Đại biểu Dương Khắc Mai: Chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận
Đại biểu Dương Khắc Mai, Phó Trưởng đoàn Chuyên trách, Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông cho rằng Chính phủ cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt, có chính sách quản lý và giải pháp trước mắt lẫn lâu dài bảo đảm chặt chẽ, minh bạch, hiệu quả và bền vững.
Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 17/2, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ -đổi mới sáng tạo và các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Tham gia thảo luận, đại biểu Dương Khắc Mai, Phó Trưởng đoàn Chuyên trách, Đoàn ĐBQH Đắk Nông thảo luận, làm rõ một số nội dung liên quan đến các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Về tổng thể, đại biểu Dương Khắc Mai tán thành với sự cần thiết ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận như đề xuất của Chính phủ tại Tờ trình số 74/TTr-CP ngày 08/2/2025 để kịp thời thể chế hóa đầy đủ, toàn diện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Hiện nay, nhiều quốc gia đang điều chỉnh chính sách và có những động thái mới liên quan đến điện hạt nhân nhằm bảo đảm an ninh năng lượng và giảm thiểu phát thải carbon. Một số quốc gia đang mở rộng chương trình năng lượng hạt nhân, tập trung vào xây dựng và nâng cấp các lò phản ứng để tăng công suất sản xuất điện. Đặc biệt, nhiều quốc gia đang xem xét ban đầu hoặc bắt đầu triển khai năng lượng hạt nhân như một nguồn năng lượng mới nhằm bảo đảm an ninh năng lượng và giảm phát thải carbon. Sự phát triển đồng loạt trên toàn cầu không chỉ minh chứng cho tầm quan trọng của năng lượng hạt nhân trong việc giảm phát thải mà còn khẳng định vai trò của nó trong an ninh năng lượng và phát triển kinh tế bền vững.
Do đó, với nhu cầu năng lượng ngày càng lớn, tăng nhanh của Việt Nam thì việc phát triển điện hạt nhân là một yêu cầu tất yếu khách quan. Đồng thời, trước yêu cầu của sự phát triển kinh tế của đất nước, cộng với tính chất đặc thù, đặc biệt của các nhà máy điện hạt nhân thì việc Quốc hội ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là đúng đắn, phù hợp với thực tiễn, với yêu cầu của thời đại, là chính sách đột phá để phát triển điện hạt nhân cũng như năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình và phát triển của Việt Nam.
Đây cũng là điều kiện cho phát triển nguồn điện ổn định đáp ứng nhu cầu sử dụng điện ngày càng cao cho phát triển kinh tế - xã hội, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh và an ninh năng lượng quốc gia, góp phần bảo đảm thực hiện mục phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 như đã cam kết với quốc tế.
Về nội dung cụ thể, đại biểu Dương Khắc Mai tán thành với các ý kiến đánh giá kiến nghị trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường.
Cụ thể, đại biểu thống nhất cao với nội dung ý kiến “Bên cạnh những lợi ích tiềm năng và các mặt tích cực, dự án còn phải đối mặt nhiều rủi ro, thách thức cần được xem xét cẩn trọng, cụ thể như về tài chính, công nghệ và an toàn, môi trường và xã hội, địa chính trị. Để dự án thực hiện được thành công, đề nghị Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu, đánh giá đầy đủ các rủi ro, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt, có chính sách quản lý và giải pháp trước mắt lẫn lâu dài bảo đảm chặt chẽ, minh bạch, hiệu quả và bền vững.
Mặt khác, đây là lĩnh vực có công nghệ chuyên sâu, đặc thù, phức tạp, trong khi phải nhìn nhận thực tế là trình độ nước ta có thể nói chỉ ở mức cơ bản trong lĩnh vực này và nhiều lĩnh vực phụ trợ có liên quan. Do đó, chắc chắn phải phụ thuộc nhiều vào nước ngoài. Cộng với đó là vấn đề nguồn nhân lực để đáp ứng cho dự án cũng là một câu hỏi lớn, nếu không bảo đảm thì ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng cũng như vận hành nhà máy.
Rất nhiều nhân lực chúng ta từng chuẩn bị cho dự án hiện đang làm việc ở nước ngoài và bên ngoài Tập đoàn Điện lực Việt nam, trong khi dự thảo Nghị quyết chưa có cơ chế, chính sách đặc thù đối với vấn đề như đào tạo, đãi ngộ, thu hút nhân lực… Nếu không có chính sách về nhân lực phù hợp sẽ khó khi triển khai thực hiện và vận hành dự án trước mắt và dài hạn. Vì vậy, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị Chính phủ quan tâm, có phương án, giải pháp ứng phó trong các tình huống không mong muốn và kế hoạch cụ thể, khả thi cho việc đào tạo nguồn nhân lực của dự án này để bảo đảm sự chủ động tối đa.
Chúng ta cũng cần có cơ chế, chính sách để huy động tối đa các nguồn lực từ doanh nghiệp cả Nhà nước lẫn tư nhân trong nước để tham gia vào dự án nhằm giảm bớt áp lực cho Nhà nước về vốn, nhân lực…