Ngân hàng lo ngại hạn mức tín dụng khi rót vốn vào loạt đại dự án

Lo ngại về giới hạn cấp tín dụng cho khách hàng lớn

Năm nay, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 16% nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8%. Theo phân tích của nhóm chuyên gia từ Công ty Chứng khoán VNDirect, đầu tư công sẽ đóng vai trò động lực chính thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong năm 2025.

Điều này đồng nghĩa với việc các ngân hàng tập trung cho vay đối với doanh nghiệp nhà nước, công ty xây dựng và các dự án đầu tư công sẽ có mức tăng trưởng tín dụng nổi bật.

Tuy nhiên, các ngân hàng đẩy mạnh cho vay trong lĩnh vực này cũng đang đối mặt với những hạn chế nhất định. Ông Nguyễn Thanh Tùng, Chủ tịch HĐQT Vietcombank, nhận định rằng thời gian tới, Chính phủ sẽ giao cho các tập đoàn, tổng công ty nhà nước triển khai các dự án lớn.

Dù vậy, nhiều khách hàng trong nhóm này đã chạm mức trần tín dụng tối đa mà ngân hàng có thể cấp. Hơn nữa, tỷ lệ cấp tín dụng tối đa còn bị thu hẹp do các quy định mới.

Cụ thể, theo Luật Các tổ chức tín dụng 2024, từ ngày 1/7/2024 đến 1/1/2026, hạn mức cấp tín dụng tối đa đối với một khách hàng sẽ giảm từ 15% xuống còn 14% và tiếp tục giảm dần về 10% vào năm 2029. Đối với nhóm khách hàng có liên quan, tỷ lệ cấp tín dụng tối đa cũng sẽ giảm từ 25% theo quy định cũ xuống 15% vào năm 2029, với mức giảm 2% mỗi năm.

Trường hợp ngân hàng muốn vượt hạn mức cấp tín dụng tối đa cần được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo quy trình chặt chẽ. Theo Quyết định 09/2024/QĐ-TTg, tổ chức tín dụng có nhu cầu cấp tín dụng vượt giới hạn phải gửi hồ sơ lên NHNN. Sau khi xem xét tính hợp lệ, NHNN sẽ lấy ý kiến từ các bộ, ngành, địa phương liên quan về khía cạnh kinh tế, kỹ thuật và pháp lý của dự án.

Trong vòng 40 ngày kể từ khi nhận được phản hồi của các đơn vị liên quan hoặc ý kiến giải trình của tổ chức tín dụng và khách hàng, NHNN sẽ kiểm tra hồ sơ và nếu đáp ứng đủ điều kiện, sẽ trình Thủ tướng xem xét quyết định.

Như vậy, quy trình xét duyệt này có thể kéo dài từ 3 đến 4 tháng, gây không ít khó khăn cho doanh nghiệp trong việc thu xếp vốn triển khai dự án đúng tiến độ.

Trước thực tế này, ông Nguyễn Thanh Tùng kiến nghị NHNN và Chính phủ xem xét điều chỉnh các quy định liên quan để đơn giản hóa thủ tục phê duyệt vượt hạn mức tín dụng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc cấp vốn cho các dự án lớn trong thời gian tới.

Trong khi nhóm ngân hàng Big 4 – lực lượng chủ chốt cung cấp vốn cho các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước – gặp trở ngại về giới hạn cấp tín dụng đối với khách hàng lớn, thì các ngân hàng nhỏ lại đối mặt với vấn đề về room tín dụng.

Nhiều ngân hàng TMCP tư nhân tuy được cấp room tín dụng cao nhưng do quy mô tín dụng nhỏ, nên chỉ cần tham gia tài trợ một vài dự án lớn cũng có thể khiến room tín dụng nhanh chóng bị thu hẹp đáng kể.

Ông Đỗ Minh Phú, Chủ tịch HĐQT TPBank, đề xuất rằng NHNN nên xem xét không tính phần vốn cấp cho các dự án BOT vào room tín dụng hàng năm đối với các ngân hàng tham gia cấp tín dụng cho loại hình dự án này.

Rủi ro hình thành bong bóng tài chính khi dòng vốn được bơm mạnh vào nền kinh tế

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, từ cuối năm 2025, nhiều đại dự án quan trọng sẽ được triển khai. Dự kiến từ năm 2026, mỗi năm nền kinh tế sẽ đón nhận ít nhất 8 - 10 tỷ USD đầu tư. Để đảm bảo nguồn vốn cho các dự án này, ngoài ngân sách nhà nước, cần có sự tham gia của các ngân hàng, đặc biệt là nhóm Big 4.

Nhằm tăng cường tiềm lực tài chính hỗ trợ nền kinh tế, lãnh đạo các ngân hàng thương mại nhà nước đã đề xuất cho phép giữ lại lợi nhuận hàng năm để tăng vốn.

Trong bối cảnh Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng 8% năm nay và hướng đến mức tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tới, ông Phan Đức Tú, Chủ tịch HĐQT BIDV, kiến nghị xây dựng cơ chế tái cấp vốn cho các lĩnh vực ưu tiên và các chương trình tín dụng quan trọng. Đồng thời, cần có giải pháp kiểm soát rủi ro, tránh bong bóng tài chính khi một lượng vốn lớn được bơm vào nền kinh tế.

Định hướng tăng trưởng cao của Chính phủ trong thời gian tới sẽ tạo áp lực lớn lên chính sách tiền tệ, khi nguồn vốn cung ứng gia tăng có thể ảnh hưởng đến tỷ giá và làm gia tăng nguy cơ bong bóng tài sản. Để huy động vốn phục vụ tăng trưởng tín dụng, các ngân hàng có thể phải điều chỉnh lãi suất huy động, tác động đến thị trường tài chính.

Trong bối cảnh này, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cần vừa hỗ trợ nền kinh tế, vừa thận trọng kiểm soát rủi ro. Các chuyên gia khuyến nghị NHNN điều tiết dòng tín dụng vào các dự án trọng điểm quốc gia và ngành hàng xuất khẩu có lợi thế, đồng thời giám sát chặt chẽ việc cho vay ở các lĩnh vực rủi ro cao. Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại cần nâng cao chất lượng tín dụng, hạn chế nợ xấu gia tăng.

Thanh Cao