Kinh tế

Hưng Nguyên • 16/10/2022 15:28

Bằng cách làm truyền thống dùng men với lá cây rừng, rượu cần Đắk Nia, TP. Gia Nghĩa (Đắk Nông), trở thành đặc sản được nhiều người tiêu dùng lựa chọn. Việc làm rượu cần đã tạo việc làm, bảo tồn và gìn giữ nghề truyền thống cho địa phương.

Ngày cuối tuần, từ sáng sớm bà Grum, ở bon Bu Sóp, xã Đắk Nia, đã bắt đầu các công đoạn làm rượu cần. Bà nhóm lửa bếp củi, nấu 1 nồi cơm hơn 10 kg gạo trộn với 1 ít nếp. Cơm chín bà xới ra tấm bạt cho nguội.

Trong lúc chờ cơm nguội, bà Grum đi dã men rượu cần từ vỏ lá cây rừng. Loại men này làm nên thương hiệu và sự khác biệt của rượu cần truyền thống. Khi cơm còn ấm, bà Grum phủ 1 lớp men lên cơm và trộn đều. Đây là công đoạn đầu tiên và cơ bản nhất của việc nấu cơm rượu truyền thống mà bà Grum đã duy trì nhiều năm nay. 

Bà Grum năm nay 53 tuổi. Bà đã có hơn 40 năm sản xuất rượu cần truyền thống. Ban đầu, bà chỉ làm rượu cần cho gia đình sử dụng trong lễ cúng lúa mới và các sinh hoạt của gia đình.

Những người hàng xóm đến uống rượu cần của bà thấy ngon và đặt cho bà làm rượu cần mỗi khi gia đình có khách hay có các hoạt động nghi lễ truyền thống. Từ đó, bà trở thành thợ làm rượu cần và duy trì đến nay. Khoảng 10 năm trở lại đây, bà làm rượu cần thường xuyên hơn, rượu luôn để sẵn trong nhà để bán quanh năm.

Bà Grum chia sẻ: "Mùa tiêu thụ rượu cần nhiều thường tập trung vào các dịp lễ hội, dịp tết, nên tôi thường làm số lượng lớn vào các ngày này. Mỗi năm tôi bán được khoảng hơn 100 ché loại từ 5 - 12 lít".

Còn bà H'Mai, 51 tuổi, ở bon Ting Wel Đơm, xã Đắk Nia, được mẹ truyền cho “bí kíp” làm rượu cần khi mới lên 14 tuổi. Tuần nào, bà H’Mai cũng làm rượu để bán. Để có rượu chất lượng, bà H’Mai nhập ché từ Hà Nội vào để bảo đảm đáy ché không rỉ rượu.

Bà H’Mai chia sẻ, bí quyết để làm rượu cần ngon phải bắt đầu từ khâu chuẩn bị ché rượu. Ché sau khi được vệ sinh sạch sẽ còn phải tráng qua nước nấu từ lá cây R’dong. Lấy lá R’dong đã nấu nước tráng ché bỏ vào trong ché và mang phơi nắng. Khi nào lá R’dong trong ché khô thì ché đó đã khô và mang đi ủ rượu. Ché khô thì khi ủ và bảo quản rượu sẽ không bị chua, giữ được mùi thơm đặc trưng.

Sau khi chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu, cách làm rượu cần truyền thống là nấu cơm gạo, trộn với một ít gạo nếp, cơm chín để nguội, trộn men rừng, vỏ trấu và cho vào ché ủ. Cách làm là vậy nhưng để có được ché rượu ngon thì cần một người có tay nghề cao để đo đúng liều lượng của các loại nguyên liệu, sao cho tất cả vừa đủ.

Để sản phẩm truyền thống tiếp cận thị trường, rượu cần đã được kiểm tra chất lượng. Kết quả các chất trong rượu cho thấy không có độc tố methanol và bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, đủ tiêu chuẩn, chất lượng đồ uống an toàn theo tiêu chuẩn châu Âu.

Việc công bố các chất trong mẫu test đã tạo điều kiện cho THT rượu cần Đắk Nia tuyên truyền, quảng bá về rượu cần truyền thống. Sản phẩm rượu cần truyền thống đã có lô gô rượu, nhãn hiệu và đăng ký sở hữu trí tuệ rượu cần Đắk Nia, từng bước xây dựng thương hiệu riêng cho rượu cần Đắk Nông, mở ra hướng phát triển mới, góp phần giữ gìn nghề rượu cần truyền thống.

Từ khi được công nhận nghề truyền thống, thu nhập của các hộ nấu rượu cần đã tăng lên. Bước đầu cho thấy, việc tìm kiếm thị trường, tạo đầu ra cho sản phẩm rượu cần truyền thống đã và đang góp phần quan trọng bảo tồn, phát huy giá trị kinh tế, giá trị truyền thống của nghề làm rượu cần tại xã Đắk Nia. Đây là cách bảo tồn văn hóa truyền thống hiệu quả, bền vững và phù hợp xu thế hiện nay.

“

Ông Trần Đình Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đắk Nia cho biết, từ lâu địa phương đã từng bước thực hiện công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa gắn với phát triển du lịch. Trong đó, rượu cần truyền thống đang được quan tâm, xây dựng thành sản phẩm OCOP của địa phương và của tỉnh Đắk Nông.

Hưng Nguyên