Nhiều công trình lớn của Đắk Nông ách tắc mặt bằng

Dang dở tại những công trình lớn

Hồ Gia Nghĩa là một dự án thành phần thuộc Dự án Cụm công trình thủy lợi Gia Nghĩa. Dự án này trước đây do Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng (BQLDA) tỉnh Đắk Nông làm chủ đầu tư. Đến năm 2017, dự án được giao cho UBND TP. Gia Nghĩa làm chủ đầu tư.

Dự án có quy mô thu hồi 54,79ha đất của 342 hộ dân để thực hiện các hạng mục xây dựng hồ thượng, hồ trung tâm, hồ hạ, Khu tái định cư (TĐC) bờ Đông, đường kết nối xung quanh hồ…

Hiện dự án đã thu hồi 52,67ha đất của 329 hộ dân. Có 13 hộ gia đình, cá nhân trong vùng dự án vẫn chưa bàn giao mặt bằng, diện tích 2,12ha.

Vướng mắc GPMB đã cản trở quá trình thi công công trình. Bờ kè và đường đi bộ xung quanh hồ Trung tâm đã cơ bản hoàn thành phần khối lượng. Tuy nhiên, còn một trường hợp chưa bàn giao mặt bằng nên không thể thi công 10m bờ kè và đường đi bộ quanh hồ.

Trường hợp chưa bàn giao mặt bằng nói trên cũng nằm trong khu vực thu hồi đất để thực hiện Dự án Khu liên hợp Bảo tàng, Thư viện và Công viên tỉnh Đắk Nông. Trường hợp này khiến nhiều hạng mục quan trọng của dự án này không thể triển khai.

Ngoài trường hợp trên, tại Dự án Khu liên hợp Bảo tàng, Thư viện và Công viên tỉnh Đắk Nông hiện còn vướng GPMB của 11 trường hợp trên khu vực 0,54ha. Dự án chưa thể GPMB do UBND TP. Gia Nghĩa chưa ban hành giá đất để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, TĐC.

Trường Cao đẳng Cộng đồng Đắk Nông cũng là một dự án lớn vướng GPMB trong nhiều năm. Dự án này được UBND tỉnh Đắk Nông phê duyệt triển khai trên diện tích hơn 35ha.

Dự án Trường Cao đẳng Cộng đồng Đắk Nông chia làm ba giai đoạn. Trong đó, Nhà nước đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, TĐC giai đoạn 1 và 2 từ năm 2016 và 2017 với 128 hộ, diện tích 28,54ha. Tuy nhiên, hai giai đoạn này vẫn còn 7 trường hợp chưa nhận tiền bồi thường và bàn giao 0,79ha.

Theo BQLDA tỉnh Đắk Nông, các hộ dân chưa đồng ý nhận tiền và bàn giao mặt bằng vì kiến nghị bồi thường tài sản trên đất, bố trí TĐC chưa phù hợp.

Mặc dù UBND TP. Gia Nghĩa và chủ đầu tư đã phối hợp với các đơn vị liên quan tuyên truyền, vận động nhưng kết quả nhiều năm qua vẫn không thay đổi.

Đối với giai đoạn 3 của dự án và phần vướng GPMB trước đó, khu vực thu hồi đất rộng 6,5ha với 140 thửa đất của 116 hộ dân. Công tác đo đạc lập mảnh trích đo địa chính đã được triển khai từ năm 2020.

Nhưng tới nay, các hộ dân vẫn chưa đồng ý ký vào kết quả đo hiện trạng. Do đó, TP. Gia Nghĩa chưa thể hoàn tất các thủ tục pháp lý để GPMB.

Lãnh đạo BQLDA tỉnh Đắk Nông cho hay: Nhiều công trình xây dựng lớn do đơn vị làm chủ đầu tư như: hồ Gia Nghĩa; Bảo tàng, Thư viện và Công viên tỉnh; Quảng trường Trung tâm TP. Gia Nghĩa… đang kẹt mặt bằng.

Điều này khiến việc thi công dự án kéo dài, làm chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, gây bức xúc trong Nhân dân.

Loay hoay tháo gỡ

Toàn tỉnh Đắk Nông hiện có 15 dự án đầu tư từ ngân sách Nhà nước được xác định là công trình trọng điểm liên quan đến GPMB. Phần lớn các công trình, dự án nằm trên địa bàn TP. Gia Nghĩa, trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của tỉnh.

Ngoài các dự án đã nêu trên, có nhiều dự án đã triển khai lâu năm như: Dự án đường Bắc - Nam (giai đoạn 2), Dự án Thủy điện Đắk R’tíh, Dự án Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh Đắk Nông…

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) Đắk Nông, các dự án trọng điểm vướng mặt bằng nên triển khai chậm trễ, kéo dài. Nguyên nhân vướng mắc chủ yếu xuất phát từ nhiều nhóm yếu tố mang tính hệ thống và thực tiễn.

Nguyên nhân đầu tiên là chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC trên địa bàn còn bất cập, đặc biệt là việc xác định giá đất cụ thể theo giá thị trường.

Sự biến động giá đất, đặc biệt tại các khu vực đô thị do “sốt đất” khiến người dân không chấp nhận mức giá bồi thường, không hợp tác kiểm kê, bàn giao đất. Một số dự án thiếu quỹ đất TĐC phù hợp cũng khiến nhiều hộ dân lo ngại điều kiện sống sau di dời sẽ không bằng nơi ở cũ.

Thứ hai, công tác quản lý đất đai qua các thời kỳ còn thiếu chặt chẽ. Hồ sơ địa chính nhiều nơi không đầy đủ, gây khó khăn trong việc xác minh nguồn gốc đất, tài sản trên đất.

Điều này đặc biệt phức tạp ở TP. Gia Nghĩa và một số huyện, nơi tình trạng nhà ở, đất ở chưa được cấp giấy tờ hợp pháp phổ biến.

Bên cạnh đó, trách nhiệm của các đơn vị liên quan cũng chưa được thực hiện quyết liệt. Nhiều chủ đầu tư chậm cung cấp hồ sơ pháp lý hoặc chưa bố trí đủ kinh phí bồi thường.

Một số cơ quan chuyên môn địa phương còn lúng túng trong triển khai quy trình GPMB theo quy định mới của Luật Đất đai 2024. Việc phối hợp giữa các phòng ban, chủ đầu tư, đơn vị GPMB thiếu đồng bộ, dẫn đến chồng chéo trách nhiệm, chậm xử lý các phát sinh.

Thời gian qua, UBND tỉnh đã tổ chức nhiều cuộc họp, buổi làm việc để nắm bắt khó khăn vướng mắc trong GPMB của các công trình, dự án quan trọng.

Trong các cuộc họp, UBND tỉnh Đắk Nông đã chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp, kiểm tra, xử lý với lộ trình, thời gian và trách nhiệm cụ thể.

Tuy vậy, kết quả thực hiện GPMB tại các dự án vẫn dây dưa, kéo dài. Vướng GPMB không chỉ ảnh hưởng tới tiến độ dự án mà gây ra rất nhiều hệ lụy xã hội, là nguồn cơn của khiếu nại, tố cáo. Tuy nhiên, chưa thấy tỉnh Đắk Nông “truy” trách nhiệm của tổ chức, cá nhân do chậm thực hiện các nhiệm vụ GPMB.

Theo lãnh đạo Sở NN-MT, Luật Đất đai năm 2024 (có hiệu lực từ 1/8/2024) có nhiều chính sách có lợi cho người thu hồi đất so với quy định cũ.

Do đó, các dự án, công trình dở dang, thực hiện chuyển tiếp sẽ gặp không ít khó khăn khi người có đất cố tình so bì, kiến nghị, khiến thời gian kéo dài.

Lãnh đạo Sở NN-MT Đắk Nông cho hay: Để công tác GPMB hiệu quả thì các sở, ngành, địa phương phải tăng cường phối hợp, tập trung xử lý khó khăn, vướng mắc.

Việc phối hợp phải linh hoạt theo tình hình thực tế, bảo đảm tính thống nhất cao, tránh đùn đẩy, né trách nhiệm. Các địa phương cũng cần rà soát nguồn lực cho công tác đền bù, xây dựng TĐC thì mới dần gỡ được nút thắt về GPMB tại các công trình trọng điểm.

Lê Phước