Đắk Nông và bài toán nguồn thu từ đất
Vài năm qua, thu tiền sử dụng đất tại Đắk Nông đạt thấp và đòi hỏi tỉnh cần đổi mới về cách nghĩ, cách làm nhằm đạt các mục tiêu, kế hoạch đề ra.
Rà soát lại quỹ đất công
Nhiều diện tích đất công ở Đắk Nông đang còn lãng phí. Các địa phương cần tập trung rà soát quỹ đất công, đất dôi dư để có kế hoạch sử dụng, tăng nguồn thu.
Đối với một số vị trí có sự chồng chéo bởi các quy hoạch, các địa phương lập kế hoạch, thực hiện điều chỉnh cục bộ để sử dụng quỹ đất hiệu quả, góp phần tăng thu ngân sách cho tỉnh.
Việc công khai, minh bạch quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cần đặc biệt lưu ý. Đây là cơ sở để người dân tìm hiểu, thực hiện các thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất, nộp tiền cho Nhà nước.
Hiện nay, số thu từ đất mới chỉ khai thác được từ hoạt động chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Một số nguồn thu như: đấu giá, giao đất, thu quyền sử dụng đất... đang thấp. Sở TN-MT, Sở Tài chính, UBND các huyện, thành phố, đơn vị liên quan tăng cường phối hợp, triển khai có hiệu quả các giải pháp tăng thu.
Các bên cần tập trung thu tiền đất tái định cư. Các địa phương cần tập trung giải quyết cấp giấy chứng nhận cho người dân, đồng thời, tăng cường thu đối với việc chuyển nhượng đất tái định cư sang tay.
Các ngành, địa phương cần sớm rà soát số nợ đọng tiền sử dụng đất để thu hồi. Bởi theo quy định mới, Nhà nước không còn cho nợ tiền sử dụng đất như trước đây... Việc đẩy mạnh bốc thăm, thu từ tái định cư cần được đẩy mạnh. Tránh trường hợp có nhiều khu vực đã phê duyệt tái định cư, người dân yêu cầu bốc thăm, nhưng địa phương chần chừ chưa thực hiện.
Các huyện, thành phố đẩy mạnh tuyên truyền để người dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Một số khu đất công có chủ trương đấu giá, đơn vị chủ lực nhanh chóng hoàn thiện thủ tục đấu giá ngay.
(Trích phát biểu tại cuộc họp bàn giải pháp thu tiền sử dụng đất 2024 diễn ra ngày 11/4/2024)
Đồng bộ các quy hoạch
Thời gian qua, việc quản lý, sử dụng đất công nói chung kém hiệu quả. Nhiều khu đất công, đất dôi dư ở các huyện, thành phố còn vướng nhiều vấn đề.
UBND tỉnh đã thống nhất chủ trương giao Sở Tài chính thẩm định, sắp xếp bán tài sản công đối với khu đất có tài sản gắn liền trên đất.
Đối với một số khu đất không, UBND tỉnh giao Sở TN-MT xây dựng kế hoạch tổ chức bán đấu giá. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, nhiều khu đất công chưa đủ điều kiện. Nguyên nhân là do các khu đất còn vướng quy hoạch.
Quản lý tốt quỹ đất công sẽ tăng thu ngân sách Nhà nước, cũng như tái đầu tư trong phát triển kinh tế. Các dự án hình thành trên quỹ đất, người lao động sẽ được bố trí việc làm, tạo ra nhiều sản phẩm cho xã hội. Theo nhiều chuyên gia kinh tế, đồng bộ trong quy hoạch là bước đầu tiên để quản lý, khai thác, sử dụng đất công hiệu quả.
Muốn tháo gỡ những hạn chế trong quản lý, sử dụng đất công, trước hết phải đồng bộ quy hoạch. Nghĩa là tất cả các quy hoạch tổng thể, quy hoạch chi tiết, quy hoạch ngành cần tích hợp lại.
Cùng với đồng bộ quy hoạch, các địa phương tăng cường trách nhiệm quản lý của các đơn vị, địa phương là vấn đề cần quan tâm. Hàng năm, địa phương rà soát, tổng hợp chính xác quỹ đất công. Trên cơ sở này, các địa phương tập trung quản lý, tháo gỡ vướng mắc, tìm phương án sử dụng hiệu quả.
Đẩy mạnh thu nợ tiền đất tái định cư
Hiện nay, có nhiều nguyên nhân dẫn đến thu sử dụng đất thấp. Một trong số đó là các gia đình, cá nhân chậm nộp tiền sử dụng đất để Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi được công nhận kết quả bốc thăm tái định cư.
Đối với những trường hợp này, cơ quan thuế phối hợp chính quyền địa phương đốc thúc, tuyên truyền, vận động người dân hoàn thành thủ tục, nộp vào ngân sách Nhà nước. Đối với các trường hợp sau khi được tuyên truyền, hướng dẫn, nhưng không liên hệ nộp tiền sử dụng đất, cơ quan thuế cùng các huyện, thành phố yêu cầu các hộ dân cam kết thực hiện quy định.
Về phía Cục Thuế tỉnh, chúng tôi đã làm việc với Sở TN-MT, TP. Gia Nghĩa thống nhất phương án xử phạt cực nghiêm đối với các hộ nhận tái định cư mà chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính. Trong đó, cơ quan thuế tập trung vào những trường hợp cố tình chây ì, dây dưa kéo dài.
Cục Thuế phối hợp với Trung tâm Phát triển quỹ đất theo dõi chặt chẽ nợ tiền sử dụng đất và đôn đốc kịp thời. Các bên kiên quyết trong việc thông báo thu nợ và phạt nộp chậm đối với tổ chức, cá nhân chậm nộp tiền sử dụng đất.
Đơn vị đẩy mạnh tuyên truyền chính sách khuyến khích trả nợ sớm. Các chính sách trong công tác đền bù, tái định cư để đẩy mạnh nguồn thu tiền sử dụng đất tái định cư cũng được cơ quan thuế phổ biến kịp thời xuống người dân.
Cùng với thu nợ tái định cư, Cục Thuế tỉnh đã chỉ đạo các chi cục thuế khu vực tiếp tục rà soát, đôn đốc, thực hiện các biện pháp để thu tiền sử dụng đất. Trong đó, tập trung vào các khu đất, thửa đất do Trung tâm Phát triển quỹ đất đã tổ chức bán đấu giá thành công.
Tăng cường cơ chế phối hợp
Để bảo đảm hoàn thành các chỉ tiêu thu tiền sử dụng đất cần sự vào cuộc quyết liệt của nhiều sở, ban, ngành, địa phương. Đối với Sở TN-MT, chúng tôi sẽ thực hiện một số giải pháp sau:
Thứ nhất, Sở TN-MT sẽ yêu cầu các đơn vị chuyên môn tăng cường rà soát, kiểm tra các trường hợp chưa ký hợp đồng thuê đất, các trường hợp đã hết hạn thuê đất. Trên cơ sở đó, sở sẽ yêu cầu thực hiện ký hợp đồng thuê đất, làm thủ tục gia hạn hoặc thuê đất mới để thu tiền sử dụng đất.
Thứ hai, Sở TN-MT sẽ tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc chuyển mục đích sử dụng đất nằm trong ranh quy hoạch phát triển du lịch, dịch vụ. Trong đó, sở sẽ tập trung vào phần diện tích 8.000ha thuộc các xã Đắk P'lao, Quảng Khê và Đắk Som, huyện Đắk Glong. Nếu những vướng mắc này được tháo gỡ kịp thời, phù hợp với tình hình thực tế thì đây cũng là một nguồn thu đáng kể.
Thứ ba, Sở TN-MT tiếp tục chỉ đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất hoàn thiện các thủ tục liên quan để đẩy nhanh tiến độ tổ chức bán đấu giá quyền sử dụng các khu đất, thửa đất được giao theo phân cấp quản lý.
Cuối cùng, Sở TN-MT chỉ đạo Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai các huyện, thành phố nâng cao dịch vụ và công tác hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Các đơn vị hỗ trợ các thủ tục về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất và cắt giảm những thủ tục không cần thiết.
Hỗ trợ người dân chuyển mục đích sử dụng đất
Để tăng nguồn thu sử dụng đất, từ tháng 10/2023, huyện Đắk R’lấp thành lập Tổ công tác hỗ trợ người dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Bước đầu, tổ triển khai thực hiện trên địa bàn thị trấn Kiến Đức và các xã Kiến Thành, Nhân Đạo, Đạo Nghĩa. Đến nay, đã có hơn 2.000 hộ được tư vấn, trong đó, có gần 500 trường hợp đủ điều kiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đóng vào ngân sách Nhà nước hàng chục tỷ đồng.
Đối với các trường hợp đủ điều kiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất đã được tổ kê khai các mẫu đơn theo quy định. Từ các khâu tiếp nhận, ghi phiếu hẹn, tổ chức đo đạc… được tổ hướng dẫn người dân tận tình. Các trường hợp không đủ điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất do không phù hợp với các quy hoạch, phải thực hiện cấp đổi cũng được tổ hướng dẫn thời gian chuyển đổi cụ thể trong những lần tiếp theo.
Chúng tôi đã lập sổ theo dõi đối với các trường hợp tham gia đăng ký, niêm yết công khai các mẫu đơn và quy trình thực hiện cho công dân được biết. Người dân có nhu cầu chuyển đổi được tổ làm hết hồ sơ, bà con chỉ việc ký thôi.
Trong năm 2024, nguồn thu sử dụng đất của huyện được giao 40 tỷ. Tuy nhiên, bám vào tình hình thực tế, địa phương mạnh dạn đề xuất lên 55 tỷ đồng. Để làm được điều này, ngoài việc hướng dẫn, vận động người dân tăng cường chuyển đổi mục đích sử dụng đất, huyện điều chỉnh cụ bộ quy hoạch tổng thể thị trấn Kiến Đức. Làm tốt điều này, Đắk R’lấp sẽ thực hiện đấu giá được nhiều khu đất công.
Công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Tôi là người dân sinh sống lâu năm ở xã Quảng Khê, huyện Đắk Glong. Tôi có 1 khu đất đã sinh sống ổn định và được cơ quan chuyên môn cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 2015.
Năm 2018, chúng tôi tham gia góp đất để thực hiện dự án nông nghiệp tại địa phương. Bản thân tôi đã nhiều lần liên hệ địa phương để làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, cán bộ chuyên môn của UBND huyện Đắk Glong trả lời là đang vướng quy hoạch thị trấn Quảng Khê nên không chuyển được.
Người dân chúng tôi không biết quy hoạch này và bao giờ thực hiện. Mòn mỏi chờ đợi nhiều năm, những quyền sử dụng đất bị hạn chế. Chúng tôi bị thiệt hại kinh tế rất lớn vì quy hoạch.
Chúng tôi rất mong các cơ quan Nhà nước tổ chức công khai quy hoạch để người dân hiểu. Đồng thời, chính quyền phải có trả lời đầy đủ người dân quy hoạch cụ thể thế nào, bao giờ triển khai… để người dân có phương án ổn định cuộc sống.