Chính sách đặc thù “mở đường” cho công nghiệp Đắk Nông
Cùng với việc tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, Đắk Nông đang kiến nghị Trung ương có cơ chế, chính sách đặc thù để “mở đường” cho ngành Công nghiệp phát triển.
Dự án trọng điểm khó khơi thông
Đắk Nông xác định, một trong ba trụ cột chính để phát triển kinh tế là công nghiệp khai thác bô xít - alumin - nhôm và năng lượng tái tạo.
Tỉnh phấn đấu đến năm 2030 trở thành trung tâm công nghiệp nhôm quốc gia. Tuy nhiên, đến nay, nhiều dự án công nghiệp trọng điểm đang vướng về cơ chế, chính sách nên chưa thể “khơi thông”.
Dự án Nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông của Công ty TNHH luyện kim Trần Hồng Quân đến nay đã hoàn thiện xong phần xây dựng các hạng mục và hạ tầng kỹ thuật, với tổng số vốn đã chi khoảng 2.100 tỷ đồng.
Hiện tại, chủ đầu tư đã được Tổ chức Ngân hàng MB cam kết cho vay đủ vốn để tiếp tục thực hiện dự án. Đồng thời, đã ký kết hợp đồng với Tổng thầu EPC nước ngoài thực hiện các gói thầu cung cấp và lắp đặt toàn bộ hệ thống thiết bị cho nhà máy.
Theo tiến độ, dự kiến trong quý II/2024, dự án sẽ hoàn thành và đưa phân kỳ 1 của nhà máy vào vận hành, với công suất 150 ngàn tấn/năm.
Tuy nhiên, thời gian qua, một số khó khăn, vướng mắc liên quan tới dự án chưa được giải quyết đến kết quả cuối cùng nên thời gian thực hiện có thể kéo dài hơn.
Đối với các dự án điện gió hiện cũng gặp không ít khó khăn. Đắk Nông ban hành các quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư 6 dự án điện gió (trong đó, 1 dự án đã hoàn thành và phát điện thương mại) nhưng đều đang nằm trong quy hoạch thăm dò quặng bô xít. Các dự án điện gió này cũng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch phát triển điện lực.
Như vậy, từ thời điểm triển khai các dự án điện gió đến nay đã tồn tại song song 2 quy hoạch chồng lấn nhau. Do vướng quy hoạch thăm dò quặng bô xít, nên các dự án chưa thể hoàn thiện thủ tục đất đai, xây dựng. Đắk Nông cũng chưa được bộ chủ quản bàn giao các tài liệu khoan, thăm dò.
Đắk Nông có 1 dự án thủy điện đang thi công, với tổng công suất 5MW; 4 dự án thủy điện đang thực hiện các thủ tục đầu tư, với tổng công suất 22,8MW; 1 nhà máy điện gió Nam Bình 1 (30MW) đã hoàn thành xây dựng năm 2021, nhưng chưa vận hành (chủ đầu tư đang thực hiện đàm phán giá phát điện theo quy định hiện hành). Ngoài ra, tỉnh còn có 3 dự án điện gió (Đắk N’Drung 1, Đắk N’Drung 2, Đắk N’Drung 3, với tổng công suất 300MW) đang triển khai xây dựng. Dự án điện gió Asia Đắk Song 1 (50MW) đang triển khai các thủ tục về đầu tư xây dựng.
Kỳ vọng trợ lực từ chính sách đặc thù
Là địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng về an ninh, quốc phòng, Đắk Nông đề nghị Trung ương ưu tiên nguồn vốn hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng cũng như có những cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển công nghiệp.
Dự án Nhà máy điện phân nhôm được triển khai đầu tư xây dựng từ năm 2014. Đây là tiền đề để tiến tới hình thành ngành công nghiệp bô xít - alumin - nhôm của đất nước trong tương lai.
Do vậy, Đắk Nông đề nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư quan tâm chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện cũng như kịp thời tháo gỡ, giải quyết những vướng mắc liên quan đến cơ chế, chính sách áp dụng của dự án.
Cụ thể, Đắk Nông mong muốn sớm được thống nhất chủ trương cho tỉnh trong xây dựng chính sách miễn tiền sử dụng cơ sở hạ tầng Khu công nghiệp Nhân Cơ (trong hàng rào Khu công nghiệp) trong thời gian được giao và cho thuê đất. Qua đó, để UBND tỉnh Đắk Nông làm cơ sở trình HĐND tỉnh ban hành chính sách miễn tiền thuê hạ tầng theo hướng dẫn của Bộ KH-ĐT.
Tỉnh có tiềm năng, lợi thế nhất định trong phát triển công nghiệp, nhất là ngành công nghiệp khai thác bô xít - alumin – nhôm và năng lượng tái tạo.
Đắk Nông mong muốn Chính phủ có sự quan tâm, ưu tiên hỗ trợ đầu tư phát triển cũng như có cơ chế, chính sách đặc thù để sớm xây dựng thành Trung tâm công nghiệp khai thác, chế biến bô xít - alumin - nhôm theo đúng quan điểm, định hướng của Bộ Chính trị.
Ngành Công nghiệp của Đắk Nông hiện đã có những bước chuyển dịch, từ các ngành công nghiệp sơ chế, chế biến thô có giá trị thấp sang phát triển các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo công nghệ cao, có giá trị gia tăng cao.
Đắk Nông hiện có ngành công nghiệp khai thác bô xít, sản xuất alumin với hàm lượng công nghệ cao. Dự án Nhà máy sản xuất alumin Nhân Cơ, công suất 650.000 tấn/năm đi vào hoạt động ổn định từ năm 2017 đã đóng góp khoảng 30% vào giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp.
Ngành công nghiệp sản xuất điện, nhất là năng lượng tái tạo bước đầu đã hình thành và có sự phát triển với 2 dự án điện mặt trời (106MWp) và 1 dự án điện gió (49,5MW) được hoàn thành và đi vào vận hành sản xuất thương mại đóng góp đáng kể vào giá trị toàn ngành công nghiệp.
Dự án Nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông có công suất 450 nghìn tấn/năm và 4 dự án điện gió đang triển khai đầu tư (380MW), dự kiến trong thời gian tới sẽ tiếp tục là động lực thúc đẩy ngành công nghiệp phát triển, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động của tỉnh.
Năm 2004, công nghiệp – xây dựng của Đắk Nông chiếm 11,38% trong tổng GRDP của tỉnh. Đến năm 2023, công nghiệp - xây dựng chiếm 20,13% trong GRDP. Giai đoạn 2021 – 2025, Đắk Nông phấn đấu chỉ số sản xuất công nghiệp tăng bình quân 16%/năm. Trong giai đoạn 2026 – 2030, tỉnh sẽ đưa tỷ trọng ngành Công nghiệp trong GRDP đạt 23%.