 10 năm nay, mỗi năm bán ra thị trường hơn 20.000 cây giống các loại, tuy nhiên, Bà Nguyễn Thị Nga, phường Nghĩa Tân, thành phố Gia Nghĩa vẫn lựa chọn hình thức nhập cây giống từ các địa phương trong cả nước về bán mà không tự sản xuất giống tại chỗ. Theo bà Nga, việc tổ chức sản xuất cây giống gặp nhiều khó khăn về vốn, mặt bằng, quy trình kỹ thuật, thời gian… nên rất ít người đi theo con đường này, mà chủ yếu lựa chọn phương án kinh doanh bằng việc liên kết với các cơ sở sản xuất giống. Mặt khác, hiện nay thị trường cây giống rất phong phú nên việc lựa chọn nguồn giống, đơn vị cung cấp giống cũng thuận lợi nên ít người lựa chọn phương thức kinh doanh bằng việc tự sản xuất giống. “Hiện tôi nhập các loại cây giống từ tỉnh Đắk Lắk, các tỉnh miền tây và một số tỉnh phía bắc. Giống cây có nguồn gốc, xuất xứ từ các cơ sở sản xuất giống uy tín, khi người mua yêu cầu truy xuất nguồn gốc, tôi sẵn sàng cung cấp hóa đơn, thông tin đầy đủ”, bà Nga cho biết.

Ông Trần Văn Hùng, xã Đắk Ha, huyện Đắk Glong có hơn 2 ha hồ tiêu và cà-phê đang kinh doanh. Mùa mưa năm nay, gia đình tiếp tục mua hàng trăm cây giống sầu riêng, mắc-ca, măng cụt về trồng xen, với mục đích tạo cây che bóng và tăng thêm thu nhập theo mô hình đa canh. Tuy nhiên, do thị trường cây giống tại Đắk Nông quá phong phú, nhưng lại chưa được kiểm soát chặt chẽ về cơ sở sản xuất, kinh doanh khiến người mua lúng túng. Người mua chủ yếu dựa vào kinh nghiệm cảm tính như hình thức cây giống khỏe, đẹp và lời cam kết của các cơ sở kinh doanh về nguồn gốc, chất lượng cây giống… Trên thực tế thì không có cam kết nào về mặt pháp lý. Trong khi đó, đối với cây trồng lâu năm phải mất từ 6 đến 8 năm mới đánh giá được kết quả, nếu mua phải cây giống kém chất lượng, năng suất thấp thì thiệt hại kinh tế rất lớn, thậm chí phải chặt bỏ để thay giống mới dẫn tới nhiều hộ bị trắng tay.

Sản xuất nông nghiệp chiếm hơn 80% trong cơ cấu kinh tế của huyện Đắk Glong, trong đó chủ yếu là sản xuất cây công nghiệp dài ngày và các loại cây ăn trái. Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Đắk Glong Trần Nam Thuần cho biết, vấn đề quản lý nguồn gốc và chất lượng giống cây trồng còn nhiều khó khăn và bất cập. Hiện cơ sở sản xuất giống tại địa phương và trong tỉnh rất ít, không đáp ứng nhu cầu thị trường, buộc người dân phải mua giống bên ngoài thông qua cơ sở kinh doanh nên rất khó kiểm soát. Tại các vùng khó khăn, vùng sâu vùng xa, trình độ nhận thức của người dân còn hạn chế nên nhiều thương lái mua cây giống kém chất lượng về bán giá rẻ cho dân thông qua xe hàng bán lưu động, không có điểm cố định khiến thị trường cây giống nhiễu loạn, chưa thể kiểm soát được…

TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC THANH TRA, KIỂM TRA

Theo kết quả rà soát, Đắk Nông hiện có 232 cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây trồng, trong đó, có 7 cơ sở sản xuất, 139 cơ sở kinh doanh và 86 cơ sở sản xuất, kinh doanh. Tổ chức, cá nhân đã đăng ký hoặc thành lập theo quy định của pháp luật là 93 cơ sở, số còn lại chưa thực hiện đăng ký theo quy định của pháp luật; số thực hiện khai báo đầy đủ thông tin liên quan theo quy định là 53 cơ sở.

Thời gian qua, ngành nông nghiệp đã tích cực tham mưu tỉnh Đắk Nông ban hành nhiều văn bản tăng cường công tác quản lý nhà nước về giống cây trồng theo quy định của pháp luật; trực tiếp chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp với các địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức, pháp luật về lĩnh vực giống cây trồng; khuyến cáo người dân mua giống ở các cơ sở có địa điểm sản xuất, kinh doanh; giấy phép đăng ký kinh doanh hợp pháp; có hồ sơ truy xuất nguồn gốc lô giống, nhãn mác rõ ràng. Tỉnh Đắk Nông cũng chỉ đạo tăng cường công tác thanh, kiểm tra về hoạt động sản xuất, kinh doanh giống cây trồng trên toàn tỉnh. Qua thanh tra, kiểm tra thực tế, các cơ sở kinh doanh lớn, có uy tín tại các địa phương đều đáp ứng đủ điều kiện kinh doanh. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cơ sở kinh doanh tự phát, chưa hoàn thiện các thủ tục pháp lý liên quan đến hoạt động kinh doanh giống cây trồng.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông nghiệp Nguyễn Thiện Chân cho biết, một số cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây công nghiệp, cây ăn quả trên địa bàn chưa thực hiện tốt các quy định của Nhà nước; khi được kiểm tra không phối hợp, chủ cơ sở báo vắng, không xuất trình được các giấy tờ liên quan. Hiện nay, các văn bản pháp luật liên quan đang được ban hành, sửa đổi, bổ sung với nhiều nội dung mới, phạm vi tác động rộng; do đó các cơ sở sản xuất, kinh doanh chưa nắm bắt kịp thời. Lực lượng làm công tác quản lý, kiểm tra còn mỏng; việc kiểm tra chủ yếu bằng mắt thường nên khó nhận biết giống có bảo đảm chất lượng hay không…

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Nông Ngô Xuân Đông cho biết, để thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về giống cây trồng trên địa bàn, sở đã chỉ đạo các địa phương tập trung thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của tỉnh Đắk Nông về việc tăng cường công tác quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh giống cây trồng trên địa bàn tỉnh. Tổ chức các lớp tập huấn chuyên môn cho cán bộ liên quan về công tác quản lý nhà nước giống cây trồng, phương pháp, quy định về kiểm định chất lượng giống để phục vụ công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm. Tổ chức tập huấn, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân điều kiện sản xuất, kinh doanh giống bảo đảm đúng quy định. Thường xuyên đăng tải đầy đủ thông tin các cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây trồng uy tín, bảo đảm quy định và những cơ sở vi phạm để người dân được biết, lựa chọn. Rà soát, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân tuyển chọn, công nhận cây đầu dòng, vườn cây đầu dòng, nghiên cứu các giống cây trồng mới để phục vụ sản xuất; thực hiện liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và các viện, trường trong nghiên cứu, tuyển chọn, phát triển sản xuất giống phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp của tỉnh. Đồng thời, tổ chức thực hiện hiệu quả chính sách hỗ trợ nghiên cứu, phát triển sản xuất giống của tỉnh Đắk Nông nhằm thu hút, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu giống, sản xuất giống thương mại.