Vụ Việt Á: 38 bị cáo ra hầu tòa, trong đó có nhiều cựu quan chức

Sáng 3/1, Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm 38 bị cáo trong vụ án xảy ra tại Công ty Cổ phần công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á), Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các đơn vị, tổ chức có liên quan.

Tại vụ án này, 38 bị cáo bị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao truy tố về các tội: vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; vi phạm quy định về quản lý tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí; đưa hối lộ; nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi.

Trong số đó, có 2 bị cáo bị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao truy tố về 2 tội “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” và “đưa hối lộ” gồm: Phan Quốc Việt (Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Tổng Giám đốc Công ty Việt Á; Việt vừa bị Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội xử phạt 25 năm tù, án chưa có hiệu lực pháp luật); Vũ Đình Hiệp (Phó Tổng Giám đốc Công ty Việt Á; Hiệp vừa bị Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội xử phạt 6 năm tù, án chưa có hiệu lực pháp luật).

Sáu bị cáo bị truy tố tội “nhận hối lộ” gồm: Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó Vụ trưởng, Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành Kinh tế-Kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ; Hùng vừa bị Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội xử phạt 15 năm tù, án chưa có hiệu lực pháp luật), Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế), Nguyễn Huỳnh (cựu Phó Trưởng phòng Quản lý giá thuốc, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế), Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, Bộ Y tế), Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế), Phạm Duy Tuyến (cựu Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Hải Dương).

Hai bị cáo: Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ), Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) cùng bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Ba bị cáo bị truy tố tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”: Nguyễn Văn Trịnh (cựu Trợ lý Phó Thủ tướng), Phạm Xuân Thăng (cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương), Phạm Mạnh Cường (cựu Giám đốc Sở Y tế tỉnh Hải Dương).

Hai bị cáo: Phạm Tôn Noel Thảo (Trợ lý Khối tài chính, Công ty Việt Á), Hồ Thị Thanh Thảo (Thủ quỹ Công ty Việt Á) bị truy tố về tội “đưa hối lộ."

Hai bị cáo: Nguyễn Thị Thanh Thủy (cựu Chuyên viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam), Nguyễn Bạch Thùy Linh (Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên SNB Holdings) cùng bị truy tố về tội “lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi."

21 bị cáo còn lại cùng bị truy tố về tội “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” gồm 3 nhân viên Công ty Việt Á là: Trần Thị Hồng, Lê Trung Nguyên, Trần Tiến Lực; Nguyễn Mạnh Cường (cựu Kế toán trưởng CDC Hải Dương), Nguyễn Thị Trang (cựu Giám đốc Trung tâm Tư vấn và Dịch vụ tài chính, Sở Tài chính Hải Dương), Lâm Văn Tuấn (cựu Giám đốc CDC Bắc Giang), Ngụy Thị Hậu (cựu Phó trưởng phòng Tài chính Kế hoạch, CDC Bắc Giang), Phan Huy Văn (Giám đốc Công ty Dược vật tư y tế Phan Anh-Bắc Giang), Phan Thị Khánh Vân (nghề nghiệp tự do), Vũ Văn Doanh (Giám đốc Công ty Thẩm định giá Thăng Long), Tạ Ngọc Chức (Giám đốc Công ty thẩm định và đầu tư Toàn Cầu), Nguyễn Văn Định (cựu Giám đốc CDC Nghệ An), Nguyễn Thị Hồng Thắm (cựu Kế toán trưởng CDC Nghệ An), Hồ Công Hiếu (thẩm định viên Công ty Cổ phần thông tin và thẩm định giá Miền Nam, Chi nhánh Nghệ An), Nguyễn Thành Danh (cựu Giám đốc CDC Bình Dương), Tiêu Quốc Cường (cựu Kế toán trưởng, cựu Phó trưởng phòng Kế hoạch Tài chính, Sở Y tế Bình Dương), Lê Thị Hồng Xuyên (nhân viên CDC Bình Dương), Trần Thanh Phong (Phó trưởng phòng Tài chính kế toán, CDC Bình Dương), Nguyễn Trường Giang (Tổng Giám đốc Công ty VNDAT), Nguyễn Thị Thúy (Giám đốc dự án Công ty VNDAT), Ninh Văn Sinh (cựu Phó Giám đốc Công ty Cổ phần thẩm định giá Trung Tín).

Chuyển tài sản của Nhà nước sang công ty tư nhân

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, năm 2020, COVID-19 bùng phát nên Chính phủ giao Bộ Khoa học và Công nghệ tích cực nghiên cứu, chế tạo sinh phẩm phòng chống dịch. Sau đó, việc nghiên cứu kit test COVID-19 được giao Học viện Quân y chủ trì với kinh phí 18,9 tỷ đồng.

Do có mối quan hệ quen biết, Phan Quốc Việt đã thông đồng với Trịnh Thanh Hùng tác động để Công ty Việt Á được tham gia cùng Học viện Quân y thực hiện đề tài này.

Bị cáo Chu Ngọc Anh (khi đó là Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) ký quyết định đồng ý việc này. Kết quả nghiên cứu này là tài sản của Nhà nước, do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đại diện sở hữu nhưng bị cáo Chu Ngọc Anh đã cùng cấp dưới là Thứ trưởng Phạm Công Tạc để Công ty Việt Á mang đi đăng ký sở hữu.

Cơ quan tố tụng xác định khi làm những việc vi phạm pháp luật nhưng có lợi cho Việt Á, Chu Ngọc Anh nhận từ Phan Quốc Việt 200.000 USD; Phạm Công Tạc nhận 50.000 USD còn Trịnh Thanh Hùng nhận 350.000 USD.

Do vậy, bị cáo Chu Ngọc Anh và Phạm Công Tạc bị truy tố về tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” còn Trịnh Thanh Hùng bị truy tố về tội “nhận hối lộ."

Giúp Việt Á sản xuất, bán kit xét nghiệm ra thị trường

Sai phạm tiếp theo xảy ra tại Bộ Y tế trong quá trình cấp phép lưu hành sản phẩm kit xét nghiệm cho Công ty Việt Á. Cáo trạng thể hiện Phan Quốc Việt dùng kết quả nghiên cứu cùng Học viện Quân y đi đăng ký tại Bộ Y tế, để Công ty Việt Á sản xuất thương mại, bán ra thị trường.

Khi đó, bị cáo Nguyễn Văn Trịnh (cựu Trợ lý Phó Thủ tướng) đã lợi dụng chức vụ, hướng dẫn Phan Quốc Việt soạn thảo các văn bản liên quan cấp phép; tác động đến người của Bộ Y tế để giúp Việt. Nhờ vậy, bị cáo Trịnh được Việt cảm ơn 200.000 USD và đã bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi hành công vụ."

Ngoài ra, một số bị cáo khi đó là lãnh đạo, cán bộ thuộc Bộ Y tế cũng bị cáo buộc có hành vi nhận hối lộ, làm sai quy định giúp Công ty Việt Á được phép sản xuất kit xét nghiệm, bán thương mại, trong đó có bị cáo Nguyễn Thanh Long (khi đó là Thứ trưởng Bộ Y tế) nhận 2,25 triệu USD; Nguyễn Huỳnh nhận 4 tỷ đồng; Nguyễn Minh Tuấn nhận 300.000 USD; Nguyễn Nam Liên nhận 100.000 USD.

Vi phạm trong đấu thầu

Sai phạm còn lại là vi phạm trong đấu thầu xảy ra khi Công ty Việt Á bán kit xét nghiệm với giá cao cho nhiều cơ quan trên địa bàn cả nước. Quá trình này, Phan Quốc Việt cũng hối lộ hàng loạt bị cáo là những người có thẩm quyền.

Cáo trạng nêu rõ, một kit xét nghiệm của Việt Á chỉ có giá 143.000 đồng, gồm tất cả chi phí kèm theo 5% lợi nhuận. Tuy nhiên, Phan Quốc Việt bán với giá cao hơn nhiều, như tại Hải Dương là 470.000 đồng.

Tổng cộng, có hơn 4,5 triệu kit xét nghiệm được Công ty Việt Á bán ra, gây thiệt hại 1.235 tỷ đồng, trong đó gây thiệt hại cho Nhà nước 402 tỷ đồng. Trong số 402 tỷ đồng thiệt hại này, có 222 tỷ đồng do CDC các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Nghệ An, Bình Dương gây ra trong quá trình mua, tiêu thụ kit xét nghiệm của Công ty Việt Á. Còn 15 tỉnh, thành khác gây thiệt hại 180 tỷ đồng.

Sai phạm trong quá trình mua bán kit xét nghiệm

Trong vụ án này, Viện Kiểm sát cáo buộc 2 bị cáo Nguyễn Thị Thanh Thủy (cựu chuyên viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam) và Nguyễn Bạch Thùy Linh (Giám đốc Công ty SNB Holdings) đã lợi dụng ảnh hưởng của mình với “người có thẩm quyền trong cơ quan Nhà nước," yêu cầu Công ty Capital (của Singapore) mua số kit xét nghiệm trị giá 1 triệu USD (23,5 tỷ đồng) từ Việt Á để tặng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, dùng cho phòng, chống dịch.

Từ việc này, Phan Quốc Việt đã chi 40% “hoa hồng” cho Thủy và Linh, tương đương hơn 8 tỷ đồng. Viện Kiểm sát đã truy tố Thủy và Linh về cùng tội “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi."

Dự kiến, phiên tòa sẽ diễn ra trong 20 ngày.

Kim Anh