Nhức nhối vấn đề di cư trái phép

(Nguồn: Reuters)

Giới chức Mexico cho biết ít nhất 10 người di cư thiệt mạng và 25 người bị thương khi xe tải chở họ bị lật trong những ngày đầu tháng 10. Vụ tai nạn thương tâm xảy ra tại bang Chiapas, miền nam Mexico, gần biên giới với Guatemala. Đau lòng khi biết các nạn nhân xấu số đều là phụ nữ và trẻ em. Mấy ngày trước đó, hai người di cư thiệt mạng khi xe tải chở họ cũng gặp nạn ở bang Chiapas.

Kể từ đầu năm đến nay, lực lượng chức năng Mexico phát hiện hàng chục xe tải chở người di cư bất hợp pháp quá cảnh nước này. Phần lớn các xe chở người di cư do các tổ chức tội phạm buôn người vận hành và thường nhồi nhét hàng chục đến hàng trăm người trên thùng xe được che đậy kín mít, đe dọa đến mạng sống của người di cư.

Cuối tháng 9 năm nay, khoảng 1.800 người di cư bị mắc kẹt ở vùng sa mạc khắc nghiệt thuộc bang Chihuahua, miền bắc Mexico, khi chuyến tàu chở hàng mà họ nhảy lên dừng đột ngột mà không rõ lý do. Những người di cư bị mắc kẹt, chủ yếu là người Venezuela và các quốc gia Trung Mỹ, liều lĩnh trốn lên tàu với hy vọng đến được "miền đất hứa" để thoát cảnh nghèo đói và xung đột.

Cùng lúc đó, khoảng 1.000 người di cư trái phép khác leo lên tàu chở hàng đã bị mắc kẹt tại vùng đất bỏ hoang ở bang Zacatecas, miền trung Mexico, trong khi tại bang Chiapas, phía nam nước này, hàng nghìn người di cư khác đang chờ chính quyền Mexico cấp phép cho họ đi về phía bắc. Chính phủ Mexico cho biết số lượng người di cư vượt biên trái phép vào nước này tăng đột biến, trong đó riêng tháng 9 lực lượng chức năng Mexico đã bắt giữ hơn 189.000 người.

Chính phủ Panama cho biết từ đầu năm đến nay, số người di cư tìm đường đến Mỹ bằng cách mạo hiểm vượt qua khu rừng rậm Darien Gap đã tăng vọt, lên tới hơn 400.000 người. Con số này cao hơn 62% so với số người di cư tìm cách vượt qua khu rừng nối liền Panama với Colombia này trong cả năm 2022. Bộ An ninh công cộng Panama ước tính mỗi ngày có tới 4.000 người, phần lớn đến từ Venezuela, Haiti, Ecuador và Colombia, băng qua rừng Darien Gap đầy rẫy nguy hiểm.

Được mệnh danh là một trong những nơi nguy hiểm nhất thế giới, rừng Darien Gap, với chiều dài 265 km, là "hành lang chính" cho người di cư từ Nam Mỹ đến Mỹ bởi đây là con đường ngắn hơn so với đường biển và chi phí cũng thấp hơn. Trên hành trình đi qua rừng Darien Gap, người di cư luôn phải đối mặt nhiều nguy cơ từ rắn độc, thú dữ, địa hình hiểm trở, các nhóm cướp... Dòng người tìm cách vượt Darien Gap lớn đến mức Panama phải thành lập các trung tâm hỗ trợ người di cư tại nhiều khu vực trên cả nước, đồng thời áp dụng biện pháp cứng rắn là trục xuất những người nhập cảnh bất hợp pháp.

Trước hiện trạng nhức nhối này, Mỹ và Mexico cam kết nỗ lực giải quyết nguyên nhân gốc rễ của làn sóng di cư đang ngày một tăng. Trong cuộc gặp người đồng cấp Mexico Alicia Barcena, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony Blinken khẳng định hai nước láng giềng sẽ tìm cách bảo đảm an ninh kinh tế cho các quốc gia Trung Mỹ - nơi bạo lực, nghèo đói và thảm họa thiên nhiên đang khiến nhiều người phải sơ tán. Bà Alicia Barcena nêu rõ, Mexico đang tìm cách hỗ trợ hồi hương người di cư về Ecuador, Venezuela và Colombia, ngoài các chuyến bay trục xuất tới ba nước Trung Mỹ gồm Guatemala, Honduras và El Salvador.

Cùng với đó, Mỹ, Colombia và Panama cũng đạt thỏa thuận chung về giải quyết vấn đề người di cư, bằng cách tạo ra những con đường hợp pháp và linh hoạt cho hàng chục nghìn người di cư và người tị nạn. Trong số các biện pháp mà ba nước trên cam kết, kế hoạch phối hợp đầu tư nhằm giảm đói nghèo và tạo việc làm cho các cộng đồng ở biên giới Colombia và Panama được quốc tế đánh giá cao, coi đây là giải pháp hiệu quả giải quyết gốc rễ tình trạng di cư bất hợp pháp.

VŨ LÂM