Sản xuất, buôn bán thuốc giả là tội ác

Trả giá vì bất chấp sức khỏe của người dân

Mới đây, TAND TP. Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa đã đưa ra xét xử vụ án hình sự và tuyên án tổng cộng 40 năm tù đối với 9 bị cáo về tội "Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh".

Các đối tượng bao gồm: Nguyễn Văn Hưng (SN 1990), Nguyễn Văn Hùng (SN 1996), Nguyễn Hoàng Chung (SN 2006), cùng ở huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông; Trương Quốc Phong Dinh (SN 1997), Trương Quốc Dũng (SN 1998), cùng ở quận Bình Thủy, TP. Cần Thơ; Phạm Văn Lợi (SN 1990), Nguyễn Văn Tài (SN 1998), cùng ở huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định; Ngô Tiến Thành (SN 1990), ở huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam; Nguyễn Thị Kiều Trang (SN 1991), ở quận Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội.

Mọi chuyện bắt đầu từ năm 2024, cơ quan chức năng bất ngờ nhận được đơn trình báo của chị Đ.T.T.Hằng ở TP. Thanh Hóa về lô thuốc kháng sinh Cefuroxim 500mg có dấu hiệu làm giả. Cuộc điều tra sau đó đã vén màn một đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả cực kỳ tinh vi, liên quan đến nhiều đối tượng, hoạt động liên tỉnh, giả mạo nhiều loại thuốc thông dụng đang lưu hành tại thị trường Việt Nam.

Từ điều tra, lực lượng chức năng đã phát hiện một xưởng thuốc ngụy trang ở tỉnh Bến Tre, nơi Nguyễn Văn Hưng cùng đồng bọn dựng lên “nhà máy thuốc giả” hoạt động suốt từ cuối năm 2023 đến đầu 2025.

Nhóm đối tượng đã thuê xưởng sản xuất, mua máy móc, bao bì, vỉ nhôm, nguyên liệu rẻ tiền từ chợ mạng, rồi tự tay vận hành dây chuyền chế biến “thuốc”. Các công đoạn sản xuất được phân công cụ thể cho từng đối tượng, từ nghiền trộn, dập viên, bao phim, đóng vỉ đến đóng hộp, dán tem nhãn giả mạo các hãng dược lớn.

Các loại thuốc giả gồm: Cefuroxim 500mg, Cefixim 200mg, Panadol Extra... đều là thuốc điều trị kháng sinh, hạ sốt, giảm đau phổ biến. Sau khi sản xuất, đối tượng Dinh đã tạo các tài khoản ảo, mạo danh là hàng đấu thầu số lượng lớn để chào hàng, rao bán với giá rẻ hơn thị trường. Đối tượng Trang vì tư lợi, dù biết rõ là thuốc giả nhưng vẫn mua về bán lại cho khách hàng.

Hội đồng xét xử đánh giá hành vi của các bị cáo rất nghiêm trọng, có tổ chức chặt chẽ, có sự phân công vai trò cụ thể, mục đích vụ lợi rõ ràng và đe dọa trực tiếp đến sức khỏe người dân. Trước hành vi, bằng chứng vi phạm, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt các bị cáo Hưng, Dinh mỗi bị cáo 7 năm tù, Thành 6 năm tù vì tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh”; các bị cáo Lợi, Dũng, Tài, Hùng mỗi bị cáo 5 năm tù vì tội “Sản xuất hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh”.

Bị cáo Chung (người chưa thành niên phạm tội) hưởng 3/5 mức hình phạt theo quy định là 36 tháng tù vì tội “Sản xuất hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh”; bị cáo Trang 24 tháng tù (cho hưởng án treo) vì tội “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh”.

Phía sau hộp thuốc trị bệnh là chuỗi hành vi phạm tội được tổ chức tinh vi: sản xuất, tiêu thụ thuốc giả như một “công xưởng ngầm”. Nhưng hành vi vi phạm tinh vi của các bị cáo đều phải trả giá trước pháp luật. Bản án là bài học đắt giá cho các bị cáo, là lời cảnh tỉnh mỗi người, không nên vì đồng tiền mà “bán rẻ lương tâm”, sản xuất, kinh doanh hàng giả nhất là thuốc giả để rồi phải “trả giá” trước pháp luật.

Tăng cường kiểm tra, xử lý

Theo Điều 2, Khoản 33, Luật Dược năm 2016, thuốc giả là thuốc không có dược chất, dược liệu hoặc có nhưng sai thành phần, sai hàm lượng, nồng độ, khối lượng hoặc được sản xuất, trình bày, dán nhãn nhằm mạo danh nhà sản xuất, nguồn gốc xuất xứ. Đây là loại thuốc không đạt tiêu chuẩn nhưng bị sản xuất, buôn bán với mục đích gian dối, có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng.

Hành vi sản xuất, buôn bán thuốc giả là hành vi làm ra, phân phối, lưu thông thuốc không đạt tiêu chuẩn, mạo danh thuốc thật, hoặc chứa thành phần trái phép, bất chấp hậu quả gây ra cho sức khỏe người tiêu dùng.

Hành vi này đặc biệt nguy hiểm bởi nó không chỉ là gian lận thương mại thông thường mà còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng người dân, gây hậu quả lâu dài cho cộng đồng.

Hiện nay, pháp luật đã quy định rất rõ và nghiêm khắc đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh.

Điều 194, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định: phạt tù từ 2 – 7 năm nếu có hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; phạt tù từ 5 – 12 năm nếu phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, tái phạm nguy hiểm, lợi dụng chức vụ, quyền hạn... Nếu hành vi phạm tội làm chết người, gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe của nhiều người hoặc thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng trở lên thì sẽ bị phạt tù từ 15 – 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

Ngoài hình phạt tù, người vi phạm còn có thể bị phạt tiền; cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm, bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Đối với pháp nhân thương mại, nếu vi phạm, có thể bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, phạt tiền lên tới hàng tỷ đồng và truy cứu trách nhiệm cá nhân liên quan.

Luật sư Nguyễn Thanh Huy, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Đắk Nông chia sẻ, tôi cho rằng chế tài xử lý hiện nay đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh là rất nghiêm khắc, đủ sức răn đe bởi chỉ cần sản xuất, buôn bán dù chỉ 1 viên thuốc giả thôi cũng có thể bị xử lý hình sự. Tuy nhiên, việc phát hiện, chứng minh hành vi và xét xử đúng tội danh lại là điều cần hệ thống thực thi pháp luật phối hợp hiệu quả.

Cơ quan chức năng cần tăng cường kiếm soát, quản lý chặt chẽ từ các khâu sản xuất, nhập khẩu, minh bạch hóa đơn mua bán thuốc... Các cơ quan liên quan cần tăng cường thanh tra chuyên đề, kiểm tra đột xuất các cơ sở sản xuất, phân phối thuốc; đồng thời, tổ chức tuyên truyền, khuyến khích người dân tố cáo thuốc giả, cung cấp kênh tiếp nhận, xác minh đơn tố giác thuận tiện, nhanh chóng.

Khi mua thuốc, người dân cần yêu cầu hóa đơn mua hàng để bảo đảm nguồn gốc, đây cũng là cơ sở để khiếu nại, tố cáo nếu phát hiện thuốc giả. Người dân khi phát hiện dấu hiệu thuốc giả cần báo ngay cho cơ quan chức năng như Sở Y tế, Cục Quản lý Dược, nhất là công an địa phương để xử lý.

Linh Thư