Gabon rơi vào bất ổn sau bầu cử

Tổng thống Ali Bongo trước khi bị nhóm binh sĩ tiếm quyền. Ảnh: CNN

Xuất hiện trên kênh truyền hình Gabon-24 sáng 30/8, một nhóm khoảng chục người trong trang phục quân đội đứng vây quanh một sĩ quan đọc tuyên bố. Nhóm sĩ quan cho biết họ đại diện tất cả lực lượng an ninh và quốc phòng của Gabon, tuyên bố kết quả bầu cử đã bị hủy, các thể chế nhà nước bị giải thể và biên giới quốc gia bị đóng cửa cho đến khi có thông báo mới. Tuyên bố có đoạn: “Nhân danh người dân Gabon, chúng tôi quyết định bảo vệ hòa bình bằng cách chấm dứt thể chế hiện tại”.

Reuters đưa tin, tiếng súng và những âm thanh lớn vang lên ở Thủ đô Libreville ngay sau khi nhóm sĩ quan xuất hiện trên truyền hình. Họ tự giới thiệu là thành viên của cái gọi là “Ủy ban chuyển tiếp và phục hồi thể chế”. Các cơ quan nhà nước bị nhóm sĩ quan tuyên bố giải thể gồm chính phủ, thượng viện, hạ viện, tòa án hiến pháp và cơ quan bầu cử.

Động thái trên của nhóm sĩ quan cấp cao quân đội Gabon diễn ra chỉ vài phút sau khi CGE công bố kết quả cuộc tổng tuyển cử ở nước này ngày 26/8. Trong đó, Tổng thống đương nhiệm Ali Bongo được tuyên bố tái đắc cử nhiệm kỳ thứ 3 liên tiếp, với 64,27% số phiếu ủng hộ.

Trong cuộc tổng tuyển cử, gần 850 nghìn cử tri trong tổng số khoảng 2,3 triệu dân của Gabon đủ điều kiện tham gia bỏ phiếu bầu tổng thống, quốc hội và các cơ quan lập pháp địa phương. Ông Ali Bongo, 64 tuổi, nắm vị trí Tổng thống Gabon từ năm 2009 và phải cạnh tranh với 18 đối thủ, trong đó đối thủ của ông là Albert Ondo Ossa bám sát nút, song chỉ giành 30,77% số phiếu ủng hộ.

Căng thẳng gia tăng tại Gabon ngay sau cuộc tổng tuyển cử, khi phe đối lập cáo buộc có gian lận phiếu bầu. Chính phủ Gabon công bố lệnh giới nghiêm vào ban đêm trên cả nước, dịch vụ internet gián đoạn, một số chương trình nước ngoài bị cắt sóng. Cùng với việc thiếu quan sát viên quốc tế tham gia giám sát bỏ phiếu, động thái trên của Chính phủ làm dấy lên quan ngại về tính minh bạch của tiến trình bầu cử.

Tuy nhiên, Chính phủ khẳng định, việc tạm ngừng truy cập là cần thiết để ngăn chặn sự lan truyền tin giả và bảo đảm an toàn trên không gian mạng. Phe cầm quyền cũng bác bỏ mọi cáo buộc gian lận bầu cử.

Diễn biến căng thẳng mới nhất đe dọa đẩy Gabon rơi vào vòng xoáy bất ổn. Chính phủ Gabon chưa đưa ra bình luận chính thức về hành động của các sĩ quan quân đội ngay sau khi nhóm này tuyên bố nắm quyền điều hành đất nước.

Trong khi đó, Liên minh châu Âu (EU) đã bày tỏ quan ngại về nguy cơ bất ổn gia tăng tại khu vực châu Phi xuất phát từ căng thẳng tại Gabon. Đại diện cấp cao của EU về chính sách an ninh và đối ngoại Josep Borrell cho biết, EU sẽ thảo luận về tình hình Gabon. Phát biểu ý kiến tại cuộc họp của các Bộ trưởng Quốc phòng EU ngày 30/8, ở Toledo (Tây Ban Nha), ông Josep Borrell nói: “Nếu đảo chính quân sự tại Gabon được xác nhận, điều này sẽ làm gia tăng bất ổn trong toàn bộ khu vực”.

Công ty Eramet của Pháp, doanh nghiệp sở hữu đơn vị sản xuất mangan Comilog ở Gabon, xác nhận đã tạm dừng mọi hoạt động tại nước này sau khi căng thẳng leo thang. Cổ phiếu của Eramet đã giảm 4,7% vào trưa 30/8.

Gabon là đất nước giàu tài nguyên, nhất là dầu mỏ, mangan, gỗ và là một trong những quốc gia giàu nhất châu Phi nếu tính về GDP bình quân đầu người. Tuy nhiên, theo Ngân hàng Thế giới (WB), Gabon đang gặp khó khăn trong việc thúc đẩy tăng trưởng bền vững và toàn diện. Khoảng 32,9% dân số Gabon hiện sống dưới mức nghèo khổ.

VŨ HÀ