Nghị quyết 57 - Cơ hội đột phá cho khoa học công nghệ Đắk Nông
Nghị quyết 57- NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia mở ra những kỳ vọng mới cho Đắk Nông.
.jpg)
Nghị quyết 57- NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia mở ra những kỳ vọng mới cho Đắk Nông.
Thời gian qua, công tác quản lý Nhà nước về nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ (KH&CN) trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Đến nay, hệ thống văn bản pháp lý được địa phương ban hành kịp thời, phù hợp, tạo hành lang pháp lý đồng bộ và đầy đủ. Hoạt động KH&CN bám sát định hướng phát triển của tỉnh, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế, xã hội.
Hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao kết quả nhiệm vụ KH&CN đạt nhiều thành tựu trên các lĩnh vực như: nông nghiệp, công nghiệp - xây dựng, dịch vụ - du lịch, văn hóa, giáo dục, y tế, bảo vệ tài nguyên môi trường. Cơ chế quản lý và chính sách KH&CN dần được đổi mới, đáp ứng yêu cầu hiện nay.
Cùng với sự tham gia của các ngành, cấp và cộng đồng doanh nghiệp, Đắk Nông đã triển khai nhiều giải pháp chuyển đổi số, nâng cao hiệu quả quản lý, công khai, minh bạch trong phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Theo đánh giá của UBND tỉnh Đắk Nông, dù có những kết quả tích cực, nhưng KH&CN ở Đắk Nông vẫn còn những hạn chế. Hàm lượng KH&CN trong cơ cấu kinh tế còn thấp. Ứng dụng KH&CN vào sản xuất chưa đồng đều giữa các vùng. Đầu tư cho KH&CN chưa nhiều. Doanh nghiệp trên địa bàn ít, quy mô nhỏ, chưa quan tâm đến KH&CN…
Giám đốc Sở KH&CN Đắk Nông Hoàng Văn Thuần chia sẻ, một trong những khó khăn lớn nhất đó là vấn đề phát triển các nhiệm vụ KH&CN sau khi nghiệm thu. Bởi hàng năm có rất nhiều sở, ngành, địa phương đặt hàng triển khai thực hiện các nhiệm vụ KH&CN. Tuy nhiên, sau khi các nhiệm vụ KH&CN được nghiệm thu hoàn thành, việc đưa vào ứng dụng trong thực tế đang gặp khó khăn. “Sở KH&CN chỉ thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về KH&CN. Khi nhiệm vụ kết thúc, nghiệm thu, sẽ bàn giao về cho đơn vị đặt hàng. Tuy nhiên, đơn vị đặt hàng lại không có kinh phí để tiếp tục thực hiện”, ông Thuần chia sẻ.
Ông Thuần đơn cử như, mới đây nhất là Sở VH-TT-DL Đắk Nông có đặt hàng nhiệm vụ KH&CN về “Xây dựng Bản đồ du lịch điện tử tỉnh Đắk Nông”. Hay như nhiệm vụ KH&CN về thông tin giá đất cho TP. Gia Nghĩa của Sở TN-MT Đắk Nông. Tất cả các nhiệm vụ hiện đã xong, nhưng để không phát triển được do không có kinh phí…
.jpg)
.jpg)
Trong bối cảnh cuộc cách mạng chuyển đổi số, lần đầu tiên tại Nghị quyết 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị (Nghị quyết 57), KH&CN cùng với đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số được đặt lên vị trí "là đột phá quan trọng hàng đầu" với những mục tiêu quan trọng, cụ thể cùng các giải pháp quyết liệt chưa từng có.
Điểm đột phá đầu tiên đó là Đảng ta đã đặt ra các mục tiêu cụ thể ở mức cao đến năm 2030 và 2045 để Việt Nam có thể trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao.
Theo đó, đến năm 2030, Việt Nam sẽ thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á, nhóm 50 nước đứng đầu thế giới về năng lực cạnh tranh số và chỉ số phát triển Chính phủ điện tử.
Việt Nam cũng nằm ở nhóm 3 nước dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo, trung tâm phát triển một số ngành, lĩnh vực công nghiệp công nghệ số mà Việt Nam có lợi thế.
Đến 2045, Việt Nam có quy mô kinh tế số đạt tối thiểu 50%, thuộc nhóm 30 nước dẫn đầu thế giới về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, phát triển KH&CN…
Điểm đột phá thứ hai là Nghị quyết 57 xác định phải tăng đầu tư cho KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đến năm 2030, kinh phí chi cho nghiên cứu phát triển (R&D) đạt 2% GDP. Trong đó, kinh phí từ đầu tư xã hội chiếm hơn 60%.
Việt Nam bố trí ít nhất 3% tổng chi ngân sách hàng năm cho phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và tăng dần theo yêu cầu phát triển.
Việc tăng đầu tư theo Nghị quyết 57 sẽ tiệm cận với mức đầu tư như các nước phát triển. Qua đó, tạo động lực cho cộng đồng các nhà khoa học Việt Nam và nâng cao tiềm lực KH&CN quốc gia.
Tuy nhiên, để đạt được mức đầu tư cao như vậy đòi hỏi phải có chế tài và biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp. Vì doanh nghiệp Việt Nam hầu hết là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, cần nguồn tài chính lớn để chuyển đổi số và đổi mới công nghệ.
Điểm đột phá thứ ba là Nghị quyết 57 đã có đột phá về tư duy trong quản lý đầu tư ngân sách Nhà nước cho hoạt động R&D. Theo đó, ngân sách chi cho nghiên cứu, phát triển KH&CN sẽ ưu tiên thực hiện theo cơ chế quỹ, thông qua các quỹ phát triển KH&CN.
Kinh phí từ các quỹ sẽ được cấp kịp thời theo tiến độ phê duyệt nhiệm vụ, được chuyển nguồn tự động và được quyết toán một lần khi kết thúc hợp đồng nghiên cứu. Cách làm này đáp ứng tính thời sự của hoạt động nghiên cứu, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà khoa học và phù hợp thông lệ quốc tế.
Điểm đột phá tiếp theo là Nghị quyết 57 xác định "chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm và độ trễ trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo".
Theo các chuyên gia, thực tế làm nghiên cứu là phải tìm ra cái mới nên luôn tiềm ẩn khả năng thất bại. Và ngay cả các nước phát triển thì tỷ lệ các đề tài thành công được áp dụng vào thực tiễn cũng chỉ khoảng 20-30%.
Với quy định mang tính đổi mới tư duy này của Nghị quyết 57 chắc chắn sẽ khuyến khích các nhà khoa học dám nghĩ, dám làm, dám nhận nhiệm vụ khi tiếp cận nguồn ngân sách Nhà nước đầu tư cho KH&CN, đổi mới sáng tạo.
Điểm đột phá cuối cùng chính là tính khả thi trong tổ chức thực hiện Nghị quyết 57. Bởi lần đầu tiên người đứng đầu Đảng ta trực tiếp làm Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện Nghị quyết 57. Bên cạnh ban chỉ đạo còn có hội đồng tư vấn gồm các nhà quản lý và các nhà khoa học có trình độ và uy tín cao.
Có thể thấy, Nghị quyết số 57 không chỉ khẳng định tầm nhìn chiến lược của Đảng ta, mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ, nâng cao ý thức trách nhiệm của các nhà khoa học tiếp tục cống hiến, đóng góp trực tiếp vào sự phát triển của đất nước.
Nghị quyết 57 do đồng chí Tổng Bí thư làm Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện Nghị quyết. Điều này chứng minh cho vai trò của KH&CN hiện nay đang được Đảng, Nhà nước rất quan tâm.
TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trọng Yên cho rằng, Nghị quyết 57 đang là yếu tố quyết định, là điều kiện tiên quyết, thời cơ phát triển tốt nhất cho phát triển đất nước hùng cường trong kỷ nguyên mới. Do đó, Đắk Nông cần tập trung mọi nguồn lực cho các mục tiêu phía trước.
Hiện tại, ngành KH&CN đã tham mưu cho Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đắk Nông Dự thảo Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị. Trong đó, đề ra các mục tiêu và giải pháp thực hiện cụ thể, nhằm thực chất đưa KH&CN vào cuộc sống.
Theo đó, Đắk Nông đặt mục tiêu đến năm 2030, tiềm lực KH&CN và đổi mới sáng tạo đạt mức khá của Tây Nguyên, đóng góp của năng suất TFP vào tăng trưởng kinh tế đạt 55% trở lên, kinh tế số tối thiểu 12% GRDP. Tỷ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến và giao dịch không dùng tiền mặt đạt trên 80%; doanh nghiệp đổi mới sáng tạo chiếm 40%.
Tỉnh sẽ bố trí ít nhất 2% tổng chi ngân sách hàng năm cho KH&CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Các tổ chức KH&CN công lập được sắp xếp tinh gọn, hiệu quả, thu hút doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu sản xuất. Đồng thời, tập trung phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm số lượng, chất lượng, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Đến năm 2045, Đắk Nông sẽ có nền KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phát triển vững chắc, giữ vững vị thế tỉnh phát triển khá của Tây Nguyên, hướng tới nhóm 30 tỉnh, thành có xếp hạng trung bình khá về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, doanh nghiệp công nghệ số tăng mạnh.
"Với Nghị quyết 57, tỉnh sẽ có thêm động lực, cơ chế và chính sách phù hợp để phát triển KH&CN, góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trọng Yên nhấn mạnh.
Nội dung, ảnh: P.V
Trình bày: TKTS