Sai phạm trong công tác đền bù, hỗ trợ liên quan đến dự án xây dựng nhà máy thủy điện Đắk R’tíh: Phải nhanh chóng bồi thường lại cho dân

Vì đưa ranhiều quyết định về công tác kê khai, đền bù, hỗ trợ tái định cư (TĐC) của cáchội đồng bồi thường, giải phóng mặt bằng huyện Đắk R’lấp, Đắk Song và thị xãGia Nghĩa trong thời gian qua không đúng theo quy định mà hàng trăm hộ dân cóđất bị thu hồi để xây dựng dự án công trình thủy điện Đắk R’tíh phải chịu rấtnhiều thiệt thòi. Tình trạng đơn thư khiếu nại, tố cáo đông người của người dânchỉ giảm dần, khi mới đây, UBND tỉnh đã thành lập đoàn thanh tra xuống kiểm trathực tế và đã phát hiện ra rất nhiều sai phạm.

Hàng loạt sai phạm

Dự án nhà máy thủy điện (DANMTĐ)Đắk R’tíh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệtquy hoạch theo Quyết định số 40/2003/QĐ-TTg, ngày 21/3/2003. Theo đó, tổng diệntích đất phải thu hồi, giải tỏa để thực hiện dự án là 1.380.146 m2nằm trên địa bàn thị xã Gia Nghĩa và hai huyệnĐắk R’lấp, Đắk Song với 42 hạng mục công trình thi công. Do nằm gần với khu vựcdân cư nên số hộ bị ảnh hưởng khá lớn lên tới 1.758 hộ. Từ khi triển khai thựchiện dự án vào năm 2005 đến nay, chủ đầu tư và các đơn vị tư vấn đã trình cấpcó thẩm quyền phê duyệt 80 phương án bồi thường, hỗ trợ và TĐC đối với 38 trongsố 42 hạng mục, với số tiền phải chi bồi thường hơn 337,3 tỷ đồng. Tuy nhiên,trong quá trình triển khai do thiếu sự phối hợp giữa chủ đầu tư và chính quyền,các ngành chức năng ở địa phương trong việc công bố quy hoạch, triển khai xâydựng, kiểm kê thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và TĐC để xảy ra nhiều sai sót,gây bức xúc trong nhân dân.

Cụ thể, để phục vụ cho công tác bồi thường, hỗ trợ,trong hai năm 2005 và 2006, UBND huyện Đắk R’lấp đã ban hành hai Quyết định số2339/QĐ-UBND ngày 31/8/2005 và Quyết định số 1322/QĐ-UBND ngày 3/5/2006 về“Phân hạng đất các loại cây trồng trên địa bàn”. Thực hiện hai quyết định này,UBND huyện Đắk R’lấp đã áp giá bồi thường sai từ hạng ba xuống hạng bốn vớidiện tích 789.833 m2cây trồng lâu năm của 118hộ dân bị thu hồi đất tại xã Nhân Cơ. Thế nhưng, các quyết định này lại khôngđúng thẩm quyền và mâu thuẫn với bộ thuế sử dụng đất nông nghiệp đã được CụcThuế tỉnh phê duyệt. Ngoài ra, Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng thị xãGia Nghĩa và huyện Đắk R’lấp còn không tính chế độ TĐC cho 126 hộ dân và bồithường còn thiếu 20% giá nhà cho 47 hộ dân theo quy định. Còn theo quy định tạiĐiều 15, Quyết định 23/2007/QĐ-UBND của UBND tỉnh thì các hộ gia đình có nhà ởriêng lẻ trên thửa đất nông nghiệp bị thu hồi đủ điều kiện để được hưởng chế độđất nông nghiệp liền kề. Nhưng 131 hộ gia đình đủ điều kiện, huyện Đắk R’lấp vàthị xã Gia Nghĩa không hiểu vì sao lại không thực hiện cho người dân.

Nhiều diện tích đất trồng cây lâu năm trên địa bàn xã Nhân Cơ (ĐắkR’lấp) sẽ được kê khai, đền bù lại

Bên cạnh đó, việc xác nhận thời điểm xây dựng nhà củacác hộ dân bị thu hồi đất của UBND các xã còn mâu thuẫn, chồng chéo nhau, khôngrõ ràng dẫn đến nhiều hộ bồi thường, hỗ trợ thiếu dẫn đến khiếu nại kéo dài.Qua kiểm tra, thống kê của các ngành chức năng tỉnh, do những sai sót trongviệc kiểm kê và áp giá sai nên đã bồi thường, hỗ trợ thiếu cho các hộ dân bịảnh hưởng bởi DANMTĐ Đắk R’tíh số tiền khoảng 20 tỷ đồng và 236 lô đất TĐCthuộc diện lô thưởng; đồng thời có 46 hộ dân được hỗ trợ thừa với số tiền hơn538 triệu đồng bắt buộc phải thu hồi. Không chỉ có vậy, vào thời điểm năm 2003và 2004, khi DANMTĐ Đắk R’tíh chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án đầutư, chưa công bố công khai quy hoạch và chưa có quyết định thu hồi đất nhưngUBND huyện Đắk R’lấp và huyện Đắk Nông (cũ) nay là thị xã Gia Nghĩa phối hợpBan Quản lý DANMTĐ Đắk R’tíh tiến hành kiểm kê lần một về đất và tài sản trênđất của các hộ dân bị ảnh hưởng tại 17 hạng mục của dự án. Mãi đến năm 2006 và2007, sau khi có quyết định thu hồi đất thì các đơn vị này mới tổ chức kiểm kêdiện tích đất, tài sản trên đất lần hai, làm ảnh hưởng lớn tới sinh hoạt, sảnxuất của nhân dân.

Như vậy, việc thực hiện chế độ bồi thường, hỗ trợ vàtái định cư cho các hộ dân bị thu hồi đất tại 25/38 hạng mục của dự án xây dựngcông trình thủy điện Đắk R’tíh chưa đúng so với qui định của Nhà nước như tínhkhông đúng, không đầy đủ đối với người dân lên tới 573 hộ. Việc làm này đã ảnhhưởng trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của các hộ dân có đất bị thu hồi, gâybức xúc trong nhân dân và phát sinh tình trạng khiếu nại đông người gay gắtkéo dài trong thời gian qua.

Phải nhanh chóng đền bù lại cho dân

Trước những sai phạm lớn trong công tác kiểm kê, đềnbù cho người dân, mới đây UBND tỉnh đã có Kết luận số 4057/KL-UBND chỉ đạo số4057/UBND các huyện Đắk R’lấp, Đắk Song, thị xã Gia Nghĩa phải nhanh chóng phốihợp với Công ty Cổ phần thủy điện Đắk R’tíh tổ chức thống kê, tính toán áp giábồi thường lại cho người dân. Theo đó, 527 hộ dân đã bị tính thiếu một số chếđộ về bồi thường, hỗ trợ trong thời gian qua sẽ được áp giá của năm 2011 để đượcbồi thường về đất và tài sản trên đất. Về việc phân hạng đất các loại cây trồngtrên địa bàn đối với diện tích 789.833m2của 118 hộ dân ở xã Nhân Cơ (Đắk R’lấp) để ápgiá bồi thường đất nông nghiệp hạng 4 là không đúng với bộ thuế sử dụng đấtnông nghiệp đã được Cục Thuế tỉnh phê duyệt trước đó. Vì thế, diện tích đất của118 hộ gia đình ở Nhân Cơ phải được áp giá bồi thường đất nông nghiệp ở hạng batheo đúng quy định. Đối với các hộ dân được bồi thường, hỗ trợ, cấp đất táiđịnh cư của các hạng mục thuộc trách nhiệm của Công ty Cổ phần thủy điện ĐắkR’tíh phải trả lời thỏa đáng những đơn thư, khiếu nại để đảm bảo quyền lợi củangười dân theo quy định…

Và xử lý nghiêm những trường hợp saiphạm

Sai phạm trong công tác kiểm kê, bồi thường, hỗ trợvề đất đai, tài sản trên đất của hàng trăm hộ gia đình liên quan đến dự án xâydựng công trình thủy điện Đắk R’tíh là rất lớn, gây ra tình trạng đơn thư khiếunại, tố cáo kéo dài làm mất an ninh trật tự ở nhiều thời điểm. Tuy nhiên, đếnthời điểm này, nhiều đơn vị, cá nhân có liên quan vẫn chưa phải nhận bất cứhình thức xử lý nào. Được biết, trước đó, UBND tỉnh đã có Kết luận số4057/KL-UBND chỉ đạo UBND các huyện Đắk R’lấp, Đắk Song và thị xã Gia Nghĩaphải kiểm điểm nghiêm túc hội đồng bồi thường, giải phóng mặt bằng các địaphương này về những sai phạm nghiêm trọng trên dẫn đến tình trạng khiếu kiệnkéo dài của người dân trong quá trình triển khai dự án. UBND tỉnh cũng giao choSở Nội vụ chủ trì phối hợp với Thanh tra tỉnh, Cục Thuế tỉnh để tham mưu choChủ tịch UBND tỉnh về việc xử lý trách nhiệm đối với ông Trần Đình Mạnh, nguyênChủ tịch UBND huyện Đắk R’lấp và ông Lưu Thế Kỳ, nguyên Chi cục trưởng Chi cụcThuế Đắk R’lấp về việc ban hành 2 quyết định không đúng về phân hạng đất cácloại đất cây trồng trên địa bàn xã Nhân Cơ gây thiệt hại lớn cho người dân.Ngoài ra, UBND tỉnh còn yêu cầu Chủ tịch UBND thị xã Gia Nghĩa tổ chức kiểmđiểm, xử lý kỷ luật đối với Chủ tịch UBND xã Đắk R’moan, vì không thực hiện đầyđủ trách nhiệm của chính quyền địa phương về xác định nguồn gốc sử dụng đất vàthời điểm xây dựng nhà của các hộ dân bị thu hồi đất.

Bài, ảnh:Bình Minh