Cựu phi hành gia NASA nói về phút xử lý tên lửa gặp sự cố

Đến Việt Nam tham dự khai mạc Tuần lễ NASA ở Hậu Giang hôm 5/6, Michael A. Baker chia sẻ "rất vui và hạnh phúc được đến với đất nước Việt Nam xinh đẹp". Ông cũng mang đến nhiều câu chuyện trải nghiệm của người từng trải qua hơn 5.400 giờ bay trên máy bay và 965 giờ bay trong không gian.

Ông kể, lúc tên lửa phóng lên, tốc độ có thể đạt đến 50.000 dặm mỗi giờ, phải vượt qua tỷ trọng của lực hút Trái Đất. "Trong vòng 7 phút đầu, thắng được tỷ trọng lực của hút Trái Đất, thì quá trình bay được hoàn thành sau đó", ông nói.

Sinh ra tại Memphis, bang Tennessee (Mỹ) nhưng Michael A. Baker luôn nhắc đến Lemoore, bang California như quê hương của mình. Năm 1975, Baker tốt nghiệp Đại học Texas với tấm bằng Cử nhân Kỹ thuật hàng không vũ trụ. Chỉ 2 năm sau đó, ông đã hoàn thành khóa huấn luyện bay và giành được huy hiệu Đôi cánh Vàng tại Trạm hàng không Hải quân Chase Field, Beeville.

Baker từng phục vụ trong Hải quân Mỹ với tư cách là một phi công, sau đó là người hướng dẫn phi công, trước khi NASA chọn ông làm phi hành gia vào năm 1985.

Sau sự kiện tàu con thoi Challenger mất tích trên STS-51L năm 1986, Baker đã nghiên cứu để cải thiện hệ thống hạ cánh và giảm tốc của tàu con thoi. Không chỉ nghiên cứu loại tàu này, ông đã tiến hành các cuộc thử nghiệm cấu trúc phù hợp với tàu sân bay, thử nghiệm chứng nhận máy phóng và thiết bị hãm tàu sân bay, cũng như các cuộc thử nghiệm xác minh và chứng nhận hệ thống hạ cánh tự động với các loại tàu sân bay khác nhau của hạm đội Hải quân trên máy bay A-7.

Từ vai trò người hướng dẫn phi công, ông được chỉ định làm giảng viên trao đổi của Hải quân Mỹ tại Trường Phi công Thử nghiệm Đế chế ở Boscombe Down, Anh, giảng dạy về hiệu suất, chất lượng bay và kỹ thuật thử nghiệm hệ thống bay.

Phi hành gia sinh năm 1953 đã ghi lại hơn 5.400 giờ bay trên khoảng 50 loại máy bay khác nhau, bao gồm máy bay phản lực chiến thuật, máy bay cất và hạ cánh thẳng đứng (VSTOL), máy bay vận tải nhiều động cơ và máy bay cánh quay, đồng thời có hơn 300 lần hạ cánh trên tàu sân bay.

Baker từng là phi công cho hai chuyến bay đầu tiên của mình. Ông thực hiện các nhiệm vụ STS-43 trên Tàu con thoi Atlantis vào năm 1991 và STS-52 trên Tàu con thoi Columbia vào năm 1992. Sau đó, ông chỉ huy STS-68 vào năm 1994, đưa Phòng thí nghiệm Radar Không gian lên Tàu con thoi nỗ lực. Ông cũng chỉ huy STS-81 vào năm 1997, sử dụng Atlantis để mang vật tư, thí nghiệm và phi hành gia đến Trạm vũ trụ Mir của Nga. Theo đó, Baker đã dành khoảng 965 giờ bay trong không gian cho 4 nhiệm vụ trên.

Trên kênh Youtube TheScienceKid hồi tháng 9/2022, Baker được đặt câu hỏi "Phi hành gia là ai"? Ông trả lời hài hước rằng, phi hành gia đơn giản chính là những người bay lượn trên không gian.

Ông cho biết, vào những ngày đầu làm việc tại NASA, ông được gọi là ứng viên phi hành gia. "Khi đó, tôi có một năm đầu để học lái chiếc T-38 và được đào tạo với tàu con thoi. Tôi và những ứng viên khác có cơ hội tham gia nhiều khóa huấn luyện khác nhau và những chuyên đề nghiên cứu chuyên sâu nhưng cũng rất thú vị. Tôi nhớ mình được học về địa lý và đại dương học, khí động lực học tốc độ cao, kỹ năng thuyết trình trước đám đông và nhiều khóa học khác", cựu phi hành gia NASA kể trên kênh Youtube TheScienceKid.

Ông chia sẻ thêm rằng, thường vào cuối mỗi năm, NASA có đợt đánh giá các ứng viên phi hành gia xem họ có đáp ứng đủ các tiêu chí hay không. Khi được lựa chọn để tham gia vào một nhiệm vụ nào đó, họ sẽ chính thức được gọi là phi hành gia.

Kể từ đó, các phi hành gia tiếp tục được phân công một số công việc khác tại văn phòng, với sứ mệnh chung của là hỗ trợ cho các nhiệm vụ đang được thực hiện tại NASA.

Baker nhớ nhất khi ông được lần đầu tiên vào phòng thí nghiệm tích hợp hệ thống điện tử hàng không của tàu con thoi. "Đây là một nơi thú vị, ở đó có tất cả các hệ thống điện tử hàng không trên tàu con thoi với cùng độ dài cáp và tất cả những yếu tố liên quan đều được bố trí trong một căn phòng. Đó là nơi chúng tôi thực hiện tất cả các thử nghiệm trên phần mềm", Baker chia sẻ.

Ông cho biết với vị trí của mình, trước hết ông cần biết bật công tắc và điều khiển các thiết bị trong buồng lái. Sau khi hoàn thiện những bài học ban đầu, Baker được bổ nhiệm vị trí Capcom - người phụ trách trao đổi thông tin với các thành viên phi hành đoàn từ trung tâm điều khiển nhiệm vụ. "Tôi đã học được rất nhiều ở trung tâm điều khiển nhiệm vụ, với các bộ điều khiển chuyến bay và tôi chính là người thực hiện tất cả thao tác đó", ông nói.

Trước nhiệm vụ cuối cùng của mình, Baker đã đến Nga và Kazakhstan để tham dự buổi phóng modul thứ 5 cho trạm vũ trụ Mir, Spektr. Sau đó, ông làm trợ lý giám đốc Chương trình các chuyến bay vào vũ trụ có con người của Trung tâm vũ trụ Johnson, Nga, cho đến năm 2001. Ông tiếp tục trở thành người quản lý chương trình Trạm vũ trụ quốc tế cho các hoạt động quốc tế và phi hành đoàn, điều phối sự tham gia của NASA trong các chuyến bay Soyuz của Nga.

Ông Brian Kelly, Giám đốc điều hành chuyến bay tại Trung tâm vũ trụ Johnson của NASA (2017), chia sẻ: "Thật khó để tưởng tượng về các hoạt động của NASA ở Nga và Kazakhstan nếu không có Michael A. Baker. Ông ấy là một phần không thể thiếu trong công việc của chúng tôi kể từ khi Trạm Vũ trụ Quốc tế ra đời".

Trả lời câu hỏi: "Nếu như có người hỏi ông rằng liệu có nên làm phi hành gia hay không, ông sẽ nói gì", đáp án của Baker là "Có". Tuy nhiên, ông không quên nhấn mạnh rằng các ứng viên phi hành gia sẽ đối mặt với tỷ lệ cạnh tranh khốc liệt. Ông kể về thời điểm NASA nhận được 16.000-17.000 hồ sơ cho 10 chỉ tiêu phi hành gia.

"Thậm chí may mắn cũng là yếu tố rất quan trọng. Các phi công thử nghiệm thường có rất nhiều điểm tương đồng với nhau, từ chuyên môn đến thái độ. Tôi không biết NASA đánh giá bằng cách nào để phân loại các ứng viên và đưa ra lựa chọn cuối cùng", Baker thông tin thêm.

Nhắc đến quãng thời gian đi học, Baker cho biết ông từng có nguyện vọng trở thành một kỹ sư hoặc bác sĩ, nếu không làm công việc phi hành gia. Ông cho biết mình luôn có kế hoạch dự phòng khi đi học vì lo ngại bản thân không đủ điều kiện về sức khỏe và thị lực để có thể trở thành một phi hành gia.

"Tôi từng nghĩ mình sẽ trở thành một bác sĩ hoặc kỹ sư. Môn toán tương đối dễ đối với tôi. Tôi rất thích môn học này nhưng không hiểu tại sao mình không thể lấy được bằng Cử nhân toán học. Tôi đã rất nỗ lực để đạt điểm tốt môn học này và sau đó tôi đã ứng dụng được vào rất nhiều việc", Baker chia sẻ.

Sau nhiều định hướng, cuối cùng Baker đã trở thành một phi hành gia xuất sắc với nhiều thành tích đáng nhớ với nhiều giải thưởng vinh danh. Hiện ông đã nghỉ hưu và giữ vị trí cố vấn của Công ty công nghệ sinh học Rhodium Scientific ở Houston, Texas, theo NASA.

Bích Thảo