Sông Krông Nô sạt lở lớn - do cát, thủy điện hay... tự nhiên?

Đi dọc sông Krông Nô đoạn qua xã Quảng Phú (Krông Nô), không khó để phát hiện các đoạn dài bờ sông bị sạt lở. Các điểm sạt lở chủ yếu nằm ở các đoạn uốn khúc, kéo dài và đang có nguy cơ tiếp tục xảy ra.

Theo UBND xã Quảng Phú, dọc sông Krông Nô đoạn qua địa bàn có 2 điểm sạt lở, với chiều dài khoảng 447m. Các khu vực này đã được khoanh định vào khu vực cấm, tạm cấm khai thác khoáng sản. Nhưng có khoảng gần 1.000m bờ sông Krông Nô mới phát sinh sạt lở.

Một đoạn dài bờ sông Krông Nô, đoạn qua xã Quảng Phú bị sạt lở

Thời gian qua, nhiều người dân Quảng Phú đã phản ánh lên chính quyền về tình trạng sạt lở đất canh tác dọc bờ sông. Người dân cho rằng, hoạt động của thủy điện và khai thác cát là nguyên nhân gây sạt lở, nên đòi bồi thường, hỗ trợ.

Tại khu vực này, hiện có 4 doanh nghiệp đang khai thác cát, gồm: Công ty TNHH MTV Hải Khánh Ngân, Công ty TNHH MTV Khai thác khoáng sản Phước Lộc, Doanh nghiệp tư nhân Văn Hồng và Công ty TNHH MTV Khai thác khoáng sản Quảng Phú. Tổng sản lượng khai thác được cấp phép là 82.000m3/năm.

Ngoài ra, sông Krông Nô đoạn chảy qua xã Quảng Phú còn có sự xuất hiện của Nhà máy Thủy điện Chư Pông Krông (của Công ty TNHH MTV Xây lắp điện Hưng Phúc). Khi thủy điện xả đáy, nước sông đột ngột xuống sâu, trở thành nguyên nhân gây sạt lở bờ sông khu vực phía trên.

Nhiều diện tích đất canh tác của người dân bị sạt xuống sông Krông Nô

Theo đại diện 1 doanh nghiệp khai thác cát, chính quyền đã yêu cầu các bên có phương án khắc phục, hỗ trợ cho người dân. Tuy nhiên, phía thủy điện lại không mặn với việc này.

“Việc sạt lở bờ sông có trách nhiệm của nhiều bên. Nhưng nhiều hộ dân cứ yêu cầu doanh nghiệp khai thác cát đền bù là chưa hợp lý”, đại diện một doanh nghiệp cho hay.

Phó Giám đốc Sở TN-MT Đắk Nông Võ Văn Minh cho biết, việc sạt lở diễn ra chủ yếu ở các đoạn uốn khúc. Tại các điểm này, sạt lở xuất hiện bên bờ sông có đường cong lõm. Việc sạt lở đã kéo dài một thời gian , đang tiếp tục diễn ra và có nguy cơ lan rộng.

Việc sạt lở bờ sông Krông Nô vẫn đang tiếp tục diễn ra và có nguy cơ lan rộng

Qua đánh giá của ngành chức năng, có nhiều nguyên nhân dẫn tới sạt lở bờ sông Krông Nô, đoạn qua xã Quảng Phú. Tuy nhiên, có 2 nguyên nhân chính: hoạt động xả đáy của Nhà máy thủy điện Chư Pông Krông và hoạt động khai thác cát. Trong đó, hoạt động xả đáy thủy điện là nguyên nhân chính.

Sau khi kiểm tra, Sở TN-MT đã yêu cầu phía thủy điện, các doanh nghiệp khai thác cát phải phối hợp để khắc phục sạt lở bờ sông, có phương án cải tạo, phục hồi môi trường.

Nhưng phía thủy điện hiện vẫn chưa hoàn thiện bồi thường thiệt hại, chưa hỗ trợ trong phạm vi ngập nước, chưa đánh giá tác động đến bờ sông Krông Nô.

Hoạt động của thủy điện Chư Pông Krông là nguyên nhân chính gây sạt lở bờ sông Krông Nô, đoạn qua xã Quảng Phú

Thủy điện chưa chủ động trong phối hợp với các doanh nghiệp khai thác cát ở xã Quảng Phú trong việc hỗ trợ người dân bị thiệt hại.

Tại buổi kiểm tra của lãnh đạo tỉnh mới đây, Giám đốc Sở Công thương Nguyễn Bá Út cho biết, đoạn sông này trên dưới đều có thủy điện, ở giữa có các doanh nghiệp khai thác cát.

Việc xả đáy thủy điện và khai thác cát chắc chắn sẽ tác động đến bờ sông, gây ra sạt lở. "Đây là mối nguy và chúng ta phải thẳng thắn nhìn vào để đánh giá, phân tích và tham mưu cho UBND tỉnh phương án xử lý", ông Út cho biết.

Lê Phước