An cư cho người nghèo gặp khó vì... cát
Tưởng chừng với 100 triệu đồng, chị Mai Thị Hường thôn Tân Tiến, xã Đắk R’moan, TP. Gia Nghĩa (Đắk Nông) sẽ xây được một mái ấm mới, thay thế cho căn nhà vừa bị tốc mái. Song, chỉ một tuần sau khi nhận được hỗ trợ, giá vật liệu xây dựng tăng chóng mặt, khiến giấc mơ an cư của vợ chồng nghèo này vẫn chưa thành hiện thực.
Nỗi lo về một mái nhà cho 6 người con cứ thế thường trực, khắc khoải trong lòng chị Mai Thị Hường, thôn Tân Tiến, xã Đắk R’moan, TP. Gia Nghĩa (Đắk Nông).
Tạm gác giấc mơ an cư
Giữa cái nắng hầm hập đầu hè, vợ chồng chị Hường lầm lũi đi bộ qua con đường đất dẫn về ngôi nhà cũ.
Chỉ hơn nửa tháng trước, căn nhà ấy từng là nơi ở của gia đình gồm 8 người. Thế nhưng, trận giông lốc hôm 16/5 đã cuốn phăng mái nhà, để lại khoảng trống hoang hoải ngay trên đầu 8 con người vẫn đang lay lắt tìm chỗ trú thân.
Nhắc về nơi mà gia đình gắn bó hơn 10 năm nay, chị Hường cho biết, căn nhà cũ rộng chưa đến 40m2. Cả nhà chỉ có một phòng ngủ nên đêm về, mỗi người chia nhau một không gian nhỏ để sinh hoạt, nghỉ ngơi.
Sau nhiều năm sử dụng, căn nhà đã xuống cấp. Riêng cửa sổ và mái nhà đã hư hỏng nặng. Bao năm qua, ước mơ lớn nhất của vợ chồng chị Hường là cho con có một mái nhà an toàn, vững chắc. “Vợ chồng tôi cũng ước có thể sửa chữa, mở rộng căn nhà để cho các cháu sinh hoạt, học tập. 8 người ở mãi trong căn nhà ấy cũng khổ lắm !”, người phụ nữ gốc Ninh Bình nghẹn ngào.
Dự định chưa thể thực hiện thì 3 năm trước, chị Hường phát hiện ung thư. Số tiền dành dụm để sửa nhà cũng vì thế mà ra đi hết. “Nhà cũ chưa sửa được thì đã bị tốc mái. Rơi vào cảnh màn trời, chiếu đất, chúng tôi chẳng biết bấu víu vào đâu”, chị Hường nức nở, kể về hoàn cảnh gia đình.
Ngay sau khi sự cố xảy ra, chính quyền địa phương đã khẩn trương triển khai các giải pháp hỗ trợ để ổn định đời sống gia đình chị Hường.
Bên cạnh việc huy động các lực lượng gia cố lại căn nhà bị hư hỏng, Ban Chỉ đạo xóa nhà tạm, nhà dột nát xã Đắk R’moan đã đề xuất Ủy ban MTTQ TP. Gia Nghĩa hỗ trợ gia đình 70 triệu đồng để làm nhà mới. Cùng với đó, địa phương hỗ trợ thêm 10 triệu đồng và vận động thêm các nhà hảo tâm hỗ trợ 20 triệu đồng để chị Hường xây nhà.
Tưởng chừng với 100 triệu đồng, vợ chồng chị Hường sẽ xây dựng được một mái ấm mới. Song “tiền vừa về đến tay”, giá vật liệu xây dựng, đặc biệt là cát xây tăng chóng mặt, khiến gia đình người phụ nữ này chưa thể triển khai xây dựng nhà.
“Nhà tôi có 4 thợ xây, có lẽ 100 triệu đồng sẽ đủ làm nhà. Nhưng giá cát bây giờ cao quá, không cách nào khác, tôi phải xin xã tạm dừng khởi công nhà, chờ giá cát giảm rồi tính tiếp”, chị Hường nói, xen lẫn nỗi lo khi căn bệnh ung thư ngày càng trở nặng.
Nhiều công trình phải "đắp chiếu"
Chị Mai Thị Hường là một trong hơn 1.700 hộ dân của tỉnh Đắk Nông dự kiến sẽ có nhà mới trong năm 2025 từ những chương trình, chính sách dành cho người gặp khó khăn về nhà ở.
Tuy nhiên thời gian gần đây, giá cát xây dựng liên tục tăng cao trở thành rào cản lớn, khiến tiến độ triển khai các công trình bị đình trệ. Nhiều địa phương đã ký hợp đồng xây dựng nhà với các đơn vị thi công, tuy nhiên, do giá cát cao, nguồn cung khan hiếm, nhiều công trình rơi vào tình thế “vừa làm, vừa chờ giá cát giảm”.
Cách đây 2 tuần, căn nhà mới của anh Điểu Nhôih, bon Bù Sê Rê 1, xã Đắk Ru, huyện Đắk R’lấp, được khởi công. Từ khi hoàn thiện phần móng đến nay, công trình phải tạm ngưng do giá cát lên cao, buộc công trình tạm thời “đắp chiếu”.
Theo anh Điểu Nhôih, thời điểm làm móng, giá cát chỉ 500.000 đồng/m3. Sau đó, giá cát tăng vọt lên 1,2 triệu đồng/m3. Đến thời điểm hiện tại, hầu hết các doanh nghiệp cung cấp vật liệu xây dựng đều không bán lẻ cát, hoặc không còn cát để bán.
“Được Nhà nước hỗ trợ kinh phí, gia đình tôi đã triển khai làm nhà để cuối tháng 5 hoàn thành. Gần 2 tuần nay do không mua được cát, chúng tôi không xây dựng được nên không biết bao giờ mới có nhà mới”, anh Điểu Nhôih cho hay.
Bà Lê Thị Thu Hà, công chức văn hóa - xã hội, UBND xã Đắk Ru cho biết, thực hiện chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, năm 2025, xã Đắk Ru được phê duyệt hỗ trợ xây dựng 13 căn (trong 3 đợt). Đến nay, 4 căn của đợt 1 đã hoàn thành, đưa vào sử dụng. Trong số 9 căn của đợt 2, đợt 3, có 1 số căn gần hoàn thiện nên người dân chấp nhận mua cát với giá cao để hoàn thành nhà. Một số căn nhà phải tạm ngưng hoặc chưa triển khai thi công.
Cũng theo bà Hà, hiện mỗi khối cát xây được bán với giá khoảng 1 triệu đồng; giá cát tô khoảng 1,2-1,3 triệu đồng/m3. Đây là mức giá kỷ lục được ghi nhận tại Đắk Ru. So với giá cát trung bình trên địa bàn (khoảng 400.000 - 500.000 đồng/m3), giá cát đã tăng gấp 2,5 lần.
“Giá cát tăng vọt, nguồn cung khan hiếm ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và tiến độ xây dựng nhà ở cho người dân thuộc diện hỗ trợ xóa nhà tạm. Chính quyền địa phương lo ngại, nếu nguồn cung cát không bảo đảm và ổn định giá, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát sẽ có nguy cơ lỡ hẹn”, bà Hà nói.
UBND tỉnh Đắk Nông đã có văn bản giao Sở Nông nghiệp và Môi trường tham mưu phương án chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm soát giá, nguồn cung ứng vật liệu xây dựng, đặc biệt là mặt hàng cát và đá. Tỉnh Đắk Nông yêu cầu có giải pháp để bảo đảm nguồn cung lâu dài phục vụ thi công các công trình trọng điểm và xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh.