Công nghiệp khai khoáng - Tiềm lực để Đắk Nông sớm thành trung tâm công nghiệp nhôm

Những khởi đầu triển vọng

Khởi đầu cho các dự án lớn sau này của ngành Công nghiệp khai khoáng tại Đắk Nông đó chính là Dự án Nhà máy Alumin Nhân Cơ. Đây là một trong 2 dự án thí điểm do Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam làm chủ đầu tư.

Quá trình đầu tư xây dựng gặp rất nhiều khó khăn, do chịu ảnh hưởng của tình hình kinh tế thế giới và trong nước, sự tác động từ các yếu tố bất khả kháng đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai dự án.

Tuy nhiên, được sự quan tâm chỉ đạo kịp thời của Chính phủ, sự hỗ trợ tích cực từ các bộ, ngành, chính quyền các cấp và sự nỗ lực của chủ đầu tư, dự án đã hoàn thành, đưa vào vận hành thử nghiệm có tải vào tháng 11/2016. Đến ngày 16/12/2016, dự án đã có sản phẩm alumin đầu tiên.

Sau 6 năm vận hành thương mại (2017-2023), dự án đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần tạo bước đột phá mới cho kinh tế Đắk Nông nói riêng và khu vực Tây Nguyên nói chung.

Hiện nay, sản phẩm alumin được các nước nhập khẩu đánh giá cao về chất lượng tại những thị trường khó tính như: Nhật Bản, Hàn Quốc, UAE… Dự án là bước đầu tạo nền tảng cho ngành Công nghiệp bô xít - alumin – nhôm.

Dự án Nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông đã được kỳ vọng lớn. Dự án được khởi công xây dựng từ tháng 2/2015 tại Khu công nghiệp Nhân Cơ, do Công ty TNHH luyện kim Trần Hồng Quân làm chủ đầu tư. Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 690 triệu USD. Công suất thiết kế là 450.000 tấn nhôm/năm, được chia thành 3 phân kỳ với công suất tương ứng là 150.000 tấn/năm.

Đến nay, dự án đã thi công xây dựng xong các hạng mục: Văn phòng điều hành, nhà ở và nhà ăn của chuyên gia, nhà ở cán bộ, nhà ở và nhà ăn của công nhân; xưởng gia công thiết bị bể điện phân, xưởng làm sạch, nhà kho thiết bị.

Nhà thầu hiện đang tiếp tục thi công một số hạng mục khác như: kho chứa hóa chất, xưởng gắn cực dương, xưởng điện phân… Dự kiến, nhà máy sẽ hoàn thành và đi vào hoạt động trong thời gian tới với công suất giai đoạn 1 là 150.000 tấn nhôm/năm.

Riêng đối với khoáng sản thông thường, trên địa bàn tỉnh hiện có đá bazan dạng cây, cột. Trước đây, những khoáng sản này chủ yếu khai thác, chế biến thủ công thành đá viên phục vụ xây dựng. Đến nay, việc đầu tư công nghệ, máy móc thiết bị vào trong chế biến được các doanh nghiệp Đắk Nông quan tâm.

Trên địa bàn tỉnh đã hình thành 7 nhà máy chế biến đá xẻ làm trang trí có giá trị cao. Các nhà máy không những đáp ứng nhu cầu về vật liệu xây dựng trong tỉnh, trong nước mà còn xuất khẩu ra thế giới.

Khai thác hiệu quả tiềm lực

Trong Quy hoạch tỉnh Đắk Nông mới công bố, địa phương lấy phát triển công nghiệp khai thác bô xít – chế biến alumin – luyện nhôm làm một trong ba đột phá phát triển kinh tế.

Tỉnh sẽ phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại, sản xuất, chế biến sâu, có giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường. Đắk Nông phấn đấu chỉ số sản xuất công nghiệp tăng bình quân 20%/năm. Trong đó, tỉnh tập trung đầu tư hoàn thiện chuỗi giá trị sản xuất bô xít – alumin – nhôm, sau nhôm; trở thành trung tâm công nghiệp nhôm của quốc gia.

Cụ thể, Đắk Nông sẽ khai thác hiệu quả, phát huy thế mạnh khoáng sản bô xít. Tỉnh sẽ ưu tiên các dự án đầu tư theo Quy hoạch thăm dò, khai thác chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Trong đó, tỉnh sẽ hoàn thành, đưa vào vận hành Nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông; đồng thời, cải tiến hiệu suất, nâng năng suất Nhà máy Alumin Nhân Cơ. Đắk Nông sẽ kêu gọi đầu tư các dự án: Nhà máy Alumin Đắk Nông 2, 3, 4 và 5 gắn với các khu vực, cụm mỏ khai thác theo quy hoạch.

Hiện thực hóa những mục tiêu đề ra, trong 2 năm qua, Đắk Nông đã kêu gọi, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư lớn vào khảo sát, nghiên cứu, đề xuất đầu tư dự án bô xít – alumin – nhôm và chế biến sâu các sản phẩm từ nhôm.

Đơn cử như: Công ty Cổ phần Tập đoàn hóa chất Đức Giang, Công ty Cổ phần tập đoàn Hòa Phát; Công ty Cổ phần tập đoàn đầu tư Việt Phương; Công ty Cổ phần tập đoàn TH... Ngoài ra còn có dự án khai thác, chế biến khoáng sản của Công ty Cổ phần Wolfram Đắk Nông.

Tỉnh tiếp tục theo dõi, xử lý kiến nghị của các chủ đầu tư dự án trọng điểm như: Dự án Nhà máy alumin Nhân Cơ; Dự án Nhà máy điện phân nhôm Trần Hồng Quân.

Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 cho thấy, Đắk Nông có trữ lượng quặng bô xít và quặng wolfram rất lớn.

Ngoài các dự án được cấp trước đó, Đắk Nông còn có 18 khu vực mỏ khoáng sản được cấp mới để thu hút các dự án vào đầu tư. Quy hoạch khoáng sản được phê duyệt giúp Đắk Nông thuận lợi hơn trong việc kêu gọi, thu hút nhà đầu tư lớn vào triển khai các dự án về bô xít cũng như các ngành công nghiệp phụ trợ khác…

Việc thăm dò, khai thác quặng sẽ phải gắn với chế biến sâu, tối thiểu ra đến sản phẩm alumin. Trong đó, việc lựa chọn chủ đầu tư thực hiện các dự án phải đủ năng lực thực hiện đồng bộ các khâu, đặc biệt lưu ý phương án xử lý bùn đỏ bền vững, hiệu quả…

Lê Dung