Báo in “bắt trend” trong thời đại số

“Bắt trend” tạo sự khác biệt, thu hút độc giả

Khi công nghệ chiếm lĩnh thị trường thông tin, báo in phải đối diện với những thách thức không nhỏ: sự giảm sút độc giả, tốc độ cập nhật chậm và chi phí sản xuất cao. Để thích nghi, nhiều tòa soạn báo in đã thay đổi tư duy, không còn là kênh thông tin "một chiều" mà trở thành một phần của xu hướng xã hội. Việc "bắt trend" (bắt kịp xu hướng) giúp báo in không chỉ tồn tại mà còn tạo sự khác biệt, thu hút độc giả.

Báo in “bắt trend" có nghĩa là báo in nhanh chóng nắm bắt và phản ánh các xu hướng, sự kiện hoặc vấn đề đang được xã hội quan tâm, giống như cách các nền tảng kỹ thuật số làm để thu hút độc giả. Trend (xu hướng) thường liên quan đến các chủ đề nóng, thịnh hành trên mạng xã hội, đời sống hoặc văn hóa, giải trí mà nhiều người đang theo dõi, thảo luận. Báo in bắt kịp trend thể hiện sự nhạy bén và linh hoạt của tòa soạn trong việc tiếp cận các vấn đề xã hội.

Tuy nhiên, để thu hút được độc giả và khẳng định thương hiệu, báo in phải lựa chọn trend phù hợp. Không phải mọi xu hướng đều phù hợp với báo in. Những trend mang ý nghĩa xã hội sâu sắc, liên quan đến đời sống văn hóa hoặc những vấn đề cộng đồng mới được ưu tiên khai thác. Điều này giúp báo in không bị cuốn theo sự hời hợt mà giữ được giá trị cốt lõi.

Đơn cử, khi trend "giải cứu nông sản" lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội, báo in có thể khai thác sâu hơn bằng cách phản ánh câu chuyện đời thực của nông dân, phân tích nguyên nhân thừa cung, hay đề xuất giải pháp dài hạn cho ngành nông nghiệp. Điều này giúp vấn đề không chỉ dừng lại ở cảm xúc nhất thời mà còn tạo ra giá trị bền vững.

Hay trào lưu “zero waste” (không rác thải) lan rộng trong giới trẻ. Báo in có thể khai thác câu chuyện về những cá nhân, cộng đồng sống xanh, giảm thiểu rác thải nhựa, hoặc hướng dẫn cách tái chế trong đời sống hàng ngày. Những nội dung này không chỉ theo kịp xu hướng mà còn mang giá trị giáo dục xã hội lâu dài.

Với trào lưu tập luyện thể thao như pickleball, bóng chuyền hơi… báo in có thể tập trung phân tích tác động của các xu hướng này đến sức khỏe cộng đồng, chia sẻ kinh nghiệm từ các chuyên gia hoặc những câu chuyện người thật việc thật để khuyến khích lối sống lành mạnh…

Cùng với đó, báo in ngày nay không chỉ chú trọng nội dung mà còn phải hấp dẫn từ hình thức. Do đó, báo in phải đầu tư vào thiết kế sáng tạo. Một số ấn phẩm đã sử dụng bìa báo ấn tượng, cách trình bày đồ họa bắt mắt để "đánh trúng" tâm lý độc giả. Minh chứng trong năm 2024, ngành báo chí Việt Nam đã có một số ấn phẩm báo in lan tỏa, tạo sức hút mạnh mẽ.

Chẳng hạn, Báo Tiền Phong từng gây "cơn sốt" với ấn phẩm đặc biệt về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong lễ quốc tang. Báo Nhân Dân với các số báo kỷ niệm lịch sử, như bản in về bức tranh panorama Chiến thắng Điện Biên Phủ hoặc tương tác dùng báo in để gấp cột cờ Hà Nội kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô.

Những số báo đặc biệt này giúp người đọc cảm thấy "cầm được, giữ được" giá trị. Đây là những bằng chứng thực tế chứng minh, báo in vẫn có chỗ đứng khi biết tận dụng yếu tố xúc cảm và giá trị lưu trữ.

Cần “bắt trend” một cách thông minh

"Bắt trend" là một cách để báo in làm mới mình, nhưng cũng gặp không ít thách thức. Báo in có thời gian sản xuất lâu hơn báo điện tử. Quá trình sản xuất nội dung cho báo in đòi hỏi nhiều công đoạn từ lên ý tưởng, biên tập, thiết kế đến in ấn và phát hành. Điều này khiến báo in khó theo kịp các xu hướng ngắn hạn hoặc những tin tức nóng chỉ phổ biến trong vài giờ đến vài ngày.

Báo in cần một đội ngũ sáng tạo nội dung và thiết kế không chỉ có khả năng dự đoán xu hướng mà còn phải làm mới cách truyền tải thông tin. Điều này đòi hỏi sự nhạy bén trong việc chọn lọc, khai thác và biến các trend vốn phổ biến trên nền tảng số thành nội dung phù hợp, hấp dẫn mà vẫn giữ được giá trị cốt lõi của báo in.

Cùng với đó, báo in chỉ có thể trình bày nội dung qua chữ viết, hình ảnh tĩnh, và các yếu tố thiết kế đồ họa, trong khi báo điện tử có lợi thế về đa phương tiện như video, GIF, âm thanh, hay các yếu tố tương tác. Điều này làm giảm sức hút với những độc giả trẻ, vốn quen với hình thức truyền tải sinh động, nhanh gọn trên nền tảng số.

Với tốc độ xuất hiện liên tục của các xu hướng trên mạng xã hội, báo in dễ rơi vào tình trạng lỗi thời nếu không chọn lọc được những nội dung có giá trị lâu dài. Việc chạy theo những xu hướng không phù hợp cũng có nguy cơ khiến báo in mất đi bản sắc vốn có, trở nên nhạt nhòa trước độc giả.

Trong khi xu hướng thường mang tính tạm thời, giá trị cốt lõi của báo in là thông tin đáng tin cậy, phân tích sâu sắc. Báo in phải cân nhắc kỹ lưỡng để không bị cuốn theo những trào lưu hời hợt, đồng thời bảo đảm nội dung vẫn hấp dẫn và không bị tụt hậu trước sự phát triển của báo điện tử và mạng xã hội.

Để tồn tại và phát triển, báo in cần tạo ra sự kết nối, tương tác chặt chẽ với các kênh thông tin khác, đặc biệt là báo điện tử và mạng xã hội. Một hệ sinh thái thông tin liên thông giữa các nền tảng sẽ giúp báo in phát huy sức mạnh cộng hưởng, thu hút độc giả từ nhiều kênh khác nhau.

Ngoài ra, việc đầu tư công nghệ cũng là yếu tố quan trọng. Các công cụ như trí tuệ nhân tạo (AI) có thể hỗ trợ phân tích xu hướng độc giả, giúp báo in chọn lựa chủ đề và hình thức thể hiện phù hợp.

Trong thời đại số, khi mọi thứ thay đổi chóng mặt, báo in không chỉ là người chạy theo xu hướng mà còn phải tìm cách dẫn dắt, tạo sự khác biệt. Bằng sự sáng tạo không ngừng nghỉ, báo in có thể “bắt trend” một cách thông minh, vừa giữ được bản sắc truyền thống, vừa hòa nhập với hiện đại. Điều này không chỉ giúp báo in tồn tại mà còn khẳng định vị thế trong lòng độc giả.

P.V