Không bắt buộc lắp thiết bị giám sát hành trình đối với phương tiện giao thông cá nhân

Tại họp báo công bố kết quả kỳ họp Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 6 vào sáng 29/11/2023, Trung tướng Nguyễn Minh Đức, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho biết: đây là dự thảo ban đầu, các đại biểu Quốc hội đang cho ý kiến, đồng thời sẽ có khảo sát, tọa đàm đánh giá nhiều chiều; cơ quan thẩm tra có trách nhiệm phối hợp với Cơ quan soạn thảo và các cơ quan chức năng đánh giá tác động của chính sách phù hợp với điều kiện thực tế của người dân Việt Nam để quy định đảm bảo quản lý xã hội, phục vụ lợi ích của người dân.

Tuy nhiên, những ngày qua trên các diễn đàn mạng xã hội, nhiều người dân chưa hiểu đúng, chưa phân biệt giữa dự thảo luật với quy định pháp luật; giữa phương tiện cơ giới chuyên dụng với phương tiện cá nhân. Thậm chí một số đối tượng cố tình bóp méo thông tin, "dẫn dắt", "thao túng" dư luận theo hướng cơ quan quản lý nhà nước đang "làm khó" người dân.

Để làm rõ hơn vấn đề này, Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông cho biết: Dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ không quy định bắt buộc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đối với mô tô, xe gắn máy và xe ôtô cá nhân.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh cho biết: Đối với mô tô, xe gắn máy và xe ô tô cá nhân không yêu cầu phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Tuy nhiên dự thảo Luật khuyến khích lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đối với xe của ô tô cá nhân. Bởi vì: Việc thiết bị giám sát hành trình tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình tham gia giao thông đường bộ và tăng cường sự quản lý nhà nước về trật tự an toàn xã hội, trật tự an toàn giao thông: (1) hỗ trợ cho việc lái xe an toàn cũng như tránh được những rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra; (2) hỗ trợ giải quyết các vấn đề pháp lý phát sinh khi xảy ra va chạm, tai nạn giao thông, ghi lại hình ảnh, sự cố xảy ra trên đường; người điều khiển phương tiện có thể chứng minh được đúng hay sai trong các tình huống bất ngờ xảy ra trên đường, lưu lại bằng chứng khi có kẻ gian xâm hại phương tiện của mình hoặc của người khác; (3) Cung cấp cho cơ quan chức năng để xử lý, góp phần bảo vệ sức khỏe, an toàn tính mạng của lái xe và người khác.

Khoản 4 Điều 33 dự thảo Luật, Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn chi tiết, theo hướng: Áp dụng bắt buộc đối với một số loại hình phương tiện như xe kinh doanh vận tải, xe hợp đồng, xe ô tô đưa đón học sinh, xe quá khổ giới hạn của đường bộ, xe quá tải trọng, xe vận chuyển hàng nguy hiểm... phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình

Vấn đề giám sát hành trình đối với phương tiện kinh doanh vận tải:

Xe kinh doanh vận tải, nhất là vận tải hành khách cần được xem là chủ thể đặc biệt trong bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, bởi vì nếu tai nạn giao thông xảy ra đối với các phương tiện này sẽ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng về sinh mạng của người dân.

Theo thống kê của Bộ Công an, tai nạn giao thông liên quan xe kinh doanh vận tải chiếm gần 40% số vụ, trong đó nhiều vụ tai nạn liên quan xe kinh doanh vận tải hành khách gây thương vong lớn (có thể ví dụ gần đây nhất là vụ tai nạn xe khách ngày 30/9/2023 tại Đồng Nai làm chết 4 người, bị thương 5 người; vụ tai nạn xe khách ngày 31/10/2023 tại Lạng Sơn làm chết 5 người, bị thương 9 người...), chúng ta không thể thờ ơ vô cảm trước thực trạng hết sức thương tâm này.

Chính phủ và các ngành đã triển khai nhiều giải pháp để hạn chế tai nạn liên quan đến xe khách; chúng ta cũng đã nhận diện ra nguyên nhân chủ yếu của các vụ tai nạn này (theo phân tích của Bộ Công an là hơn 70% liên quan đến vi phạm về tốc độ) và cũng đã có giải pháp cụ thể. Một trong những giải pháp quan trọng là các loại phương tiện này bắt buộc phải lắp thiết bị giám sát hành trình (theo quy định tại Nghị định số 10/2020/NĐ-CP ngày 17/01/2020) để giám sát các hành vi vi phạm của lái xe, hành vi vi phạm của hành khách và các vi phạm về vận tải đường bộ.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra hiện nay là dữ liệu giám sát hành trình chưa được sử dụng hiệu quả do có sự chia cắt, không kết nối liên thông dữ liệu với lực lượng trực tiếp bảo đảm trật tự an toàn giao thông, vì vậy nhiều nhà xe trong thời gian ngắn vi phạm rất nhiều lần, có trường hợp vi phạm tốc độ hơn 300 lần/tháng nhưng không bị xử lý, ngăn chặn kịp thời. Nếu có sự giám sát phương tiện kinh doanh vận tải theo thời gian thực, thì chúng tôi cho rằng đã có thể ngăn chặn được, không để xảy ra nhiều vụ tai nạn thương tâm liên quan đến xe khách như vừa qua.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh thống nhất cao về sự cần thiết quy định phương tiện kinh doanh vận tải phải bảo đảm điều kiện có thiết bị giám sát hành trình trong dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Việc giám sát này, giao cho cơ quan thực hiện nhiệm vụ đảm bảo trật tự, an toàn giao thông thực hiện giám sát thực để kịp thời đình chỉ ngay, xử lý ngay những trường hợp vi phạm xảy ra, lái xe vi phạm có thể gây tai nạn cho hành khách hoặc người tham gia giao thông; đồng thời, xử lý kịp thời các lỗi vi phạm khác.

Hồng Dũng