Đắk Nông khát vốn đầu tư nhưng đất công còn ở không

285 khu đất công chưa khai thác - Để dành hay lãng phí

Gia Nghĩa là địa bàn hiện có nhiều lô đất công còn bỏ không. Khu đất Khách sạn Thông Xanh nằm trên đường 23/3 được xem là lô đất vàng vì có vị trí đắc địa.

Vị trí lô đất này được nhiều doanh nghiệp ngắm nghía khi có ý định đầu tư vào Đắk Nông. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, nhiều năm qua, lô đất này vẫn chưa phát huy giá trị.

Theo Trung tâm Phát triển Quỹ đất (Sở TN-MT Đắk Nông), tháng 10/2018, đơn vị đã nhận bàn giao thực địa khu đất này theo Quyết định số 1426/QĐ-UBND của UBND tỉnh.

Diện tích thửa đất vào khoảng 4.255,6 m2. Trước đó, thửa đất này thuộc phần quản lý, sử dụng của Công ty TNHH MTV Gia Nghĩa.

Hiện nay, trên khu đất đang vướng tài sản liên doanh, liên kết giữa Công ty TNHH MTV Ô tô Tấn Phát Đắk Nông và Công ty TNHH MTV Gia Nghĩa.

Việc định giá, di dời tài sản, bàn giao mặt bằng chưa thực hiện xong. Điều này, đồng nghĩa với việc thủ tục, hồ sơ chưa đầy đủ để thực hiện đấu giá.

Nằm cách đó không xa, khu đất thuộc Khu nhà công vụ trước đây có diện tích 29.998 m2 hiện đang bỏ không. Đây cũng được xem là một trong những khu "đất vàng". Nằm ở vị trí đắc địa như vậy, nhưng do chưa được khai thác, nên khu vực này cỏ cây mọc um tùm.

Theo UBND TP. Gia Nghĩa, trước đây, khu đất vướng công tác giải phóng mặt bằng kéo dài nhiều năm. Mới đây, địa phương đã giải quyết xong và bàn giao cho UBND tỉnh. Tuy nhiên, hiện nay do đang vướng một số cơ chế nên chưa thể triển khai đấu giá.

Không chỉ riêng TP. Gia Nghĩa, tại các huyện Đắk Mil, Cư Jút, nhiều khu đất công án ngữ ở các tuyến đường lớn bỏ không. Thậm chí, nhiều khu đất đang được nhiều nhà đầu tư ngắm nghía nhưng không thể triển khai đấu giá.

Theo Sở Tài chính, Đắk Nông hiện có 285 khu đất dôi dư. Trong số này, 141 khu đất được các địa phương đề nghị giữ lại để bố trí, sử dụng theo quy hoạch. Còn lại 144 khu, tỉnh dự kiến cho thuê thông qua đấu giá giai đoạn 2023 - 2025.

Trong số 285 khu đất dôi dư, có 97 khu có thể triển khai đấu giá ngay. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, những năm gần đây, tỷ lệ đấu giá quyền sử dụng đất tại Đắk Nông còn thấp.

Thực tế, các khu đất công có tỷ lệ chuyển đổi mục đích, đấu giá thành công chiếm rất ít. Có nhiều nguyên nhân như: vướng cơ chế, chính sách; vướng quy hoạch; công tác phối hợp giữa các đơn vị liên quan chưa thực sự chặt chẽ…

Như vậy, đất công đang lãng phí đồng nghĩa với việc ngân sách từ lĩnh vực này chiếm tỷ trọng thấp là điều không tránh khỏi.

Liên quan đến vấn đề này, Giám đốc Sở TN-MT Nguyễn Văn Hiệp khẳng định: “Đất chưa bán, chưa cho thuê thì còn đó. Tuy nhiên, xét về mặt ngắn hạn, đất để lâu không phát huy giá trị sẽ gây lãng phí về nguồn lực, đóng nộp ngân sách”.

Nếu không chú trọng quản lý, khai thác sẽ gặp khó để tái đầu tư

Hàng năm, số thu từ lĩnh vực đất đai chiếm khoảng 20-30% trong tổng số thu ngân sách tại Đắk Nông. Nguồn thu từ đất bao gồm: đấu giá đất; chuyển đổi mục đích sử dụng đất; cho thuê đất; giao đất có thu tiền sử dụng đất…

Trong năm 2024, Đắk Nông được giao dự toán ngân sách Nhà nước 3.300 tỷ đồng. Trong đó, riêng nguồn thu từ lĩnh vực đất đai 850 tỷ đồng, chiếm gần 26%. Đến đầu tháng 12/2024, số thu ngân sách Đắk Nông thực hiện được 2.800 tỷ đồng, đạt gần 85% dự toán cả năm.

Trong đó, nguồn thu sử dụng đất chiếm rất thấp. Đến nay, nguồn thu sử dụng đất toàn tỉnh mới chỉ thực hiện 361 tỷ đồng, đạt 42,5%. Trong đó, số thu từ giao đất, đấu giá đất chỉ chiếm con số rất thấp.

Từ đầu năm tới nay, có nhiều địa bàn hầu như không thu được đồng nào trong hoạt động giao đất, đấu giá đất. Đơn cử như Đắk Mil, Gia Nghĩa...

Thực tế, hàng loạt khu đất công ở Đắk Nông quản lý, sử dụng chưa hiệu quả. Tình trạng này kéo dài nhiều năm qua, gây lãng phí tài nguyên, chưa tạo nguồn lợi lớn cho sự phát triển cũng như thu ngân sách địa phương.

“

Đắk Nông có 285 khu đất công. Trong số này, gần 100 khu có thể đưa ra đấu giá ngay (cấp tỉnh 13 khu; cấp huyện, thành phố 84 khu).

Phó Giám đốc Sở Tài chính Đắk Nông Nguyễn Văn Phò

“Chúng tôi chưa thể thống kê được số liệu chính xác. Tuy nhiên, nếu tính bài toán sơ sơ, chỉ cần 100 khu đất trong diện “sạch” đấu giá thành công, có thể thu về cho ngân sách hàng trăm tỷ đồng”, ông Phò khẳng định.

Đất công không phát huy giá trị, đồng nghĩa với giá trị thặng dư sẽ không tăng. Đây chính là điểm nghẽn rất lớn trong phát triển kinh tế, xã hội. Số thu ngân sách Nhà nước hàng năm bao gồm: thu từ thuế, phí, thu sử dụng đất và thu các biện pháp tài chính khác.

Nguồn thu thuế, phí, lệ phí chủ yếu dành cho công tác chi thường xuyên. Nguồn thu từ lĩnh vực đất đai sẽ dành phần lớn cho tái đầu tư cơ sở hạ tầng, đô thị…

Như vậy, nếu tài nguyên đất lãng phí, số thu từ đất thấp đồng nghĩa với nguồn chi cho lĩnh vực đầu tư phát triển sẽ gặp khó. Một khi chi đầu tư phát triển khó, đầu tư công hạn hẹp sẽ kìm hãm tăng trưởng kinh tế tại địa phương.

Liên quan đến lĩnh vực đất đai, nhất là đất công tại Đắk Nông, PGS.TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh nhận định, diện tích đất đai Đắk Nông rất lớn, nhất là đất công. Tuy nhiên, việc khai thác tiềm năng này của tỉnh còn hạn chế.

“

Nếu như không chú trọng, quản lý kém trong vấn đề khai thác nguồn lực đất đai thì sẽ gặp khó trong phương thức huy động vốn. Một khi huy động vốn gặp khó, tỉnh nhà lấy nguồn lực ở đâu để tái đầu tư

PGS.TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. HCM

Nguyễn Lương