Cảnh báo tình trạng mua bán, cầm cố sổ bảo hiểm xã hội
Lợi dụng sự khó khăn của người lao động (NLĐ) bị mất việc làm sau dịch Covid-19, hoạt động mua bán, cầm cố sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) xuất hiện với các hình thức tinh vi thông qua các hội, nhóm trên mạng xã hội.
BHXH là chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước, là trụ cột chính trong hệ thống an sinh xã hội nhằm bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của NLĐ khi bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời...
Theo quy định của pháp luật hiện hành, sổ BHXH được cấp và giao cho từng NLĐ giữ để theo dõi việc đóng, hưởng các chế độ BHXH gắn với nhân thân từng NLĐ. Đây cũng là cơ sở để giải quyết các chế độ BHXH, BHTN. Đặc biệt khi đủ điều kiện, NLĐ sẽ được hưởng chế độ hưu trí và được cấp thẻ BHYT để an sinh, chăm sóc sức khỏe khi về già. Có thể nói, với rất nhiều NLĐ, sổ BHXH là tài sản - "của để dành" duy nhất, có giá trị của họ trong quá trình làm việc.
Bởi, ngoài “tài sản” này, hiện nay, đa số NLĐ không có khoản tiền, khoản tài sản tích lũy nào khác. Trong khi, mức thu nhập từ tiền công, tiền lương hàng tháng cũng chỉ đủ chi tiêu, trang trải cuộc sống, nếu không muốn nói là thiếu trước hụt sau.
Do đó, khi không may mất việc làm, thất nghiệp thì việc “bấu víu” vào tài sản lớn nhất và duy nhất là sổ BHXH để làm thủ tục nhận trợ cấp BHXH một lần, thậm chí cầm cố, bán sổ BHXH của mình với giá rẻ cũng là điều dễ hiểu. Nguyên nhân được xác định là khi bị thất nghiệp và mất việc làm, NLĐ thường phải chờ một năm sau mới được làm thủ tục nhận trợ cấp BHXH một lần.
Trong khi đó, hoàn cảnh và cuộc sống trước mắt không thể tiếp tục chờ đợi, nên nhiều người đành "nhắm mắt đưa chân", chấp nhận mua bán, cầm cố sổ BHXH và làm giấy ủy quyền cho những người nhận cầm cố, mua bán để làm thủ tục nhận BHXH một lần.
Để phòng ngừa và ngăn chặn tình trạng cầm cố, mua bán sổ BHXH diễn ra như hiện nay, BHXH Việt Nam đã yêu cầu BHXH các tỉnh tăng cường kiểm soát, phát hiện dấu hiệu trục lợi từ việc thu gom, mua bán sổ BHXH.
Cụ thể, khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng BHXH một lần của NLĐ cần kiểm soát, đối chiếu dữ liệu trên Hệ thống với thông tin trên sổ BHXH và đơn đề nghị, bảo đảm các thông tin của người hưởng thống nhất. Cơ quan bảo hiểm phải kiểm tra chặt chẽ tính pháp lý của giấy ủy quyền hoặc hợp đồng ủy quyền; kiểm tra, đối chiếu bảo đảm đủ điều kiện giải quyết hưởng BHXH một lần, các giấy tờ tùy thân của người nhận kết quả giải quyết hưởng BHXH một lần theo đúng quy định hiện hành; bảo đảm trả hồ sơ, trả tiền đúng cho NLĐ hoặc người được ủy quyền hợp pháp…
Ngày 5/5/2023, Trung tâm Truyền thông, BHXH Việt Nam đã có công văn gửi Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) và đề nghị vào cuộc, hỗ trợ xử lý nghiêm các hoạt động mua bán, cầm cố sổ BHXH trên môi trường internet.
Riêng đối với BHXH tỉnh Đắk Nông, ngành thường xuyên tuyên truyền, cảnh báo tới người dân, NLĐ cần nêu cao cảnh giác hơn nữa để không bị lôi kéo, xúi giục và tham gia mua bán, cầm cố sổ BHXH. Điều này sẽ ảnh hưởng tới quyền lợi an sinh chính đáng cho bản thân. Người dân, NLĐ kịp thời phát hiện, chủ động tố giác các hành vi, hoạt động mua bán, cầm cố sổ BHXH tới cơ quan công an để xử lý theo quy định.