Luẩn quẩn, rắc rối vì dự án treo gần 15 năm ở Đắk Nông
Gần 15 năm qua, nhiều hộ dân ở TP. Gia Nghĩa (Đắk Nông) rơi vào tình cảnh bế tắc khi không thể thực hiện các quyền sử dụng đất đai do nằm dự án treo.
Bị hạn chế quyền sử dụng đất
Đầu năm 2024, gia đình ông Phan Quốc Quế, ở tổ dân phố 2, phường Nghĩa Thành nộp hồ sơ đăng ký biến động và phân chia tài sản chung của hộ gia đình.
Khu đất gia đình ông Quế có nhu cầu thực hiện thủ tục có diện tích 307m2 (gồm 60m2 đất ở đô thị và 247m2 đất trồng cây lâu năm), thuộc thửa đất số 84, tờ bản đồ số 04.
Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP. Gia Nghĩa đã thông báo từ chối giải quyết hồ sơ. Đơn vị này cho rằng, thửa đất này đã bị UBND TP. Gia Nghĩa ban hành thông báo và quyết định thu hồi đất làm Dự án Khu thương mại dịch vụ thuộc khu vực sân bay Gia Nghĩa.
Đến tháng 5/2024, gia đình ông Quế tiếp tục nộp hồ sơ lên bộ phận một cửa của thành phố để làm thủ tục đăng ký biến động và thế chấp quyền sử dụng đất tại thửa đất trên. Một lần nữa, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố từ chối giải quyết hồ sơ với lý do tương tự.
Theo ông Quế, gia đình ông vào Đắk Nông lập nghiệp từ những năm 70 của thế kỷ trước. Đến năm 1993, gia đình ông cất một căn nhà tại đường Hai Bà Trưng cũ, nay là đường Tôn Đức Thắng, phường Nghĩa Thành.
Tháng 6/2010, UBND TP. Gia Nghĩa ban hành Thông báo số 81 về việc thu hồi hơn 40ha đất để thực hiện Dự án Khu thương mại dịch vụ thuộc khu vực sân bay Gia Nghĩa. Thành phố dự kiến sẽ thực hiện các bước để phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ngay trong năm 2010.
Trung tâm Phát triển quỹ đất (thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường) là đơn vị thực hiện nhiệm vụ giải phóng mặt bằng (GPMB). Sau khi quy hoạch chi tiết được phê duyệt, UBND tỉnh giao cho Công ty Cổ phần Đầu tư kinh doanh nhà làm chủ đầu tư dự án.
Tháng 12/2011, UBND TP. Gia Nghĩa ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư Dự án Khu thương mại dịch vụ thuộc khu vực sân bay Gia Nghĩa.
Gia đình ông Quế là một trong hàng chục hộ dân bị UBND TP. Gia Nghĩa ban hành quyết định thu hồi đất để thực hiện dự án. Theo bảng tính chi tiết của chính quyền, gia đình ông Quế được bồi thường hơn 560 triệu đồng và bố trí một lô tái định cư.
Ông Quế tâm sự: Sau khi thành phố ban hành quyết định thu hồi đất, mọi thứ rơi vào im lặng, kéo dài gần 15 năm. Đó cũng là thời gian mà chúng tôi bị hạn chế hầu hết các quyền sử dụng đất, không thể làm được gì.
Loay hoay xử lý
Ngoài gia đình ông Quế, hàng chục hộ dân đã được UBND TP. Gia Nghĩa ban hành các quyết định thu hồi đất để phục vụ Dự án khu thương mại dịch vụ thuộc khu vực sân bay Gia Nghĩa.
Khu vực thực hiện dự án có diện tích lớn và đắc địa tại trung tâm phường Nghĩa Thành, tiếp giáp một loạt các tuyến đường giao thông lớn hiện hữu và trong quy hoạch.
Từ năm 2011 - 2012, thành phố đã ban hành các quyết định thu hồi đất của 75 hộ dân trên diện tích 12,23ha. Tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ các trường hợp này là hơn 32,5 tỷ đồng và có 18 trường hợp đủ điều kiện bố trí tái định cư.
Diện tích còn lại chưa thu hồi thuộc về 93 hộ dân. Do chưa có kinh phí để thực hiện và chưa có quỹ đất tái định cư tương xứng nên các hộ dân không hợp tác trong điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm, lập hồ sơ bồi thường, GPMB.
Sau khi thành phố ban hành quyết định thu hồi đất, Dự án Khu thương mại dịch vụ thuộc khu vực sân bay Gia Nghĩa không triển khai. Thành phố cũng không thực hiện việc bồi thường, GPMB, gây ảnh hưởng đến việc thực hiện các quyền của người sử dụng đất.
Vào năm 2017, Đắk Nông quyết định chấm dứt hoạt động dự án đầu tư do vi phạm các quy định. UBND tỉnh Đắk Nông đưa dự án trên vào danh mục các dự án kêu gọi, thu hút đầu tư giai đoạn 2020 - 2025 với tên Khu đô thị mới Nghĩa Thành. Dự án được HĐND tỉnh thông qua danh mục thu hồi đất cuối năm 2018.
Quá trình thực hiện dự án, UBND tỉnh Đắk Nông đã xin ý kiến của các bộ, ngành Trung ương để tháo gỡ vướng mắc trong đấu thầu nhưng không được.
Đến cuối năm 2022, UBND tỉnh Đắk Nông đã trình và được HĐND tỉnh đồng ý đưa Dự án Khu đô thị mới Nghĩa Thành ra khỏi danh mục thu hồi đất.
Theo UBND TP. Gia Nghĩa, sau nhiều năm thành phố ban hành quyết định thu hồi đất, chủ đầu tư dự án vẫn chưa bố trí được kinh phí GPMB là vi phạm quy định về quy hoạch, đất đai. Việc này ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân, làm phát sinh nhiều đơn thư, kiến nghị và khiếu nại.
UBND TP. Gia Nghĩa cho rằng, nếu tỉnh tiếp tục thực hiện các quyết định thu hồi đất thì phải bồi thường chậm theo phương án đã được phê duyệt trước đó. Tuy nhiên, việc này sẽ khó khăn do người dân trong vùng dự án bức xúc kéo dài, dẫn đến không đồng thuận.
Căn cứ vào tình hình thực tế và quy định có liên quan, thành phố đề xuất UBND tỉnh Đắk Nông hủy bỏ các quyết định thu hồi đất đã ban hành.
Nếu hủy bỏ các quyết định thu hồi đất thì rất dễ xảy ra việc khởi kiện các quyết định hành chính của cơ quan Nhà nước. Do đó, tỉnh chỉ đạo xử lý về trách nhiệm bồi thường Nhà nước (nếu có) sau khi hủy các quyết định thu hồi đất.
Giữa năm 2024, HĐND tỉnh Đắk Nông đã tiến hành giám sát và phát hiện ra nhiều tồn tại, vướng mắc tại các dự án thu hồi đất trên địa bàn, đặc biệt là Dự án Khu đô thị mới Nghĩa Thành.
HĐND tỉnh đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành phối hợp với TP. Gia Nghĩa tham mưu xử lý dứt điểm các tồn tại, vướng mắc của dự án theo đúng quy định. Nhưng tới nay, dự án vẫn chưa thực sự được quan tâm giải quyết đến kết quả cuối cùng.
Tại Gia Nghĩa, Dự án khu tái định cư 24ha, phường Nghĩa Trung có tính chất tương tự như Dự án khu đô thị mới Nghĩa Thành. Thành phố đã ban hành quyết định thu hồi đất để làm dự án từ năm 2010 - 2012 nhưng tới nay vẫn không triển khai dự án. Mới đây, UBND tỉnh Đắk Nông đã quyết định hủy dự án treo suốt 15 năm qua và giao cho thành phố hủy các quyết định thu hồi đất đã ban hành trước đó.