Nhóm khủng bố đứng sau vụ tấn công ở Moskva hoạt động như thế nào?

Trung tâm thương mại Crocus City Hall bốc cháy sau vụ tấn công khủng bố ở ngoại ô Moskva, Nga, ngày 22/3/2024. (Ảnh: RIA Novosti)

Theo đó, trên trang Telegram, thông qua cơ quan truyền thông Amaq của tổ chức khủng bố này, nhóm thánh chiến từng tìm cách kiểm soát các vùng rộng lớn ở Iraq và Syria đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công ở ngoại ô Moskva.

IS cho biết, các phần tử khủng bố của nhóm đã thực hiện cuộc tấn công, "làm chết và bị thương hàng trăm người và gây ra sự tàn phá lớn trước khi rút lui về căn cứ an toàn".

Trước đó, một nhóm gồm 3 người trang bị vũ khí đã lọt vào phòng hòa nhạc ở Crocus City Hall và nổ súng tự động vào đám đông, khiến ít nhất 60 người thiệt mạng và khoảng hơn 100 người bị thương.

Theo tờ New York Times, nhóm nhận trách nhiệm về vụ tấn công khủng bố chết người ở Moskva này là một nhánh của IS ở Afghanistan, được gọi là ISIS-Khorasan hoặc ISIS-K.

IS có liên quan đến một số vụ tấn công khủng bố gần đây ở Nga, bao gồm vụ đánh bom nhằm vào hệ thống tàu điện ngầm ở St Petersburg năm 2017, khiến 15 người thiệt mạng và 45 người bị thương.

Trung tâm thương mại Crocus City Hall bốc cháy sau vụ tấn công khủng bố ở ngoại ô Moskva, Nga, ngày 22/3/2024. (Ảnh: RIA Novosti)

Cùng ngày, một quan chức Mỹ cho biết rằng phía Mỹ có thông tin tình báo xác nhận IS nhận trách nhiệm về vụ tấn công khủng bố, đồng thời cũng cho biết Washington đã cảnh báo Moskva trong những tuần gần đây về khả năng xảy ra một cuộc tấn công.

Adrienne Watson, người phát ngôn của Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ cho biết: “Đầu tháng này, Chính phủ Mỹ đã đưa ra thông tin về khả năng xảy ra một cuộc tấn công khủng bố đã được lên kế hoạch ở Moskva - có khả năng nhắm mục tiêu vào các cuộc tụ họp lớn, bao gồm cả các buổi hòa nhạc và Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã đưa ra khuyến cáo cho công dân Mỹ ở Nga. Phía Mỹ cũng chia sẻ thông tin này với chính quyền Nga”.

Vụ tấn công xảy ra chỉ 2 tuần sau khi đại sứ quán Mỹ ở Nga cảnh báo rằng “những phần tử cực đoan” sắp có kế hoạch tấn công ở Moskva.

Ủy ban Điều tra Liên bang Nga đã mở vụ án hình sự liên quan vụ tấn công khủng bố. Tuy nhiên, phía Nga hiện vẫn chưa đưa ra thông tin chính thức về lai lịch của những kẻ thực hiện vụ tấn công này.

Vài giờ trước cảnh báo của đại sứ quán Mỹ, Cơ quan an ninh Liên bang Nga (FSB) cho biết, họ đã ngăn chặn một cuộc tấn công vào giáo đường Do Thái ở Moskva, do chi nhánh của IS ở Afghanistan - ISIS-K lên kế hoạch thực hiện.

Vậy ISIS-K được tổ chức như thế nào và đâu là động cơ khiến nhóm khủng bố này nhắm vào Nga?

ISIS-K là gì?

ISIS-K đứng sau một số vụ tấn công khủng bố tàn bạo nhất trong những năm gần đây ở cả trong và ngoài Afghanistan. (Ảnh: FARSNEWS)

Nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo Khorasan (ISIS-K), được đặt tên theo một thuật ngữ cũ để chỉ khu vực bao gồm các phần lãnh thổ của Iran, Turkmenistan và Afghanistan, nổi lên ở miền đông Afghanistan vào cuối năm 2014 và nhanh chóng tạo dựng thanh thế bởi các vụ tấn công khủng bố tàn bạo.

Nhóm này ngày càng tập trung sự chú ý vào Nga kể từ khi Mỹ rút khỏi Afghanistan vào năm 2021. ISIS-K được thành lập bởi các thành viên của các nhóm tay súng thánh chiến, bao gồm cả những nhóm đến từ Pakistan và Uzbekistan, và đang hoạt động ở Trung Á và Nga.

Là một trong những chi nhánh hoạt động tích cực nhất trong khu vực của tổ chức khủng bố IS, nhóm ISIS-K đã chứng kiến ​​số lượng thành viên suy giảm đáng sau khi đạt đỉnh điểm vào khoảng năm 2018. Lực lượng Taliban và quân đội Mỹ đã gây ra tổn thất nặng nề cho nhóm này.

Tuy nhiên, phía Mỹ cũng cho biết, khả năng thu thập thông tin tình báo nhằm chống lại các nhóm cực đoan ở Afghanistan bao gồm ISIS-K đã bị suy giảm kể từ khi quân đội Mỹ rút khỏi nước này vào năm 2021.

ISIS-K đã thực hiện những cuộc tấn công nào?

Xe cứu thương đưa người bị thương trong vụ nổ súng ở trung tâm thương mại Crocus City Hall đến bệnh viện điều trị. (Ảnh: RIA Novosti)

ISIS-K đã thực hiện nhiều cuộc tấn công khủng bố đẫm máu, bao gồm cả các cuộc tấn công vào các thánh đường Hồi giáo ở cả trong và ngoài Afghanistan.

Đầu năm nay, Mỹ đã nắm được thông tin xác nhận nhóm này đã thực hiện vụ đánh bom kép ở Iran, khiến gần 100 người thiệt mạng.

Vào tháng 9/2022, các phần tử khủng bố ISIS-K cũng đã nhận trách nhiệm về vụ đánh bom liều chết gần Đại sứ quán Nga ở Kabul, Afghanistan.

Nhóm này cũng thừa nhận đứng sau một cuộc tấn công vào sân bay quốc tế Kabul vào năm 2021, khiến 13 lính Mỹ và nhiều dân thường thiệt mạng trong cuộc sơ tán của lực lượng Mỹ khỏi quốc gia này.

Đầu tháng 3/2024, tướng hàng đầu của Mỹ ở Trung Đông cho biết, ISIS-K có thể tấn công các lợi ích của Mỹ và phương Tây bên ngoài Afghanistan “chỉ trong vòng 6 tháng mà gần như không có cảnh báo trước”.

Động cơ nào khiến ISIS-K nhắm vào Nga?

Xe cảnh sát và cứu thương tại hiện trường vụ tấn công khủng bố ở trung tâm thương mại Crocus City Hall. (Ảnh: RIA Novosti)

ISIS-K được cho là đã thực hiện cuộc tấn công khủng bố mới nhất ở Nga hôm 22/3. Các chuyên gia cho biết, nhóm này đã lên tiếng phản đối Tổng thống Nga Vladimir Putin trong những năm gần đây.

Chuyên gia Colin Clarke thuộc Trung tâm Soufan, một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Washington, Mỹ cho biết: “ISIS-K đã nhắm vào Nga trong 2 năm qua, thường xuyên chỉ trích Tổng thống Putin trong các chính sách của nước này”.

Còn chuyên gia Michael Kugelman thuộc Trung tâm Wilson có trụ sở tại Washington cho biết thêm, ISIS-K “coi Nga là đồng lõa trong các hoạt động chống lại người Hồi giáo”.

Ông nói thêm rằng nhóm này cũng được xem là một phần trong nhóm các tay súng ở Trung Á mang tư tưởng bất đồng với Moskva.

TRUNG HƯNG