Phát huy nguyên lý y học gia đình

Nền tảng của mạng lưới y tế (*)

Trong điều kiện còn nhiều khó khăn, thiếu thốn nhưng tỉnh Đắk Nông đã chú trọng đầu tư để xây dựng, củng cố mạng lưới y tế cơ sở, tạo điều kiện nâng cao công tác khám, chữa bệnh theo nguyên lý YHGĐ.

Chăm sóc sức khỏe liên tục, toàn diện

Theo thạc sĩ Võ Quang Hợp, Sở Y tế Đắk Nông - người đang thực hiện Đề tài “Phát triển công tác khám chữa bệnh theo nguyên lý YHGĐ để sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư cho mạng lưới YTCS tỉnh Đắk Nông đến năm 2025” thì YHGĐ là chuyên ngành y học cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện, liên tục hướng mục tiêu phát hiện, xử lý sớm các vấn đề bệnh tật, dự phòng và duy trì sức khỏe cho từng cá nhân trong gia đình và cộng đồng.

Trong đó, chăm sóc sức khỏe liên tục được xem là nguyên lý quan trọng nhất của YHGĐ. Theo đó, việc kiểm soát, theo dõi, chăm sóc sức khỏe và khám chữa bệnh của người dân hay từng cá nhân được thực hiện trong một thời gian dài. Bác sĩ gia đình sẽ nắm chắc đối tượng chăm sóc, thông tin liên quan đến người bệnh, xây dựng và củng cố mối quan hệ tin cậy, lâu dài từ cả hai phía. Từ đó, bác sĩ có kế hoạch chăm sóc sức khỏe lâu dài cho người bệnh, nhất là những người mang bệnh mạn tính.

Chăm sóc sức khỏe toàn diện là nguyên lý nổi bật của YHGĐ. Người bệnh được chăm sóc một cách toàn diện cả mặt sinh học và tâm lý xã hội; lúc ốm lẫn lúc khỏe mạnh. Người bệnh là trung tâm, được cung cấp các dịch vụ chăm sóc hiệu quả ngay từ đầu, phù hợp sức khỏe, khả năng kinh tế, tránh việc chuyển tuyến không cần thiết.

Bác sĩ gia đình còn đóng vai trò điều phối các nguồn lực khác, kể cả trường hợp người bệnh cần sự chăm sóc chuyên khoa. Bác sĩ gia đình còn phải giúp người bệnh phòng, chống các nguy cơ bệnh tật; dự phòng làm chậm lại hậu quả của bệnh tật; dự đoán các vấn đề có ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm lý của người bệnh và gia đình.

Trên cơ sở chăm sóc cá nhân và gia đình, YHGĐ hướng tới dự phòng cho cộng đồng, đánh giá tổng thể các yếu tố xã hội tác động đến người bệnh như nghề nghiệp, văn hóa, môi trường…

Chính những nguyên lý cơ bản của YHGĐ cho phép các bác sĩ gia đình có những đóng góp hiệu quả vào sự phát triển của hệ thống y tế, đáp ứng được nhu cầu khám, chữa bệnh ngày càng cao của Nhân dân. Đồng thời, thúc đẩy, nâng cao trình độ khám chữa bệnh của YTCS , góp phần giảm tải cho các cơ sở y tế tuyến trên.

Phát triển mạng lưới YTCS

Mạng lưới YTCS hiện nay bao gồm y tế thôn, bon, buôn, bản, xã, phường, thị trấn, huyện, được xem là tuyến y tế gần nhất, bảo đảm người dân được chăm sóc sức khỏe kịp thời, với chi phí thấp.

Sau 2 năm thực hiện Đề án nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, chất lượng khám chữa bệnh của Trạm Y tế xã Quảng Sơn (Đắk Glong) được nâng lên, trở thành địa chỉ tin cậy đối với người dân vùng sâu nơi đây.

Bác sĩ Lê Duy Đại, Trưởng Trạm Y tế xã Quảng Sơn cho biết: “Để phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh cho người dân, ngoài nhân lực tại chỗ, trạm còn được hỗ trợ chuyên môn bằng cách hội chẩn từ xa với các bác sĩ bệnh viện tuyến trên. Với sự nỗ lực của đội ngũ y, bác sĩ, hằng năm, các chỉ tiêu khám chữa bệnh tại trạm đều đạt, vượt kế hoạch. Đây là một kết quả đáng khích lệ đối với 1 trạm y tế thuộc tuyến xã vùng sâu, vùng xa”.

Không riêng xã Quảng Sơn, giai đoạn 2016-2022, mạng lưới YTCS trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đã được quan tâm, đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nguồn nhân lực.

Đắk Nông hiện có 8 trung tâm y tế tuyến huyện được đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, cơ bản bảo đảm cho các hoạt động khám, chữa bệnh và triển khai các dịch vụ kỹ thuật, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số…Có 6/8 trung tâm y tế tuyến huyện được đầu tư xây dựng mới, đạt quy mô từ 100-150 giường bệnh; 2 trung tâm được nâng cấp sửa chữa…

“

Đến nay, 70/71 trạm y tế của tỉnh Đắk Nông có trụ sở làm việc; 100% trạm y tế được trang bị thiết bị khám, chữa bệnh đạt khoảng 50% danh mục của Bộ Y tế.

Các trạm y tế xã đã được đầu tư xây dựng hạ tầng và mua sắm trang thiết bị, cơ bản bảo đảm đạt các tiêu chí quốc gia về y tế xã. Đến nay, 70/71 trạm y tế có trụ sở làm việc; 100% trạm y tế được trang bị thiết bị khám, chữa bệnh đạt khoảng 50% danh mục của Bộ Y tế. Các cơ sở khám chữa bệnh được đầu tư trang thiết bị hiện đại, là cơ sở triển khai các dịch vụ kỹ thuật cao, chuyên sâu trong khám chữa bệnh.

Qua đó, bảo đảm cơ bản nhiệm vụ khám chữa bệnh theo phân tuyến và phân loại, điều trị các bệnh thông thường, cơ bản cho người dân. Anh Giàng A Lỳ, xã Quảng Sơn (Đắk Glong) đưa mẹ đi khám bệnh tại trạm chia sẻ: “Tại trạm y tế xã đã có máy chụp XQ và kỹ thuật xét nghiệm máu rất hiện đại và thuận lợi nên tôi tiết kiệm được khá nhiều thời gian, kinh phí đi lại, khi không phải đưa mẹ ra bệnh viện tuyến trên để chụp chiếu, xét nghiệm”.

Đặc biệt, qua thực tiễn dịch Covid-19 vừa qua đã khẳng định vai trò quan trọng của YTCS trong việc phòng, chống và đẩy lùi, kiểm soát dịch bệnh. YTCS không những đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe từng hộ gia đình, thực hiện truy vết, xét nghiệm, tiêm chủng mà còn quản lý, kịp thời vận chuyển người bệnh đến tuyến trên theo phân cấp.

Có thể nói, tính hiệu quả, hiệu lực của việc nâng cao năng lực của YTCS bằng các nguồn lực đầu tư đã được thể hiện ở các chỉ số chăm sóc sức khỏe, số lượt khám, chữa bệnh ngày càng tăng lên. Đây là điều kiện tất yếu của việc triển khai công tác khám, chữa bệnh theo nguyên lý YHGĐ trên địa bàn tỉnh Đắk Nông, bảo đảm sử dụng hiệu quả các nguồn lực được đầu tư cho mạng lưới YTCS .

(*) Bài 1 trong tuyến bài dài kỳ: Phát huy nguyên lý y học gia đình

Ngô Đồng