Chàng trai bỏ phố về Đắk Nông làm cà phê đặc sản

Thay đổi sản xuất để nâng cao giá trị

Anh Vũ Thành An sinh ra và lớn lên tại thôn 8. Cà phê là nguồn thu nhập chính của nhiều thế hệ trong gia đình anh An.

Anh là người hiểu biết, cảm nhận được sự khó khăn, vất vả và cả giá trị mà hạt cà phê mang lại. Chính sự am hiểu này khiến anh An trăn trở bởi giá trị của cà phê chưa tương xứng với công sức của người nông dân bỏ ra.

Sau khi tốt nghiệp đại học và làm việc trong lĩnh vực kinh doanh tại TP. Hồ Chí Minh, anh An nhận ra mình có sự gắn bó đặc biệt với mảnh đất Đắk Nông.

Cuối năm 2021, khi dịch bệnh Covid-19 xảy ra làm thay đổi cuộc sống ở TP. Hồ Chí Minh, anh An quyết định trở về Đắk Nông, mang theo khát vọng nâng cao giá trị hạt cà phê.

“

Đắk Nông trồng cà phê nhiều, nhưng giá trị sản phẩm thấp. Tôi muốn thay đổi điều đó.

Vũ Thành An, ở thôn 8, xã Nhân Cơ, huyện Đắk R’lấp (Đắk Nông)

Về với vườn rẫy, anh An khởi đầu bằng việc cải tạo 6ha cà phê của gia đình. Anh áp dụng các kỹ thuật nông nghiệp bền vững như sử dụng phân bón hữu cơ thay vì hóa học, không sử dụng thuốc trừ sâu hóa học.

Cà phê được anh An canh tác theo mô hình nông nghiệp tái sinh, tạo sự cân bằng sinh thái, trồng cây rừng che bóng. Anh chuyển đổi sang trồng giống phù hợp với tiêu chuẩn, chất lượng cà phê đặc sản.

Với anh An thay đổi quy trình chăm sóc là bước đầu tiên để nâng cao giá trị cà phê. Một trong những yếu tố quan trọng làm nên hạt cà phê đặc sản là cách và thời điểm thu hoạch.

Khác với cách thu hoạch đại trà, anh An chỉ hái những quả cà phê chín mọng. Theo anh An, điều này đòi hỏi công sức và sự kiên nhẫn, nhưng đổi lại bảo đảm được độ đồng nhất của hạt và chất lượng cà phê. Thu hái cà phê chín và đồng đều được xem là nền tảng để sản xuất cà phê đặc sản.

Những quả xanh, chưa đạt độ chín tiêu chuẩn sẽ được anh để lại cho lần thu hoạch sau. Nhờ cách làm này, anh An loại bỏ hoàn toàn tình trạng hạt cà phê non, xanh làm giảm chất lượng sản phẩm.

Anh An phân tích, những quả xanh sẽ làm giảm chất lượng tổng thể của mẻ cà phê. Anh sẵn sàng chấp nhận thu hoạch nhiều đợt để bảo đảm sản phẩm tốt nhất.

Cà phê đặc sản đòi hỏi kỹ thuật chế biến phức tạp. Anh An chọn phương pháp chế biến theo phơi nguyên trái chín để giữ lại nhiều nhất những hương vị tinh khiết và đồng nhất của hạt cà phê.

Khâu chế biến cà phê được anh An bắt đầu các công đoạn hết sức tỉ mỉ. Cà phê sau khi hái được anh rửa sạch, sàng lọc những quả chất lượng tốt nhất rồi phơi trên giàn lưới.

Sau sau 24 giờ phơi, cà phê được ủ lên men. Sau đó anh An sử dụng giàn phơi cao, tiếp tục phơi cà phê dưới bóng râm để tránh ánh nắng gay gắt, giữ độ ẩm khoảng 12 - 13%.

Kỹ thuật này giúp cà phê giữ được hương vị tự nhiên, đặc trưng và thơm. Khi cà phê phơi đủ nắng, anh An sẽ bảo quản nguyên trái trong nhiều lớp bao, khi nào sử dụng mới xay nhân.

Thương mại hóa cà phê đặc sản

Đầu năm 2024, mẫu sản phẩm cà phê chế biến theo quy trình cà phê đặc sản của anh An đạt 82 điểm theo thang điểm của Hiệp hội Cà phê đặc sản thế giới (SCA). Đây là cột mốc quan trọng, giúp anh tự tin đưa sản phẩm ra thị trường.

Theo anh An, cà phê đặc sản không chỉ nằm ở hương vị mà còn ở cách người nông dân trân trọng thiên nhiên và môi trường. Để bảo đảm chất lượng, mỗi giai đoạn từ chăm sóc, tưới tiêu đến thu hoạch đều được kiểm soát chặt chẽ.

"Đạt cà phê đặc sản là minh chứng cho sự kiên trì và nỗ lực trong từng giai đoạn sản xuất, cũng là khởi đầu để tôi thương mại hóa sản phẩm cà phê đặc sản", anh An chia sẻ.

Sau khi tạo ra vùng nguyên liệu gắn với quy trình sản xuất cà phê đặc sản, anh An quyết định xây dựng thương hiệu riêng và chế biến cà phê đặc sản.

An đầu tư máy móc hiện đại để rang xay cà phê theo từng mẻ nhỏ. Mỗi mẻ rang được điều chỉnh nhiệt độ và thời gian phù hợp để phát huy tối đa tiềm năng hương vị của từng hạt cà phê. Sau khi rang, cà phê được đóng gói ngay trong môi trường kín để giữ nguyên hương vị.

Với quy trình khép kín và chú trọng chất lượng từ khâu trồng trọt đến chế biến, anh An đã đưa sản phẩm cà phê đặc sản của mình ra thị trường.

Các sản phẩm của anh được thiết kế bao bì bắt mắt, ghi rõ nguồn gốc và quy trình sản xuất, tạo niềm tin cho khách hàng. Anh An chia sẻ: "Mỗi hạt cà phê đặc sản không chỉ là sản phẩm mà còn là câu chuyện của người làm nông, của vùng đất Đắk Nông. Tôi muốn kể câu chuyện đó qua từng ly cà phê".

Từ cà phê sản xuất theo quy trình đặc sản, anh An đã tạo ra được 5 sản phẩm cà phê bán ra thị trường gồm: cà phê bột pha phin, cà phê hạt pha máy, cà phê phin giấy…

Ngoài ra, anh An còn mở quán cà phê MeGarden Coffee chuyên phục vụ cà phê đặc sản cho khách hàng thưởng thức và kết nối tiêu thụ sản phẩm.

Năm 2024, sản phẩm cà phê bột “cà phê đặc sản pha phin” của anh An đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao do huyện Đắk R’lấp bình xét. Vụ thu hoạch cà phê này, anh An xây dựng kế hoạch sản xuất từ 3 – 5 tấn cà phê đặc sản phục vụ thị trường.

Hiện nay, anh An đang hoàn thiện hệ thống nhà xưởng, sân phơi, cùng các điều kiện cần thiết để bắt tay vào sản xuất, chế biến cà phê chất lượng cao, đặc sản quy mô và số lượng lớn.

Vùng nguyên liệu cà phê đặc sản của anh An đang sản xuất có quy mô khoảng 25ha. Điều đặc biệt, diện tích cà phê này do các thế hệ ông bà, chú bác, bố mẹ anh đầu tư phát triển từ năm 1996.

Anh An và mỗi thành viên trong các gia đình đều góp phần vào một công đoạn khác nhau để tạo nên sản phẩm cà phê đặc sản. Đó là việc trồng cà phê, thu hoạch, rang xay cho đến chế biến và phân phối. Tất cả hình thành một đại gia đình cũng xây dựng và phát triển cà phê đặc sản tại Đắk Nông.

Hưng Nguyên