Sản xuất alumin ở Đắk Nông và điệp khúc vướng mặt bằng
Việc giải phóng mặt bằng một số dự án phục vụ xây dựng, sản xuất alumin ở Đắk Nông đang gặp khó vì có những người dân chưa đồng thuận.
Dự án đầu tư Đập hồ chứa bùn sau tuyển rửa số 2 của Ban Quản lý dự án Nhà máy Alumin Nhân Cơ được phê duyệt năm 2020. Dự án được triển khai trên diện tích hơn 65ha ở xã Nghĩa Thắng, huyện Đắk R’lấp.
Thời gian qua, công tác thi công tại dự án khá nhộn nhịp. Nhiều khối lượng ở phần đập đất, đập tràn đã được thi công thành hình. Tuy nhiên, dự án này chưa được bàn giao toàn bộ mặt bằng sạch.
Hiện dự án đã chi trả tiền cho 54/64 trường hợp bị thu hồi đất trong vùng dự án. Có 10 trường hợp chưa nhận tiền đền bù với diện tích 12,27ha vì cho rằng, đơn giá bồi thường đất đai, tài sản trên đất chưa phù hợp với thị trường.
Một vấn đề phát sinh nữa là có 33 hộ dân yêu cầu bồi thường phần diện tích chồng lấn với đất sình, suối. UBND huyện Đắk R’lấp đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ 25/33 trường hợp.
Đối với 8 trường hợp còn lại, hiện các đơn vị chuyên môn đã giải quyết kiến nghị của 5 trường hợp và chuyển hồ sơ UBND huyện Đắk R’lấp phê duyệt.
Ngoài ra, có 7 trường hợp trong vùng dự án kiến nghị thu hồi khoảng 1,8ha đất ở ngoài ranh. Đây là những diện tích bị ảnh hưởng rất lớn sau khi dự án hoạt động.
Đơn vị thực hiện chức năng giải phóng mặt bằng là Ban Quản lý dự án và phát triển quỹ đất (BQLDA) huyện Đắk R’lấp đã đề nghị UBND xã Nghĩa Thắng kiểm tra, xác nhận lại thông tin làm căn cứ đền bù.
Một dự án khác chưa có mặt bằng là Khoang số 3 hồ bùn đỏ. Dự án được phê duyệt tháng 8/2022, triển khai trên địa bàn 2 xã Nhân Cơ và Nhân Đạo, huyện Đắk R’lấp.
Dự án Khoang số 3 hồ bùn đỏ sẽ thu hồi 8,1ha đất của 20 trường hợp. Cuối tháng 9/2024, BQLDA đã lập phương án thu hồi, đền bù, giải phóng mặt bằng và đang hoàn thiện hồ sơ trình Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đắk R'lấp tổ chức thẩm định.
Ở gần đó, Dự án Khu tái định cư thôn 11, xã Nhân Cơ được triển khai trên diện tích 9,55ha và phải thu hồi đất của 41 trường hợp. Hiện nay, BQLDA đã kiểm kê được 31 trường hợp. Các trường hợp còn lại không phối hợp để kiểm kê vì còn kiến nghị liên quan đến ranh thu hồi.
Việc thu hồi đất của người dân để phục vụ khai thác bô xít ở Đắk R’lấp đang gặp vướng mắc. Khá nhiều trường hợp thuộc diện thu hồi đất cách đây nhiều năm vẫn chưa bàn giao mặt bằng và có kiến nghị các cơ quan chức năng.
Một số trường hợp còn chặn máy móc khai thác, xe vận chuyển, ảnh hưởng đến việc khai thác, sản xuất alumin và an ninh trật tự trên địa bàn.
Theo BQLDA huyện Đắk R’lấp, quá trình thu hồi đất, giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Rất nhiều trường hợp không thống nhất về giá bồi thường về đất, tài sản trên đất và chính sách hỗ trợ việc làm, chuyển đổi nghề. Một số trường hợp khác thì đề nghị thu hồi hết phần diện tích còn lại ngoài ranh giới.
Đối với các trường hợp này, các đơn vị tăng cường tuyên truyền, vận động và giải quyết các kiến nghị phát sinh. Nếu người dân vẫn cố tình không chấp hành, chính quyền sẽ lập hồ sơ để tiến hành cưỡng chế theo quy định.
Đáng lo ngại nhất là việc giải quyết các kiến nghị liên quan tới tái định cư. Bởi từ khi triển khai các công trình, dự án phục vụ khai thác, sản xuất của Nhà máy Alumin Nhân Cơ tới nay, huyện Đắk R’lấp đang còn nợ người dân hàng trăm lô tái định cư.
“Hiện 5/6 khu tái định cư trên địa bàn phục vụ các dự án khai thác, sản xuất bô xít chưa thể triển khai do vướng quy hoạch bô xít. Việc xây dựng khu tái định cư còn lại cũng đang bị vướng mặt bằng”, lãnh đạo BQLDA huyện Đắk R’lấp cho hay.